Muzeum Staropolskiego Zagłębia Przemysłowego w Sielpi
Inicjatorami powstania zakładu metalurgicznego w Sielpi byli Stanisław Staszic i Ksawery Drucki-Lubecki.
Budowa obejmowała lata 1821 – 1841.
Przez pierwsze 9 lat (do 1830 roku) udało się wykonać szereg prac:
- najpierw spiętrzono rzekę Czarną Konecką
- przekopano 8 kilometrowy kanał
- wybudowano budynek administracyjny oraz kilka obiektów gospodarczych
W latach 1835 – 1841 budowę kompleksu finansował Bank Polski.
Wówczas do istniejącej infrastruktury dołączyły kolejne inwestycje:
- wzniesiono zakład walcowni i pudlingarni 1
- wybudowano osiedle, składające się z 29 domków robotniczych
Pudlingarnia i walcownia funkcjonowały do roku 1921.
Prosperował również zakład przerabiający surówkę na żelazo kowalne.
Roczna wydajność zakładu wynosiła 3 tys. ton wyrobów stalowych.
Muzeum Staropolskiego Zagłębia Przemysłowego w Sielpi
W 1934 roku powstało w tym miejscu Muzeum Staropolskiego Zagłębia Przemysłowego.
Placówka działała jako filia Muzeum Techniki w Warszawie.
Niestety, okres II Wojny Światowej to czas największej dewastacji byłego już wtedy zakładu.
Niemcy masowo grabili i wywozili żelazo – mówi się, że wyjechało stąd nawet kilkadziesiąt wagonów ładunku.
W latach 1956 – 1959 zakład doczekał się remontu, dzięki któremu można było urządzić niewielką wystawę.
Reaktywacja muzeum miała miejsce w 1962 roku, wówczas nadano mu także nazwę Muzeum Zagłębia Staropolskiego.
Jedną z największych atrakcji dla zwiedzających jest na pewno oryginalne żeliwne koło wodne o średnicy 8,5 m.
Oprócz tego, w muzeum można także obejrzeć około 30 maszyn pochodzących z połowy XVIII wieku i początków wieku XIX.
Podziwiać można oryginalne: tokarski, strugarki, prasy, wiertarki promieniowe czy pochodzące z Anglii obrabiarki.
Z kolei na placu znajdziemy młot naciskowy i koło wodne z XVI-wiecznej kuźni.
Ząb czasu oszczędził do dziś kilka obiektów – m.in. budynek administracyjny, budynek szkoły i fragment osiedla robotniczego.
Ponadto ostały się również niektóre urządzenia hydrotechniczne.
Co roku na terenie muzeum odbywa się impreza plenerowa Kuźnice Koneckie.
1 Określenie pudlingowanie (piec pudlingarski) wywodzi się od procesu pudlarskiego – czyli „świeżenia” surówki żelaza.
Proces ten zachodzi w piecach płomiennych, opalanych węglem – zwanych pudlarkami.
Natomiast jego produktem końcowym była tzw. stal zgrzewna.
Technologia została opracowana w XVIII w. przez angielskiego wynalazcę, hutnika i przemysłowca H. Corta.
Nowe rozwiązanie właściwie zastąpiło mniej wydajne fryszowanie – stosowane od XII wieku.
Muzeum Zagłębia Staropolskiego
Słoneczna 19, 26-200 Sielpia Wielka