Sorgo – co to jest? Właściwości, przeciwwskazania, zastosowania kulinarne

Sorgo – co to jest?

Sorgo (Sorghum Moench) to jednoroczna roślina jara z rodziny wiechlinowatych (Poaceae). Jest to wartościowe odżywczo zboże, które stanowi podstawowy produkt żywieniowy ludzi w Afryce czy w Indiach. Obecnie sorgo uprawiane jest na szeroką skalę w Australii, ale też w Stanach Zjednoczonych Ameryki.

Sorgo uprawia się na ziarno, zieloną masę, kiszonkę czy też syrop cukrowy. Ziarno sorgo wykorzystuje się też jako paszę dla zwierząt, a łodygi i liście mogą być wykorzystywane w celach energetycznych.

Wyróżnia się różne odmiany sorgo, w tym:

• sorgo dwukolorowe (Sorghum bicolor L.), nazywane sorgiem zwyczajnym czy zwisłym;
• trawę sudańską (Sorghum sudanense L.);
• liczne mieszańce obydwu gatunków.

Odmian sorgo jest ponad 60, ale najbardziej popularne to białe, czerwone i brązowe. Dostępne jest również sorgo czarne.

Sorgo do uprawy zużywa około 1/3 wody mniej niż podobne zboża, co czyni je przyjaznym dla środowiska.

Czytaj również: Czerwony ryż – właściwości, wartość odżywcza, gotowanie ryżu czerwonego

Sorgo – wartości odżywcze

Nasiona sorgo są spokrewnione z prosem, mają więc podobną budowę i wartości odżywcze. Dojrzałe sorgo zawiera składniki takie jak:

• węglowodany/skrobia (65- 80 g/100g), w tym amyloza i amylopektyna;
• białko (7-15 g/100g);
• polisacharydy (10g/100g);
• tłuszcze (1,5-6g/100g).

Zmielone całe ziarna sorgo mają wartość energetyczną która wynosi 356 kcal/100 g.

Sorgo jest bogatszym niż kukurydza źródłem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Zawiera kwasy: linolowy, oleinowy, palmitynowy, linolenowy, stearynowy.

Egzotyczne zboże jest dobrym źródłem witamin z grypy B (B1, B2, B3, B5, B6, B7) oraz witamin A, D, E i K. Nasiona sorgo są także źródłem wielu biopierwiastków takich jak: wapń, miedź, chlor, żelazo, jod, magnez, fosfor, potas, cynk i sód. Sorgo zawiera przeciwutleniacze i polifenole (kwas fenolowy, flawonoidy).

Czytaj również: Mleko ryżowe – właściwości, przepis, z czym podawać, czy jest zdrowe?

Sorgo – właściwości

Nasiona sorgo dzięki obecności cennych witamin, makro- i mikroelementów wykazują właściwości prozdrowotne.

Wyniki badań epidemiologicznych wskazują, spożywanie zbóż (m.in. sorgo) znacznie obniża śmiertelność związaną z chorobami układu krążenia. Prozdrowotne właściwości wpływające na obniżenia zachorowalności na choroby układu sercowo-naczyniowego (CVD) wykazują fitosterole obecne w nasionach. Sorgo obniża poziom ciśnienia tętniczego i zapobiega hemolizie czerwonych krwinek.

Spożywanie cennych ziaren chroni przed insulinoopornością , obniża poziom cholesterolu we krwi, wzmacnia układ odpornościowy i nerwowy.

Ziarna sorgo zapobiegają też rozwojowi otyłości. Dania ze zbożem zapewniają uczucie sytości przez długi czas, dzięki czemu można uniknąć podjadania między posiłkami.

Sorgo można także spożywać w profilaktyce antynowotworowej. Wykazano, iż ekstrakt z Hwanggeumchal sorghum zapobiega wystąpieniu raka okrężnicy. Ponadto polifenole działają przeciwmutagennie, a taniny wykazują aktywność cytotoksyczną w odniesieniu do komórek czerniaka ludzkiego.

Czytaj również: Dieta a ryzyko nowotworów

Sorgo – zastosowanie

Afrykańskie zboże posiada cenne wartości odżywcze, dlatego też znalazło szerokie zastosowanie w kuchni. Z ziaren wytwarza się mąkę, z której można przyrządzić naleśniki, placuszki czy też chleb plackowaty. Mąka z sorgo jest również stosowana do produkcji produktów bezglutenowych. Wykorzystuje się ją również do zagęszczania zup, sosów, a także do panierowania.
Innym produktem spożywczym wytworzonym z sorgo jest kasza. Ziarna sorgo stanowią też składnik batoników zbożowych i płatków śniadaniowych. Można też z nich zrobić popcorn. Sorgo czerwone i brązowe wykorzystywane są do wyrobu produktów alkoholowych (piwo, baijiu, rum, whisky).

Sorgo można podawać zamiast ryżu czy kaszy do dań mięsnych. Może stanowić także składnik sałatek czy też deserów owocowych. Sorgo ma delikatny smak z lekko orzechową nutą, dlatego też przypadnie do gustu niejednej osobie.

Syrop z sorgo jest stosowany jako słodzik w przemyśle spożywczym. Jest on naturalnym produktem, wytworzonym z soku wyciśniętego ze słodkich łodyg sorgo. Syrop przypomina melasę, ma ciemny kolor, ale wyróżnia się łagodniejszym smakiem.

Warto przeczytać: Indeks glikemiczny – co warto wiedzieć?

Sorgo – wskazania i przeciwwskazania

Sorgo jest zbożem bezglutenowym, dlatego też jest produktem zalecanym na diecie bezglutenowej. Ziarno poleca się więc osobom borykającym się z nietolerancją glutenu, celiakią i zespołem jelita nadwrażliwego. Japońskie sorgo ma niski indeks glikemiczny, może więc być spożywane przez diabetyków. Sorgo jest polecane także osobom borykającym się z nadwagą i otyłością.

Stosowane w diecie odchudzającej pomaga pozbyć się zbędnych kilogramów, ale też dostarcza organizmowi cennych składników odżywczych o działaniu prozdrowotnym.

Spożycie prosa afrykańskiego może wywoływać u niektórych osób reakcję alergiczną – jej objawy to m.in. uczucie mrowienia w ustach, obrzęk warg, mdłości i wymioty.

Czytaj również: Batat – właściwości, kalorie, jak gotować?

Sorgo – jak gotować?

Sorgo w postaci kaszy wymaga dłuższego gotowania niż inne kasze. Kasza pełnoziarnista sorgo wymaga ok. 50-60 minut gotowania. Perłowa kasza sorgo gotuje się szybciej – kilkanaście minut.

Kaszę (½ szklanki) należy zalać 1 ½ szklanki wody i gotować. Sorgo należy jednak wcześniej namoczyć (8-12 godzin).

Sorgo – gdzie kupić?

Ziarenka sorgo, kaszę i mąkę można kupić w sklepach ze zdrową żywnością, a także w wielu sklepach internetowych. Popularność sorgo rośnie, dlatego też dostępność produktów z sorgo jest coraz większa. Kilogram ziaren sorgo kosztuje ok. 10 zł, cena kaszy z ziaren – ok. 15 zł za kg. Ceny sorga różnią się w zależności od sklepu, w którym są dostępne.

Sorgo – przepisy

Przepisów na wykorzystanie ziaren, kaszy czy mąki z sorgo jest wiele. Można też poeksperymentować w kuchni i stworzyć swoje ulubione potrawy. Dania z sorgo można spożywać na śniadanie, obiad i kolację. Sorgo można także dodawać do koktajli czy też deserów owocowych.

Sałatka z kaszą sorgo, bakłażanem i kozim serem

Składniki:

• ½ bakłażana;
• 1/szkl. kaszy sorgo;
• 10 g sera koziego;
• 32 garście rukoli;
• orzechy włoskie;
• 1 łyżka oliwy z oliwek;
• 1 łyżka octu z jabłek;
• 1 łyżka oleju z pestek winogron;
• ulubione przyprawy: pieprz, sól, zioła włoskie.

Sposób wykonania:

Rukolę umyć, osuszyć, ułożyć na półmisku. Bakłażana umyć, pokroić na plastry, posypać przyprawami i grillować na patelni. Gotowe warzywo położyć na rukolę. Wcześniej namoczoną kaszę ugotować, ostudzić, dodać do warzyw. Ser kozi pokroić w kostkę i dodać do sałatki. Całość posypać posiekanymi orzechami włoskimi i polać sosem (z oliwy, oleju z pestek winogron i octu jabłkowego z dodatkiem ziół).

Deser sorgo z musem malinowym

Składniki:

• 70 g sorgo;
• 1/3 szklanki mleka kokosowego;
• garść malin;
• płatki migdałów.

Sposób przygotowania:

Sorgo opłukać, namoczyć przez kilka godzin w wodzie, a następnie ugotować. Maliny zmiksować, dodać mleko kokosowe i wymieszać. Można posłodzić miodem. Kaszę przełożyć do pucharka, polać sosem malinowym i posypać płatkami migdałów.

Czytaj również: Mąka orkiszowa – właściwości, kalorie, gluten i przepisy