Dotkliwy ból w okolicy stawu, szybko pojawiający się obrzęk, zasinienie, ograniczona ruchomość w stawie – to objawy zwichnięcia stawu. Urazy te najczęściej dotyczą stawów międzypaliczkowych palców rąk, stawu łokciowego oraz stawu śródręczno-paliczkowego ręki. Jak rozpoznać i leczyć zwichnięcia stawów, by nie doszło do groźnych powikłań?
Zwichnięcie stawu - objawy i leczenie. Kto jest narażony na zwichnięcia stawów?
„Lepiej złamać kostkę, niż ją zwichnąć” – te słowa profesora Reginalda Watsona-Jonesa, jednego z najpopularniejszych ortopedów traumatologów na świecie, najtrafniej obrazują objawy i leczenie zwichnięcia. Pacjenci często mylą zwichnięcie ze skręceniem stawu. Zwichnięcie wymaga jak najszybszego nastawienia i jest stanem znacznie poważniejszym niż skręcenie stawu (które polega na naderwaniu mięśni wokół stawu).
Co to jest zwichnięcie stawu? Jak dochodzi do zwichnięcia?
Zwichnięcie stawu to poważny uraz ortopedyczny, do którego może dojść nie tylko podczas intensywnych ćwiczeń fizycznych, upadku czy wypadku, ale nawet podczas niewłaściwego ustawienia stopy w czasie biegu czy chodu. Jest to kontuzja uciążliwa i bolesna, która lubi wracać.
Zwichnięcie to uraz, który powoduje, że kości tworzące staw zmieniają swoje naturalne (fizjologiczne) położenie. Do zwichnięcia dochodzi, gdy na skutek silnego bodźca zewnętrznego następuje trwałe przesunięcie się względem siebie kości stawu. W przypadku zwichnięcia może dojść do uszkodzenia więzadeł, łąkotek, chrząstek lub torebki stawowej.
Stawami, które ulegają temu typowi urazu są: stawy ramienia, łokcia, dłoni, biodra i rzepki kolanowej, stawu skokowego. Uraz może być połączony ze złamaniami w obrębie stawu.
Objawy zwichnięcia stawu
Do objawów mogących sugerować zwichnięcie stawu zalicza się:
- silny ból okolicy stawu (który np. w przypadku zwichnięcia stawu skokowego czy kolana uniemożliwia obciążanie nogi),
- szybko narastający obrzęk oraz zasinienie (krwiak),
- odkształcenie w okolicy uszkodzonego stawu,
- bark możliwości poruszania stawem,
- nudności.
Kto jest narażony na zwichnięcia?
Na tego typu kontuzje szczególnie narażone są:
- osoby czynnie uprawiające sport,
- osoby, które bez przygotowania podejmują sezonową aktywność fizyczną ( np. jazda na nartach),
- osoby noszące źle dopasowane obuwie
Pierwsza pomoc w przypadku zwichnięcia stawu
W przypadku zwichnięcia, do czasu wizyty u lekarza, należy:
- unieruchomić staw (stawu nigdy nie wolno nastawiać samodzielnie),
- schłodzić okolicę stawu, który doznał urazu ( można np. zrobić okład z lodu, altacetu albo z zimnej wody z domieszką octu),
- by zmniejszyć ból można zastosować leki z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych.
W zależności od okoliczności zdarzenia, stopnia urazu, stanu chorego należy wezwać karetkę lub jak najszybciej zawieźć osobę z podejrzeniem zwichnięcia stawu do lekarza. Poszkodowanego ze zwichnięciem stawów kolanowych, biodrowych, czy stawu skokowego należy transportować w pozycji leżącej. W przypadku dużego urazu chory może wymagać operacji. Mając to na uwadze nie należy podawać mu niczego do jedzenia ani do picia.
Diagnostyka i leczenie zwichnięcia stawu
W diagnostyce typu urazu lekarz określi czy doszło do zwichnięcia w stawie. Podobne objawy, ale o słabszym nasileniu, obserwuje się np. przy skręceniu stawu, w którym uszkodzeniu ulegają jedynie tkanki miękkie.
Do prawidłowej diagnostyki zwichnięcia konieczne jest zdjęcie rentgenowskie (RTG) oraz badanie ultrasonograficzne (USG) lub tomografia komputerowa (TK). Wyniki badań pozwalają ocenić stopień uszkodzenia kości stawu oraz torebki stawowej, więzadła czy ścięgna.
Zwichnięcia stawu wymagają pilnego nastawienia. Konieczne może być nastawienie stawu w znieczuleniu ogólnym, a w ciężkich urazach nastawienie operacyjne.
Bez względu na rodzaj zwichnięcia, ważne jest unieruchomienie zwichniętej kończyny na 6-8 tygodni. Pacjent nie powinien w tym czasie obciążać kończyny. Zbyt szybkie obciążanie stawu, może doprowadzić do odnowienia się urazu.
Stosowane są leki przeciwzakrzepowe, przeciwobrzękowe i przeciwbólowe.
Konieczna jest też rehabilitacja (kinezyterapia, zabiegi z użyciem pola magnetycznego, lasera, ultradźwięków). Powrót do aktywności fizycznej, w zależności od rodzaju zwichnięcia, trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy.
