Rozłam w chrześcijańskim świecie ostatecznie dokonał się w 1054 roku.  Od tego czasu próbowano podejmować pewne próby przywrócenia jedności w Kościele. Zarówno katolicyzm i prawosławie uznawało siebie nawzajem za herezję. Choć zachodniej części Europy bardziej zależało na odbudowie chrześcijańskiego świata.

Po upadku Rzymu, różnice między wschodem a zachodem zaczęły się pogłębiać. W 1453 roku upadł tzw. II Rzym a idee jego następcy przejęła Moskwa. Przejmując rolę głównego ośrodka Prawosławia, księstwo moskiewskie pozostawało w silnym konflikcie z zachodnim papiestwem. Papież chciał unormować stosunki ze wschodem. Podejmował nawet próby scalenia ze sobą dwóch różnych kultur jednego chrześcijaństwa. Szansą była Zoe Paleolog a raczej wysłanie jej do nieznanego, mroźnego świata Iwana III.

Misja – małżeństwo.

Zoe Paleolog była bizantyjską przedstawicielką cesarskiego rodu. Po wielu przygodach ostatecznie znalazła się pod opieką papieża Syktusa IV. Ten postanowił wydać ją za moskiewskiego księcia Iwana III. Małżeństwo to było próbą pozyskania Kościoła prawosławnego dla unii z Kościołem rzymskokatolickim. Próbą, jak się po jakimś czasie okazało, nieudaną.

Zoe ( Zofia) źródło: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4580733

Nie da się ukryć że młoda Zoe była krytycznie nastawiona do tego pomysłu. Daleka podróż do innego mroźnego świata budziła w niej strach a nawet przerażenie. Nie mogła jednak przeciwstawić się woli papieża. Księżniczka przebyła długą drogę do Moskwy i w 1472 roku poślubiła moskiewskiego władcę. Greckokatolicka panna młoda przyjęła imię София  i wykorzystując swoją sytuację próbowała zrewolucjonizować nieznany świat Kremla.

Trzeci Rzym

W XV wieku sytuacja chrześcijan w prawosławnej części globu była, mówiąc kolokwialnie, nieciekawa. Papież liczył że małżeństwo Zoe będzie impulsem do szerzenia większej tolerancji we wschodnim Kościele. Niestety, sytuacja katolików nie uległa zmianie a stosunki między Stolicą Apostolską a moskiewską metropolią nadal pozostały chłodne. Małżeństwo z bizantyjską księżniczką wykorzystał za to bardzo dobrze Iwan III. Fakt zawarcia małżeństwa stał się podstawą snucia teorii o kontynuacji bizantyjskiej, rzymskiej i cesarskiej tradycji przez Moskwę. Stąd też tytuł Kremla jako Trzeciego Rzymu. Sytuacja, ta znacząco wzmocniła pozycję dynastii Rurykowiczów. A sama Zofia przyczyniła się do „rozbudowy” Kremla, wprowadzając  do prawosławnej stolicy najwybitniejszych twórców renesansowych. Można śmiało powiedzieć, że Zofia zastała Moskwę drewnianą a zostawiła murowaną – ale o tym inny razem 😉 Orientujcie Się!