Złota godzina – czyli najlepszy czas na zdjęcia

Większość fotografów jest zgodna: złota godzina to doskonały czas na zdjęcia plenerowe.

Na jakie warunki oświetleniowe można wówczas liczyć? Kiedy dokładnie zaczyna się złota godzina i jak wykorzystać jej potencjał? Na te i inne pytania postaram się odpowiedzieć.

Złota godzina – co to takiego?

Pewnie kojarzysz wiele ujęć plenerowych, które aż skrzą się od złotych promieni słońca. Fotografie tego typu są bardzo ciepłe, aż przyjemnie się na nie patrzy, a wszystko to właśnie zasługa złotej godziny, która jest doskonałym momentem na wykonanie sesji plenerowej.

Jak już się z pewnością domyślasz, złota godzina to właśnie ten moment, w którym światło słoneczne jest tak ciepłe i przyjemne, że nadaje otoczeniu bardzo ciepły odcień.

Moment ten, wbrew nazwie, wcale nie musi trwać równo godzinę w ciągu dnia. Powiem więcej: dokładny moment zaistnienia złotej godziny, jak również czas jej trwania zależy od pory roku, pogody, a nawet od szerokości geograficznej. W skrócie i uproszczeniu można ją jednak wyznaczyć w pewnym przybliżeniu – złota godzina to chwila towarzysząca wschodzącemu słońcu, czas w trakcie jego trwania i tuż po nim, ale też chwila tuż przed zachodem słońca i w jego trakcie.

Dlaczego złota godzina to tak doskonały czas na zdjęcia?

Dobre zdjęcia, także plenerowe, można wykonać o różnych porach dnia, ale to właśnie złota godzina cieszy się zasłużoną sławą wśród profesjonalistów i amatorów.

Co jest w niej tak wyjątkowego? Spróbuj przypomnieć sobie widok wschodzącego lub zachodzącego słońca, szczególnie w malowniczym miejscu, gdy powietrze wokół jest czyste i rześkie… świat wygląda wówczas zdecydowanie cieplej i bardziej efektownie, prawda? Właśnie to możesz uwiecznić na zdjęciach w trakcie złotej godziny.

• Złota godzina = piękne, ciepłe, złociste światło, które nadaje zdjęciom malowniczy klimat.
• Podczas złotej godziny ilość światła jest bardzo duża, co ułatwia spontaniczne fotografowanie z ręki.
• Te same miejsca, widziane podczas złotej godziny, wyglądają zupełnie inaczej niż w ciągu dnia. Są bardziej atrakcyjne, a przez to jest to świetny czas do wykonywania zdjęć reklamowych (na przykład do katalogów turystycznych albo wówczas, gdy zechcesz sprzedać działkę lub dom).
• Złota godzina zapewnia bardzo przyjemne światło do fotografii ślubnej, rodzinnej i do portretów.

Oczywiście wykonywanie zdjęć o tej konkretnej porze dnia ma o wiele więcej zalet i pewnie każdy fotograf może dorzucić kilka własnych uwag na ten temat, dlatego zdecydowanie warto polować na złote światło.

Kiedy fotografować, czyli o której godzinie mamy złote światło?

Jak już wspomniałem, czas trwania oraz dokładny moment rozpoczęcia złotej godziny zależy od kilku czynników, a mianowicie:

• Od szerokości geograficznej – im bliżej równika się znajdujesz, tym krótszy będzie czas trwania złotej godziny (przy równiku to zaledwie kilka minut).
• Od pory roku, ale też od pogody i… od stopnia zanieczyszczenia powietrza. W gęstej mgle i smogu także można liczyć na malownicze ujęcia, ale raczej nie będą złociste.
• Od ukształtowania terenu – jeśli słońce ma wynurzyć się zza bardzo wysokiego pagórka, całkiem możliwe, że światło, które w końcu rzuci na fotografowany teren wcale nie będzie już złociste.

Złota godzina w Polsce trwa od około 60 minut w grudniu do nawet 120 minut w czerwcu (oczywiście, gdy zsumujemy poranną złotą godzinę i wieczorną). Jeśli zaś chodzi o dokładny czas jej rozpoczęcia i zakończenia, to wyznaczyć go należy na podstawie godziny, o której ma nastąpić wschód i zachód słońca danego dnia. Oczywiście nie trzeba przeprowadzać kalkulacji ręcznie ani nawet sprawdzać informacji o dokładnej porze wschodu słońca – wystarczy rzut oka na odpowiednią stronę internetową lub aplikację, które wytyczą odpowiedni moment do fotografowania.

Złota i niebieska godzina online

Jeśli zależy Ci na zaplanowaniu sesji w złocistych albo błękitnych warunkach oświetleniowych, koniecznie sprawdź z wyprzedzeniem, o jakiej porze zastaniesz odpowiednie światło w miejscu wybranym na sesję. Jak to zrobić? Sposobów jest kilka:

• Sprawdzenie prognozy pogody wraz z informację o tym, o której nastąpi wschód i zachód słońca – takie informacje często bywają podawane w najzwyklejszych serwisach informacyjnych oraz w sieci. Znając te dane, można wybrać odpowiedni dzień na zdjęcia (ładna pogoda, bez deszczu) i zjawić się na miejscu jeszcze przed wschodem słońca lub na dłuższą chwilę przed zachodem.
• Skorzystanie z kalkulatora online do wytyczania pory rozpoczęcia się złotej lub niebieskiej godziny – można go znaleźć tutaj: https://jekophoto.eu/tools/twilight-calculator-blue-hour-golden-hour/ to łatwy w obsłudze kalkulator golden hour, do którego należy tylko wprowadzić miejscowość oraz datę, a także wybrać z listy rozwijanej, czy interesuje Cię złota godzina, czy może niebieska. Po wybraniu opcji, należy jeszcze kliknąć przycisk „submit” i gotowe.
• Skorzystanie z aplikacji Magic Hour / Golden Hour – jest ich kilka na wszelkie systemy operacyjne. Dla urządzeń Apple będzie to: https://apps.apple.com/us/app/magic-hour/id482426006 dla Androida można polecić: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.simplaapliko.goldenhour&hl=pl oraz https://play.google.com/store/apps/details?id=pl.guteklabs.phototime&hl=en_US – każda z nich jest intuicyjna w obsłudze i umożliwia łatwe wytyczenie odpowiedniej pory na sesję zdjęciową.
• Wyszukanie gotowej informacji pod hasłem „złota godzina dziś” albo „złota godzina – o której” – warto dodać też nazwę miasta przy wyszukiwanej frazie, by szybko wygooglować potrzebną informację.

Jak widzisz, ustalenie czasu występowania złotej godziny wcale nie jest trudne – niemal wszystko zrobi za ciebie technologia. Warto jednak pamiętać o tym, że nawet najlepsza aplikacja nie przewidzi, czy akurat w danym miejscu nie wystąpi niespodziewane zachmurzenie danego dnia, co może nieco pokrzyżować szyki. Mimo wszystko warto polować na złote światło dla efektów, jakie zapewnia.

Złota godzina – ustawienia aparatu

Fotografowanie w trakcie złotej lub niebieskiej godziny jest bardzo powszechne, ale wymaga jednak pewnych umiejętności, by efekty były zjawiskowe. Oto kilka rad, które pomogą zrobić lepsze zdjęcia przy złotym świetle:

• Jeśli możesz, weź ze sobą statyw. Jeśli go nie masz, możesz spróbować wykorzystać w tej roli elementy otoczenia (murek, pniak, kamień – w zależności od tego, co fotografujesz).
• Wykonuj zdjęcia w RAW-ach. Wówczas masz znacznie większe pole do popisu przy ich obróbce.
• Skorzystaj z manualnych ustawień balansu bieli i ustaw temperaturę barwową na 6000 lub 7000 kelwinów. To da Ci podgląd na żywo, jakie faktycznie warunki oświetleniowe są w otoczeniu. Automatyka w wyznaczaniu tego parametru często zawodzi podczas złotej godziny.
• Jeśli zdjęcia są za jasne, spróbuj skorygować ekspozycję (na przykład do -1 lub -2), co lekko przyciemni fotografię.
• Rób zdjęcia pod światło – to właśnie ten moment, gdy doskonale wychodzą.
• Spróbuj posłużyć się jasnym obiektywem z niską przysłoną, by uzyskać nie tylko złociste zdjęcie, ale też majestatyczny efekt bokeh.

Oczywiście podczas złotej godziny można posłużyć się nie tylko lustrzanką cyfrową lub bezlusterkowcem o zaawansowanych możliwościach technicznych. To dobry czas także na zrobienie kilku ujęć kompaktem lub smartfonem.

Niebieska godzina

Przeciwieństwem złotej godziny jest niebieska godzina. Barwa niebieska jest, z resztą, przeciwieństwem barwy żółtej na kole barw, ale godzina złota i niebieska występują po sobie.

Czym jest blue hour?

Niebieska godzina to te momenty w ciągu dnia, gdy światło jest już albo jeszcze za linią horyzontu, a przez to otoczenie jest oświetlone w specyficzny sposób – dominują odcienie niebieskiego. Zdjęcia wykonywane wówczas są mocno nasycone kolorem niebieskim, chłodne i klimatyczne. Szczególnie ciekawie wyglądają, gdy skontrastuje się je z kadrami, które wykonano podczas golden hour.

Blue hour to lekki półmrok, ale nie całkowita ciemność. O poranku jest to moment przed wschodem słońca, a wieczorem tuż po zakończeniu złotej godziny, ale jeszcze przed zapadnięciem zmroku. Obie pory dnia płynnie przez siebie przenikają. Możliwe jest więc uchwycenie właśnie tego momentu przechodzenia blue hour w golden hour o poranku i złotej godziny w niebieską wieczorem.

Dokładne wyznaczenie czasu rozpoczęcia niebieskiej godziny jest możliwe przy pomocy wspomnianych wcześniej aplikacji lub stron internetowych. Warto jednak pamiętać o tym, że blue hour jest znacznie krótsza niż złota godzina – najczęściej jest to kwadrans.

Fotografia plenerowa, przyrodnicza, rodzinna, portretowa i ślubna wiele zyskują, gdy można zrealizować sesję z uwzględnieniem złotej i niebieskiej godziny. Jednak nie tylko te dziedziny fotografii mogą na tym skorzystać. Równie ciekawie prezentuje się architektura, zdjęcia sytuacyjne do social media lub reklamowe o tych porach dnia. Rozpoznawanie odpowiedniej pory do robienia zdjęć może być dobrym uzupełnieniem praktyk fotografa.