PASCAL JONGEN VAN MARNI'S - Groenvisie Mette

voor wie<br />

noG<br />

42<br />

mEER<br />

wil<br />

weten<br />

G&B<br />

EXTRA<br />

Natuurlijk<br />

EvEnwicht<br />

GROEI&BLOEI–apRIL–2013<br />

<strong>PASCAL</strong> <strong>JONGEN</strong> <strong>VAN</strong> MARNI’S<br />

Foto: GAP Photos

---

6<br />

Foto: Nico Tillie<br />

Kwekerij<br />

Planten zijn de ziel van je<br />

tuin, vindt Pascal Jongen<br />

van de Limburgse kwekerij<br />

Marni’s. Nico Tillie ging<br />

bij hem op bezoek en liet<br />

zich rondleiden op een<br />

bijzondere plek, waar je<br />

kennis kunt maken met tal<br />

van onbekende planten.<br />

linkERpAGinA Anemonella thalictroides.<br />

dEzE pAGinA 1 & 2 I In de voorbeeldtuin, rondom het<br />

verkoopgedeelte, zie je hoe de planten er in volwassen staat<br />

uitzien. 3 I Sommige bezoekers komen vooral voor de rust.<br />

4 I De zeldzame koninginnepage. 5 I Op de kwekerij worden<br />

potten van bioplastic gebruikt. 6 I Pascal Jongen.<br />

1<br />

2<br />

3<br />

Foto: iStockphoto Foto: Nico Tillie<br />

4<br />

5<br />

g&B | sortiment<br />

GROEI&BLOEI–maaRt–2013<br />

00

---

Pascal Jongen is<br />

een enthousiaste<br />

plantenkenner, die<br />

op de kwekerij van zijn<br />

opa al vroeg vertrouwd raakte met<br />

het vak, er ervaring opdeed en in de<br />

ban raakte van planten. toch leidde die fascinatie niet<br />

tot de keuze van het beroep van kweker. Althans, niet<br />

meteen. Als chemisch technoloog (hij specialiseerde<br />

zich in processen waarbij bacteriën chemische<br />

rommel opruimen) kwam Pascal aanvankelijk<br />

terecht in de industrie. ”Maar uiteindelijk heb ik mijn<br />

hart gevolgd. toen ik de kans kreeg om eigenaar te<br />

worden van Marni’s kwekerij, heb ik die met beide<br />

handen aangegrepen. niet dat ik al van de kwekerij<br />

kan leven, op dit moment werk ik ook nog parttime<br />

als brandweerman. Gelukkig krijg ik op de kwekerij<br />

veel hulp van een goed vrijwilligersteam. En ik word<br />

nog regelmatig bijgestaan door de voormalige<br />

eigenaars Mareike en nis van der horst (vandaar de<br />

naam Marni’s). Zij volgen de ontwikkelingen hier<br />

op de voet.”<br />

44 GROEI&BLOEI–apRIL–2013<br />

1<br />

1<br />

Foto’s: GAP Photos<br />

2<br />

3<br />

5<br />

”Planten weerspiegelen de<br />

ziel van je tuin”, aldus Pascal.<br />

”Aan de planten kun je zien wie er<br />

voor de tuin zorgt. natuurlijk is ook<br />

het ontwerp belangrijk, daarmee leg je<br />

de hoofdlijnen en de structuur vast. Je bouwt er<br />

het lichaam van de tuin mee, maar de beplanting<br />

brengt het lichaam tot leven.”<br />

niet alleen de planten, ook het onderhoud van de<br />

tuin zegt iets over de persoon erachter. ”Groeit er<br />

bijvoorbeeld veel onkruid - eigenlijk spreek ik liever<br />

van ongewenste planten - dan betekent dat niet<br />

per se dat er sprake is van achterstallig onderhoud.<br />

Misschien is de eigenaar iemand die accepteert<br />

dat dingen in het leven niet altijd gaan zoals je ze<br />

vooraf hebt gepland, en geeft hij ruimte aan zaken<br />

die op hem afkomen zonder daar meteen onrustig<br />

van te worden.”<br />

Natuurlijk evenwicht<br />

Op de kwekerij stelt Pascal Jongen alles in het werk<br />

om een natuurlijk evenwicht te bereiken. ”Dan doen<br />

de planten het ’t beste en kunnen ze veel meer hebben<br />

dan wanneer je ze op een tegennatuurlijke manier<br />

vertroetelt. ik gebruik alleen biologische meststoffen<br />

als Biofeed, bloed- en beendermeel en gedroogde<br />

koemest. chemische bestrijdingsmiddelen laat ik<br />

staan. Uit eigen ervaring weet ik dat chemie veel goeds<br />

kan doen, maar soms ook een hoop kwaad. Grote<br />

chemische bedrijven introduceren vaak middelen<br />

waarvan de eventuele schadelijke gevolgen nog onvoldoende<br />

zijn onderzocht. tegen organismen die een<br />

plaag dreigen te worden, gebruik ik uitsluitend<br />

onschuldige middeltjes, zoals brandnetelgier. 2<br />

4<br />

Foto: Kim Lofgren<br />

dEzE pAGinA<br />

1 I Anemonella thalictroides<br />

(ruitanemoon) houdt van<br />

halfschaduw en humeuze grond.<br />

2 I De kwekerij is collectiehouder<br />

van het geslacht Cardamine. Op<br />

de foto C. quinquefolia.<br />

3 I Corydalis pterygopetala var.<br />

megalantha is een onbekende<br />

corydalis met blauwgroen,<br />

fijngeveerd blad.<br />

4 I Mertensia virginica bloeit in<br />

april en trekt zich daarna terug<br />

onder de grond.<br />

5 I Rups van koninginnepage<br />

op venkel.<br />

REchTERpAGinA<br />

6 I Dicentra macrantha is een<br />

zeldzaam gebroken hartje, dat<br />

wel 1 meter hoog kan worden.<br />

7 I Cardamine pentaphyllos<br />

heeft bloemen in rokerig roze en<br />

relatief groot blad.<br />

8 I Scopolia carniolica groeit<br />

in lichte loofhoutbossen in<br />

Oost-Europa. De plant bloeit in<br />

april-mei.<br />

9 I De bloemen van Morina<br />

longifolia zijn eerst wit, daarna<br />

roze en vervolgens purper.<br />

10 I De grote vijver trekt kikkers,<br />

padden en libellen aan.

---

VooRjAARsBloEiERs<br />

Bezitters van een schaduwtuin komen bij Marni’s royaal aan hun trekken, want behalve de Nationale Collectie Podophyllum en Cardamine (teer<br />

aandoende maar robuuste voorjaarsbloeiers, zie ook het aprilnummer 2012 van Groei & Bloei) huisvest de kwekerij een groot aantal varens, Arisaema<br />

en Disporum-soorten. Veel schaduwplanten bloeien in het voorjaar, als het blad van de bomen nog niet zover is ontwikkeld dat al het licht wordt<br />

weggevangen. Dit geldt bijvoorbeeld voor de blauw of blauwroze bloeiende Mertensia virginica en de subtiele ruitanemoon (Anemonella thalictroides), die<br />

het goed doet op een plek in de halfschaduw in humeuze grond. Tussen het grote aantal gebroken hartjes op de kwekerij (Dicentra) valt onder andere<br />

de soort D. marcrantha op, die wel een meter hoog kan worden en varenachtig loof heeft. Een andere interessante, onbekende voorjaarsbloeier (maartapril)<br />

is Scopolia carniolica, met bruinviolette bloemen aan het einde van de stengels. Heel anders van vorm is Morina longifolia. Deze distelachtige, wat<br />

later bloeiende plant (vanaf juni) houdt wel van volle zon en verkleurt tijdens de bloei van wit naar roze en rood.<br />

10<br />

6 8 9<br />

Foto: GAP Photos<br />

7<br />

Foto: Tony Bays<br />

g&B | sortiment<br />

00

---

Foto: Kew Gardens<br />

Maar omdat er ook veel nuttige insecten op de<br />

kwekerij zijn, is ingrijpen meestal niet nodig. De<br />

grote vijver in de voorbeeldtuin trekt onder andere<br />

kikkers, padden en libellen aan, die op hun beurt<br />

weer schadelijke insecten wegvangen. we hebben<br />

hier drie verschillende soorten salamanders! verder<br />

is de kwekerij omgeven door houtwallen, waar veel<br />

nuttige vogels en kleine zoogdieren leven.”<br />

Grond en water<br />

De potgrond die Pascal gebruikt, wordt speciaal<br />

voor de kwekerij gemengd. ”De basis van gewone<br />

potgrond is veen, hiervoor moet hoogveen worden<br />

afgegraven en dat is schadelijk voor het milieu.<br />

De basis van onze potgrond bestaat uit duurzame<br />

ingrediënten als houtvezels, compost en cocopeat.”<br />

Ook het gebruik van plastic wil Pascal zoveel<br />

mogelijk terugdringen. Een duurzaam alternatief<br />

voor de traditionele zwarte of bruine plastic potjes is<br />

bioplastic, dat wordt gemaakt van aardappelzetmeel.<br />

niet alleen vraagt de productie van bioplastic veel<br />

minder energie, het materiaal is ook recyclebaar.<br />

”Aan het grootschalig gebruik van bioplastic potten<br />

zitten nog diverse haken en ogen, maar omdat we<br />

hier met de hand oppotten, hebben wij daar geen<br />

last van. Op dit moment zijn we ook bezig met een<br />

3<br />

kleinschalig experiment om de potten van bioplastic<br />

aan het einde van hun gebruiksleven in een composteringsfabriek<br />

samen met het plantaardige materiaal<br />

te composteren.”<br />

De planten op de kwekerij krijgen geen kraanwater.<br />

Al het regenwater wordt opgevangen en hergebruikt.<br />

De neerslag die op de kas, de paden en het verkoopgedeelte<br />

terechtkomt, loopt via een drainagesysteem<br />

naar een ondergrondse opslagtank. Daar kunnen<br />

verontreinigingen en vuil bezinken, waarna het<br />

water door middel van een centrale pomp weer wordt<br />

gebruikt om de planten te beregenen.<br />

Voorbeeldtuin<br />

het mooiste deel van de kwekerij is de voorbeeldtuin,<br />

die rondom het verkoopgedeelte is aangelegd. in<br />

een tuincentrum of op een grote kwekerij loop je<br />

als bezoeker vaak te dubben wat nu een geschikte<br />

plant is voor je tuin. En als je denkt er eentje te<br />

pakken te hebben, heb je meestal geen idee hoe hij<br />

er in volgroeide staat uitziet. hier niet. Bijna alle<br />

planten die te koop zijn, staan ook in de volle grond.<br />

naar het voorbeeld van de befaamde rozentunnel<br />

in Kew Gardens in Londen, is in de voorbeeldtuin<br />

een fraaie pergolatunnel van een goede kwaliteit<br />

onbehandeld ijzer gerealiseerd. ”De rechte en 2<br />

2<br />

5<br />

Foto: Nico Tillie<br />

Foto: Nico Tillie<br />

1 I Rosa Brother Cadfael is<br />

een gevulde, Engels roos met<br />

geurende bloemen.<br />

2 I De befaamde rozentunnel in<br />

Kew Gardens in Londen.<br />

3 I Naar het voorbeeld van Kew<br />

Gardens is in de voorbeeldtuin<br />

een pergolatunnel van<br />

onbehandeld ijzer gerealiseerd.<br />

4<br />

1<br />

g&B | sortiment<br />

4 I Dahlia ’Irma’ is een eigen<br />

vondst.<br />

5 I Sanguisorba ’Pink Brushes’<br />

heeft dikke, hangende aren.<br />

GROEI&BLOEI–apRIL–2013<br />

47

---

egelmatige structuur van de pergola in Kew, die<br />

uitnodigt om onder door te lopen zonder dat je<br />

engtevrees krijgt, sprak me erg aan”, zegt Pascal.<br />

”Omdat ik wilde voorkomen dat de hele tunnel aan<br />

de bovenkant dicht zou groeien, heb ik samen met<br />

Angeline <strong>Mette</strong> van <strong>Groenvisie</strong> <strong>Mette</strong> in heerlen<br />

gekeken hoe we dat het beste konden aanpakken.<br />

na overleg met de smid die de tunnel heeft gemaakt,<br />

hebben we gekozen voor losse triomfbogen. Op<br />

deze manier krijg je het effect van een tunnel, maar<br />

is er rond en tussen de pilaren toch genoeg ruimte<br />

en licht om andere planten te laten groeien.” tegen<br />

de roestbruine, ijzeren bogen komen Rosa ’comte de<br />

chambord’, en R. Brother cadfael prachtig tot hun<br />

recht. Daartussen slingeren clematisranken, onder<br />

andere Clematis viticella ’Purpurea Plena Elegans’.<br />

Botanische soorten<br />

Als je over de kwekerij loopt of de catalogus bekijkt,<br />

valt het grote aantal botanische soorten op. Pascal<br />

reist regelmatig naar Kazachstan, iran, Zuid-Afrika,<br />

Engeland en turkije om planten in hun natuurlijke<br />

omgeving te bestuderen. Een van de soorten<br />

die hij meenam van een reis naar Lesotho, is een<br />

prachtige, afwijkende vorm van Gladiolus papilio,<br />

die ook in de voorbeeldtuin te zien is. ”ik kies er<br />

bewust voor om mijn planten zoveel mogelijk te<br />

zaaien”, vertelt Pascal. ”Soms neem ik van een reis<br />

een paar zaden mee, maar meestal ruil of bestel ik<br />

ze. het voordeel van zaaien boven stekken is dat<br />

je een grotere genetische variatie krijgt. Dat maakt<br />

planten weerbaarder. Gestekte planten zijn klonen<br />

van elkaar, ze zijn precies hetzelfde. Daardoor<br />

kunnen ze elkaar niet bestuiven en vormen ze dus<br />

48 GROEI&BLOEI–apRIL–2013<br />

1<br />

2<br />

3<br />

ook geen zaad. Rozen kun je niet zaaien, die zijn<br />

door kruisingen ontstaan. Gelukkig wordt de laatste<br />

jaren bij rozen steeds meer en beter geselecteerd op<br />

resistentie tegen ziekten en plagen.”<br />

Onbekende planten<br />

Zelfs een gevorderde plantenkenner zal in de voorbeeldtuin<br />

heel wat planten aantreffen waarvan hij of<br />

zij nog nooit heeft gehoord. Spigelia marilandica of<br />

Liatris aspera zie je niet bij elke kwekerij en al helemaal<br />

niet in het plaatselijke tuincentrum. hetzelfde<br />

geldt voor klimmende monnikskap (Aconitum vulparia<br />

subsp. moldavicum) en de maar liefst zestien<br />

verschillende soorten Codonopsis. Ook Phlomis is rijk<br />

vertegenwoordigd: naast de vrij algemene Phlomis<br />

russeliana en P. tuberosa ’Amazone’ vind je hier nog<br />

zeven andere soorten met de typerende ’etagebloemen’<br />

rond stevige stelen.<br />

De kwekerij trekt overigens niet alleen ’plantenfanaten’.<br />

”Mensen uit de buurt komen vaak speciaal<br />

naar de kwekerij om even tot rust te komen”, zegt<br />

Pascal. ”Ze gaan op een bankje zitten en kijken<br />

naar de vogels en de vlinders. wist je dat we hier<br />

koninginnepages hebben? hun rupsen leven op<br />

de venkel. Zelf knap ik er ook van op als ik na een<br />

vermoeiende dag nog even door de tuin loop.” ]<br />

Tekst Nico Tillie<br />

Beeld Marni’s kwekerij e.a.<br />

Foto: Nico Tillie<br />

Foto: GAP Photos<br />

mARni’s kwEkERij<br />

Op de Bies 70a (2e poort rechts) 6333 BZ Schimmert<br />

(L). Tel. 045-4041872; www.marnis.nl.<br />

4<br />

Foto: Cameron McMaster<br />

dEzE pAGinA<br />

1 I Spigelia marilandica is een<br />

onbekende, schitterende tuinplant<br />

uit het Zuidoosten van de Verenigde<br />

Staten. Deze trage groeier houdt<br />

van lichte schaduw.<br />

2 I Codonopsis grey-wilsonii, een<br />

mooie klimmer met bloemen die<br />

op die van maagdenpalm lijken.<br />

3 I De monnikskap Aconitum<br />

vulparia subsp. moldavicum<br />

wordt 1,5 meter hoog.<br />

4 I In Lesotho ontdekte Pascal<br />

Jongen een afwijkende vorm van<br />

Gladiolus papilio.<br />

REchTERpAGinA<br />

5 I Phlomis armeniaca, een van de<br />

vele Phlomis-soorten op de kwekerij.<br />

6 I De aren van Liatris aspera zijn<br />

luchtiger dan die van de bekendere<br />

L. spicata. Op de foto de<br />

witbloeiende L. aspera var. alba.<br />

7 I Dysosma versipelle bloeit in<br />

april. Deze schaduwplant met<br />

handvormig blad vormt later in<br />

het seizoen vruchten zo groot als<br />

een pruim.<br />

8 I Disporum cantoniense bloeit<br />

rood of wit en wordt ruim 1 meter<br />

hoog.<br />

9 I Arisaema ciliatum.<br />

10 I De kwekerij is omgeven door<br />

houtwallen.

---

10<br />

5 6<br />

7<br />

8<br />

Foto: GAP Photos<br />

Foto: GAP Photos<br />

Foto: GAP Photos<br />

9<br />

g&B | sortiment<br />

GROEI&BLOEI–apRIL–2013<br />

49