ZOMO - Polska w XX wieku | dzieje.pl - Historia Polski
> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej
  • PRL

    ZOMO

    PUBLIKACJA: 27.03.2019 Polska w XX wieku
    Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej. Fot. PAP/T. Walczak
    Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej. Fot. PAP/T. Walczak

    W 1956 r. utworzono Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej. Była to reakcja komunistycznych władz na manifestacje poznańskiego Czerwca’ 56, które – w połączeniu z demonstracjami poparcia dla antykomunistycznego powstania na Węgrzech – przeciągnęły się tak naprawdę do końca roku. Do bardzo poważnych wydarzeń doszło m.in. 18 listopada w Bydgoszczy, gdzie tłum wdarł się do komendy MO i spalił budynek ze sprzętem zagłuszającym zagraniczne stacje radiowe.

    W opinii rządzących wszystko to pokazało, że istniejące dotychczas jednostki o charakterze policyjnym nie są przygotowane do pacyfikowania masowych wystąpień. Precyzyjna data powołania ZOMO jest sporna, pewne jest jedynie to, że 17 lipca następnego roku oddziały te wprowadzał do służby specjalny rozkaz Komendanta Głównego MO. ZOMO ewoluowały powoli, choć konsekwentnie. Początkowo była to formacja słabo wyposażona (pałki i hełmy) i wyszkolona niewiele lepiej niż standardowe oddziały prewencji MO. Z biegiem lat jednak jej uzbrojenie wzbogaciło się o najnowocześniejszy jak na tamten czas sprzęt: armatki wodne, wyrzutnie granatów z gazem łzawiącym, specjalne dmuchawy czy transportery opancerzone z taranami. 

    Jeszcze w 1957 r., w zamieszkach, które wybuchły po zamknięciu tygodnika „Po prostu”, z rąk zomowców zginęły dwie osoby; w czasie stanu wojennego zaś około czterdziestu. Brutalność w tłumieniu demonstracji była tak uderzająca, że niepotwierdzone, ale zakorzenione w społeczeństwie pogłoski mówiły wręcz o zażywaniu przez funkcjonariuszy specjalnych narkotyków przed akcją. Po raz ostatni oddziały ZOMO wykorzystano 3 lipca 1989 r. w celu wygaszenia protestów przeciw kandydaturze Wojciecha Jaruzelskiego na urząd prezydenta, a formalnie rozwiązano je cztery dni później.

    COPYRIGHT

    Wszelkie materiały (w szczególności depesze agencyjne, zdjęcia, grafiki, filmy) zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.