Suddenly, Last Summer (1959)

Naar een toneelstuk van Tennessee Williams, maar toch veel donkerder dan zijn Streetcar Named Desire of Cat on a Hot Tin Roof. Een intrigerend verhaal over een vrouw die wordt opgenomen in een psychiatrie, waar je in die tijd nog gekker werd dan wanneer je werd opgenomen. De film steunt zeer sterk op dialoog, ook al zijn de beelden best wel mooi. Cinematograaf Jack Hildyard werkte kort voor deze film nog aan The Bridge of the River Kwai waar hij een Oscar voor won.

Sterkhouders van de film zijn duidelijk de vrouwen. Zowel Katherine Hepburn als Elizabeth Taylor (die ik meer en meer waardeer als actrice) werden met deze film genomineerd voor een Oscar. Tegenover hen staat Montgomery Clift die toch wel te leiden heeft onder zijn drank- en medicatieproblemen. Hij mocht van geluk spreken dat Hepburn en Taylor voor hem opkwamen. Taylor gebruikte haar macht als actrice om Clift aan te nemen voor deze film. En Hepburn zou volgend de legende na de allerlaatste 'cut' in het gezicht van regisseur Mankiewicz gespuwd hebben. Neemt niet weg dat Clift niet echt in vorm was en de scènes die hij met de vrouwen had, werden recht gehouden door de actrices.

Het is even wennen aan de vele dialogen, maar gaandeweg komt de intrige toch wel boven. De actrices doen in elk geval mooi acteerwerk en zorgen voor boeiende cinema. Het bloeit nooit echt open helaas, maar best wel van genoten.

De film kent een overdaad aan dialogen, niet vreemd wanneer je beseft dat het script is gebaseerd op een toneelstuk van Tennessee Williams, maar gelukkig zijn verhaal en personages net boeiend genoeg om dit te kunnen compenseren. Een hier erg mooie Elizabeth Taylor is prima in de hoofdrol; een ijzingwekkende Katharine Hepburn doet niet voor haar onder. Plot en thematiek zijn afgezwakt vergeleken met de originele tekst (er is bijna geen spoor meer van bijvoorbeeld pedofilie en kannibalisme, behalve op erg subtiel niveau), maar toch biedt de film intriges en bizarre details genoeg om de aandacht erbij te houden.

In zijn tijd een beetje een schandaalfilm omwille van een aantal behandelde thema’s. Wat het onderliggende thema van homoseksualiteit betreft, zijn er verschillende kanten aan. Sowieso was homoseksualiteit bij wet verboden in de hele USA tot begin jaren zestig, dus ook de tijdspanne waarbinnen deze film valt. Maar het feit dat het woord niet eens in de film valt maar wel constant gesuggereerd wordt, heeft dan weer te maken met de Hays code. Die hier dan nog eens getest wordt op haar limitien. Omwille van de katholieke Hays code ging de filmsector op dat vlak dogmatischer (en preutser) te werk dan andere kunstensectoren. Vermoed ik. Ik heb toch al proza gelezen uit die tijd die wél expliciet is. Wat de zaken voor onze huidige tijd misschien nog gecompliceerder maakt, is het feit dat er in deze film sprake is van minderjarige jongens die ten prooi vallen aan het Sebastian personage.

Met de sfeerschepping zat het nog wel goed, vond ik, maar de film is niet echt losgeraakt van zijn Broadway origine. Prachtige volzinnen die het goed doen op de bühne doen hier wat geforceerd aan. Tennessee Williams bedacht het theaterstuk en schreef ook mee aan het filmscenario. Het “kill your darlings” principe lijkt alvast niet zo rigoureus doorgevoerd bij de vertaling naar de film. Waar ik eigenlijk helemaal op afgeknapt ben - en Tennessee Williams ook naar verluidt - is het einde met grafisch weergegeven kannibalisme. Het kwam me zodanig absurd over dat het me ook helemaal niet kon shockeren. In het originele stuk was het kannibalisme blijkbaar een metafoor. Tsja.

Mooie fotografie en regie in deze overwegend pratende film. Katherine Hepburn is voor mij meestal erop of eronder en hier kon ze me helaas niet zo bekoren in haar rol. Mercedes McCambridge is dan weer een toonbeeld van overacting in diverse films en hier is het niet anders. UIteindelijk wordt het gelukkig gered door de prima performances van Liz Taylor en Montgomery Clift.

Suddenly, Last Summer voelt aan als een 2 uur durende nachtmerrie. Aan de ene kant heb ik dat positief en aan de andere kant negatief ervaren. Wat vast staat is dat het een bijzondere film is die een aantal sterke momenten kent, vooral aan het einde. Ik heb alleen van het eerste deel niet kunnen genieten en vond het op sommige momenten zelfs vervelend om naar te kijken. Toch ben ik blij dat ik ervoor ben gaan zitten, aangezien de film interessante thema's heeft als vervreemding en paranoia en daardoor wel intrigeert.