Zaratusztrianizm (zoroastryzm) to religia irańska powstała w wyniku reformy mazdaizmu, której dokonał między IX a VI w. p.n.e. Zaratusztra. Uznawany jest on za jej założyciela, chociaż niektórzy badacze kwestionują jego historyczne istnienie i uważają za postać legendarną.
Zaratusztranizm jest najstarszą religią dualistyczną. Jej podstawowym dogmatem jest dogmat o walce Dobra i Zła. Dobro reprezentuje bóg światła Ahura Mazda (zwany również Ormuzdem; w języku polskim Panem Mądrym), a zło i ciemność – duch Angra Mainju.
Zaratusztrianizm jest jednak równocześnie uznawany za religię monoteistyczną, gdyż wyznawcy czcią otaczają wyłącznie Ahura Mazdę, którego uznają za Stwórcę świata.
Człowiek jest uwikłany w ową walkę dobra ze złem i każdym swoim czynem opowiada się po którejś ze stron. Ma jednak wolny wybór, w którym mają mu pomagać: daena (sumienie), urwan (wewnętrzny zmysł pozwalający odróżnić dobro od zła) i frawaszi (anioł stróż). Zadanie człowieka polega na podążaniu za przykładem Ahura Mazdy.
Wybory człowieka w doczesnym życiu będą miały skutki w życiu przyszłym. Zaratusztrianie wierzą bowiem w sąd pośmiertny na którym Ahura Mazda podejmuje decyzję o dalszych losach danej osoby. Istnieją trzy możliwości egzystencji po śmierci – można zostać zbawionym, spaść do piekieł bądź trafić do miejsca pośredniego, gdzie dokona się jego oczyszczenie.
Zaratusztrianie wierzą, że przy końcu dziejów na świecie pojawi się Saoszjant (Zbawiciel), nastąpi zmartwychwstanie umarłych w niezniszczalnych ciałach oraz ostateczna walka między dobrem a złem, która zakończony się zwycięstwem dobra i odnowieniem stworzenia. Dojdzie wówczas do przemiany świata i nastaną czasy wiecznego szczęścia i pokoju.
Świętą księgą zaratusztrianizmu jest Awesta, której autorstwo przypisywane jest Zaratuszstrze.
Zaratusztrianie praktykują obrzęd haomy (rytuał spożywania napoju haoma, którego wypicie ma nieść ze sobą nieśmiertelność) oraz oddają cześć świętemu ogniowi, który jest uznawany za najczystszym ze wszystkich tworów Ahury Mazdy.
Za czasów dynastii Sasanidów (III-VII w. n.e.) zaratusztrianizm był religią oficjalną państwa perskiego. Po podboju imperium przez Arabów uległ jednak marginalizacji. Dzisiaj liczba wyznawców zaratusztrianizmu sięga około 130 tysięcy, z czego w rodzimym Iranie jest ich tylko 25 tysięcy. Najwięcej zamieszkuje Indie (szczególnie Bombaj) – około 80 tysięcy. Wyznawców zaratusztrianizmu można spotkać również w Stanach Zjednoczonych i w Pakistanie.
