Co to jest znieczulenie ogólne?

Na samym początku warto dowiedzieć się, co to jest znieczulenie ogólne. Można powiedzieć, że celem znieczulenia ogólnego jest to, aby pacjent nie odczuwał bodźców zewnętrznych, tj. bólowych. Poprzez zastosowanie anestetyków dochodzi do wyłączenia funkcjonowania centralnego systemu nerwowego z wyłączeniem rdzenia przedłużonego, czyli ośrodka, który kontroluje m.in. regulację tętna i ciśnienia krwi lub trawienia. Znieczulenie ogólne jest odwracalne i dochodzi tutaj do wyłączenia świadomości pacjenta, co jest istotną różnicą względem znieczulenia miejscowego [1].

Znieczulenie poprzez narkozę

Znieczulenie ogólne to inaczej narkoza. Dzięki niej uzyskujemy stosunkowo długą i głęboką relaksację pacjenta. Wyłączenie świadomości pacjenta jest niezbędne, np. w przypadku rozległych operacji – zabiegi dotyczące płuc, kolan, bioder lub serca. Czasami lekarze decydują się na zastosowanie znieczulenia ogólnego dla np. niewspółpracujących pacjentów, gdzie mogłoby wystarczyć znieczulenie regionalne [1,2].

Na czym polega znieczulenie ogólne?

Znieczulenie poprzez narkozę jest złożonym procesem. Pierwszy etap to tzw. przygotowanie. Tutaj najczęściej podaje się leki uspokajające, np. benzodiazepiny, typu diazepam (Relanium), lorazepam (Lorafen) lub midazolam (Dormicum). Stosuje się także leki przeciwwymiotne, np. ondansetron (Atossa) [3]. Przygotowanie pacjenta do znieczulenia ogólnego obejmuje również odpowiedni wywiad z anestezjologiem, wykonanie badań i zaznajomienie chorego z całą procedurą.

Co to jest głupi jaś?

Z pewnością często spotkaliście się z określeniem, że przed operacją dostaje się głupiego jasia. Co to jest głupi jaś?

Głupi jaś to kolokwialne określenie leków, które podaje się przed zabiegiem, aby uspokoić pacjenta i wywołać u niego amnezję. Mogą być to benzodiazepiny, np. wspomniany midazolam lub lorazepam. Czasami sedację łączy się z podaniem środków przeciwbólowych. Określenie głupi jaś funkcjonuje także w kwestii stosowania gazu rozweselającego, czyli podtlenku azotu. Głupi jaś nie jest natomiast niezbędną procedurą. Częściej stosuje się go u małych pacjentów i osób zestresowanych.

Jakie leki stosuje się do znieczulenia ogólnego?

Anestetyki można podzielić na wiele sposobów, ale na potrzeby artykułu wyróżnimy dwie grupy:

• Wziewne leki znieczulające ogólnie;
• Dożylne anestetyki.

Wziewne leki znieczulające ogólnie

Leki te podaje się wziewne – przy pomocy maski. Szybko indukują znieczulenie, ale niektóre nie są na tyle silne, aby być stosowane pojedynczo do znieczulenia ogólnego. Często natomiast są wykorzystywane do podtrzymywania znieczulenia [1].

Podtlenek azotu

Podtlenek azotu (Entomix, Kalinox, Serynox) to jeden z najstarszych wziewnych anestetyków. To gaz bezwonny, który ma niestety niską siłę działania. Częściej stosuje się go jako dodatek do innych anestetyków. Może być stosowany do łagodzenia bólów porodowych [1].

Halotan

Halotan to anestetyk, który był często stosowany w przeszłości, jednak teraz jest zastępowany przez inne, bardziej bezpieczne środki.

Nowsze anestetyki wziewne

Aktualnie ze względu na siłę działania i bezpieczeństwo stosowania stosuje się pochodne halogenowe anestetyków. Przykłady takich związków przedstawia Tabela 1.

Tabela 1. Halogenowe pochodne anestetyków wziewnych [1].

Dożylne anestetyki

Dożylne anestetyki są aktualnie podstawą anestezji złożonej. Najczęściej nimi indukuje się znieczulenie, a za pomocą środków wziewnych je podtrzymuje. Nie znaczy to jednak, że anestetyki wziewne są złe do indukcji, gdyż je częściej wykorzystuje się u dzieci [1].

Propofol (Diprivan)

Szybkodziałający induktor znieczulenia. Efekt osiąga się już nawet 30 sekund po podaniu dożylnym. Idealnie nadaje się do zabiegów chirurgii jednego dnia, gdyż pacjent szybko wybudza się ze znieczulenia. U osób otyłych nie jest wymagane modyfikowanie dawki, co jest spotykane przy innych środkach. Jego zaletą jest to, że nawet po dłuższej sedacji pacjent nie doświadcza, tzw. snu ponarkotycznego. Nie działa przeciwbólowo, ale działa przeciwwymiotnie [1].

Etomidat

Środek znieczulenia ogólnego stosowany głównie do indukcji znieczulenia. Niestety również nie działa przeciwbólowo, a dodatkowo może wywołać niekontrolowane ruchy w okresie indukcji. Niestety po wybudzeniu powoduje wymioty [1].

Ketamina

Ketamina to lek znieczulający ogólnie, który cechuje się znieczuleniem zdysocjowanym. Pacjent może doświadczać przy wprowadzaniu do narkozy halucynacji i omam oraz mimowolnych ruchów. W porównaniu do innych środków działa silnie przeciwbólowo [1].

Deksmedetomidyna

Anestetyk, który działa uspokajająco i przeciwbólowo [1].

Ile trwa wybudzanie z narkozy?

Po zakończeniu operacji anestezjolog będzie odpowiednio zmniejszał dawkowanie anestetyku i włączał ewentualne inne leki w celu wybudzenia z narkozy. Ile trwa wybudzanie z narkozy? Zależy to od rodzaju leku znieczulającego ogólnie, jego dawki i czasu anestezji. Można określić, że średnio wybudzenie z narkozy trwa od kilku do kilkunastu minut po zatrzymaniu dawkowania leku.

Jak długo trwa osłabienie po narkozie?

Wybudzenie z narkozy to jedno, ale całkowita rekonwalescencja to drugie. Pacjent po narkozie może nie być jeszcze w formie nawet do 48 godzin. Bezpośrednio po wybudzeniu najczęściej będzie mu towarzyszyć:

• uczucie osłabienia;
• zawroty głowy;
• nudności (które redukuje się lekami);
• ból gardła, który jest efektem zastosowanej rurki do oddychania;
• ból spowodowany zabiegiem, który zmniejsza się środkami przeciwbólowymi;
• problemy z koncentracją i skołatanie, co jest efektem leków znieczulających ogólnie.

Kiedy można wstać po narkozie?

Osłabienie po narkozie może towarzyszyć pacjentowi i jest czymś zupełnie normalnym. Kiedy pacjent może wstać po narkozie? Wszystko zależy od przeprowadzonego zabiegu. To, że pacjent zaczyna się wybudzać po kilkunastu minutach, nie znaczy, że może od razu wstać. Z początku będą towarzyszyły mu zawroty głowy i oszołomienie. Świeżo założone szwy również nie powinny być narażane na ruch.

Kiedy w takim razie można wstać po narkozie? Po krótkich operacjach, np. usunięcia przepukliny, można wstać już po kilku godzinach. Bardziej poważne operacje będą wymagały dłuższego okresu bez podnoszenia się, ale zwykle powinno odbyć się to w 1. dobie, jeśli nie ma innych przeciwwskazań medycznych.

Jak oczyścić organizm po narkozie?

Narkoza nie powoduje dużych komplikacji dla naszego organizmu. Człowiek zwykle do kilku godzin po zabiegu powinien czuć się już dobrze. Po znieczuleniu ogólnym podaje się kroplówki, które mają za zadanie wzmocnić i odżywić organizm.

Czy potrzeba i ewentualnie jak oczyścić organizm po narkozie? Nie ma potrzeby stosowania specjalnych procedur lub zażywania konkretnych leków. Pacjent nawet kilka godzin po zabiegu może przyjmować płyn i pokarm, jednak na początku zaleca się, aby były to produkty lekkostrawne. Bezpośrednio po wybudzeniu nie można nic jeść i pić, gdyż często pacjentowi towarzyszą jeszcze wymioty.

Czy znieczulenie ogólne jest niebezpiecznie?

Znieczulenie ogólne, stosowane podczas operacji w celu wywołania stanu nieświadomości i zapobiegania odczuwaniu bólu, jest ogólnie uważane za bezpieczne. Jednak, jak każda procedura medyczna, niesie ze sobą pewne ryzyko, które może różnić się w zależności od indywidualnych czynników pacjenta, takich jak wiek, ogólny stan zdrowia, istniejące schorzenia oraz specyfika planowanego zabiegu. Do rzadkich, ale możliwych komplikacji znieczulenia ogólnego należą reakcje alergiczne na środki znieczulające, problemy z oddychaniem, zmiany w ciśnieniu krwi, zaburzenia rytmu serca, oraz w bardzo rzadkich przypadkach, uszkodzenie mózgu lub śmierć. Ważne jest, aby przed zabiegiem dokładnie omówić z lekarzem wszystkie potencjalne ryzyka i korzyści.