Kalia, znana również jako Zantedeschia, cantedeskia, czy kalijka, to prawdziwy klejnot wśród roślin doniczkowych. Pochodzi z ciepłych terenów Afryki Południowej, dlatego w naszym klimacie najczęściej gości w ciepłych wnętrzach domów. Kwiat może także być uprawiany w ogrodzie jednak wraz z końcem lata powinien zostać wykopany i przeniesiony do wnętrza. Atutem kalii są piękne, łódkowate liście, które otaczają subtelne kwiatostany. Sprawdź jak pielęgnować kwiat kalia, aby uprawa była pełna satysfakcji i sukcesów.
Pochodzenie kalii
Kalia to roślina należąca do rodziny obrazkowatych (Araceae). Naturalne siedlisko rozciąga się od południowej Afryki przez Malawi, Mozambik, aż po Tanzanię. Klimat tych regionów stanowi idealne warunki dla wzrostu i rozwoju tych roślin. Panują w nim wysokie temperatury i okresowe opady deszczu.
Jednym z najbardziej znanych i szeroko uprawianych gatunków jest kalia etiopska (Zantedeschia aethiopica). Jest ceniona za imponujące białe „kwiaty”. W naturze porasta wzdłuż brzegów strumieni i jezior. Co potwierdza jej preferencje dla środowisk o wysokiej wilgotności i dobrze nawodnionych gleb.
W hodowli dzięki krzyżówkom i selekcji opracowano liczne odmiany kwiatów. Różnią się kolorami i rozmiarami kwiatów. Te intensywnie barwione i często wielobarwne odmiany są wynikiem krzyżowań różnych gatunków kalii.
Z czasem cantedeskia stała się popularna w wielu regionach świata jako roślina ozdobna. Uprawiana jako dekoracyjna roślina doniczkowa. Wyjątkowe piękno i różnorodność form sprawiły, że zyskała międzynarodową popularność. Stała się cenioną ozdobą w ogrodach i domach na całym świecie. Eleganckie pochwy kwiatowe i długie, stylowe liście przyciągają uwagę i budzą zachwyt. Są wykorzystywane w aranżacjach florystycznych oraz jako kwiat cięty.
Opis i charakterystyka
Cantedeskia zachwyca nie tylko podczas kwitnienia, ale również swoimi dekoracyjnymi liśćmi. Charakterystyczne dla niej są duże, często błyszczące liście o strzałkowatym kształcie. Liście mogą przybierać różnorodne odcienie zieleni, a czasem nawet posiadają srebrzyste lub białe wzory. To sprawia, że kalla jest atrakcyjna nie tylko podczas okresu kwitnienia.
Kwitnienie
Większość odmian uprawianych w Polsce kwitnie w pełni lata. Okres kwitnienia rozpoczyna w maju lub czerwcu i trwa do sierpnia, września. Niektóre odmiany mogą zachować kwiaty nawet do października, zwłaszcza gdy lato jest długie i ciepłe.
Kwitnienie jest spektakularne – roślina produkuje duże, kolorowe pochwy kwiatowe. To one są powszechnie mylnie uznawane za kwiaty kalii.
Wyraziste, często intensywnie zabarwione mogą przybierać barwy od bieli, przez różne odcienie żółci i różu, aż po głębokie czerwienie i purpury. W rzeczywistości kwiaty kalii są małe i znajdują się na kolbie. Kolba jest otoczona przez tę kolorową pochewkę, co dodaje im dodatkowego uroku.
Wymagania rośliny w okresie wzrostu i kwitnienia
Uprawa kwiatów nie jest szczególnie skomplikowana, ale wymaga zrozumienia specyficznych potrzeb rośliny. Zapewnienia odpowiedniego nawodnienia, nawożenia i okresowego przesadzania. Wówczas każdego roku kalia doniczkowa będzie ponownie zachwycać swoim bujnym kwitnieniem.
Wybór stanowiska
Kalie doniczkowe uwielbiają światło, ale nie przepadają za bezpośrednim nasłonecznieniem, zwłaszcza w pełni lata. Idealne miejsce to jasne stanowisko z rozproszonym światłem, które ochroni kalię przed poparzeniem. Kwiat kalia w doniczce najlepiej będzie czuł się na wschodnim lub zachodnim parapecie. Przy oknie południowym roślina powinna stać odsunięta od szyby. Natomiast ekspozycja północna będzie dla kalii zbyt słabym źródłem światła.
W ogrodzie podobnie. Stanowisko kalii doniczkowej powinno być nasłonecznione, ale nie w równym stopniu przez cały dzień. Przez kilka godzin roślina powinna mieć dostęp do światła rozproszonego. Na przykład poprzez lekki cień liści drzewa.
Podlewanie i wilgotność
Od wiosny do lata szczególnie ważne jest odpowiednie nawadnianie. Ziemia w doniczce wiosną, latem i wczesną jesienią powinna być stale wilgotna, ale nigdy przemoczona. Zbyt duża ilość wody może doprowadzić do gnicia korzeni. Zimą roślina będzie wdzięczna za ograniczone podlewanie. Wystarczy zwilżanie podłoża raz na miesiąc.
Nawożenie
Podczas okresu wzrostu i kwitnienia (wiosną, latem, do wczesnej jesieni) kalia doniczkowa potrzebuje regularnego nawożenia. Używaj nawozów wieloskładnikowych, dostosowanych do roślin kwitnących. W okresie spoczynku, zimą, całkowicie wstrzymujemy nawożenie.
Przesadzanie i podłoże do kalii doniczkowej
Co roku, najlepiej wiosną, kalia doniczkowa powinna być przesadzana do świeżego podłoża. Wybierz ziemię bogatą w składniki odżywcze, która zapewni dobre warunki dla wzrostu. Przesadzanie jest również dobrym momentem na podział rośliny, co pozwoli na jej rozmnożenie.
Rozmnażanie
Rozmnażanie zantedeschii jest stosunkowo proste i najczęściej następuje przez podział kłączy. Najlepszy czas na tę czynność to wczesna wiosna. Tuż przed rozpoczęciem nowego cyklu wegetacyjnego rośliny.
Delikatnie wyjmij roślinę z doniczki i ostrożnie podziel kłącze na kilka części. Każda z nich powinna mieć co najmniej jedno „oczko” – pąk wzrostu. Następnie posadź każdy fragment w osobnych doniczkach wypełnionych żyznym podłożem i drenażem. Pamiętaj, aby po posadzeniu obficie podlać nowe rośliny.
Okres Spoczynku
Po zakończeniu sezonu kwitnienia, kalia doniczkowa czy uprawiana w ogrodzie przechodzi w naturalny okres spoczynku. W tym czasie ważne jest, aby zmniejszyć podlewanie i całkowicie zaprzestać nawożenia. Roślinę najlepiej przenieść do chłodniejszego pomieszczenia. Temperatura w nim nie powinna przekraczać 15°C. Taki okres zimowego odpoczynku jest kluczowy dla zdrowia rośliny i obfitego kwitnienia następnego lata.
Okres spoczynku ma fundamentalne znaczenie dla zdrowia oraz kwitnienia w następnym sezonie. Naturalny cykl roczny obejmuje fazę aktywnego wzrostu i kwitnienia, który występuje zazwyczaj od wiosny do późnego lata. Następnie kalia przechodzi w stan spoczynku w miesiącach zimowych. Ta przerwa w aktywności jest czasem regeneracji, podczas którego roślina gromadzi siły na kolejny okres wegetacyjny.
Okres spoczynku kalii przypada zazwyczaj na późną jesień i zimę. Rozpoczyna się w okolicach października lub listopada, kiedy dni stają się krótsze i temperatury zaczynają spadać.
Podczas tego okresu zaczyna stopniowo ograniczać swój wzrost. Liście mogą żółknąć i opadać, co jest naturalnym procesem przygotowującym roślinę do odpoczynku. Roślina gromadzi energię w swoich kłączach. Jest to niezbędne do przetrwania zimy i regeneracji w kolejnym sezonie.
Nawożenie w okresie spoczynku powinno być całkowicie zaniechane. Dodatkowe składniki odżywcze nie są potrzebne. Roślina nie prowadzi aktywnego wzrostu i nie wykorzystałaby ich, co mogłoby prowadzić do nagromadzenia soli w podłożu i potencjalnego uszkodzenia korzeni.
Gdy temperatury zaczynają wzrastać, można stopniowo rozpoczynać proces „budzenia”. Do lata kalia powinna zostać przesadzona do świeżego podłoża i przeniesiona w jasne, słoneczne miejsce. W tym okresie powinno nastąpić stopniowe zwiększanie podlewania. A w przypadku przechowywania kłączy poza ziemią, ich ponowne posadzenie.
To zapewni jej najlepsze warunki do rozpoczęcia nowego cyklu wegetacyjnego i późniejszego kwitnienia. Dając roślinie czas na regenerację i dostosowując pielęgnację do cyklu życia, można cieszyć się pięknem rośliny przez wiele lat.
Kalla w ogrodzie — zimowanie
Ze względu na pochodzenie z ciepłych regionów Afryki Południowej, kalia jest rośliną wrażliwą na niskie temperatury. Nie jest w stanie przetrwać zimy w polskich warunkach na zewnątrz, w gruncie. Polski klimat z mroźnymi zimami, podczas których temperatura często spada poniżej 0°C, może być zabójczy dla kalii. Zwłaszcza dla jej kłączy, które są szczególnie wrażliwe na przemarzanie.
Aby cantedeskia mogła przetrwać zimę w Polsce, należy ją odpowiednio przygotować do okresu zimowego. Najczęściej stosowaną metodą jest wykopanie kłączy z gruntu jesienią. Robimy to po pierwszych przymrozkach i zżółknięciu liści. Jest to sygnałem, że roślina wchodzi w stan spoczynku. Kłącza należy następnie oczyścić z ziemi, osuszyć i przechowywać przez zimę w chłodnym miejscu. Na przykład w piwnicy, w temperaturze około 5-10°C. Idealne do przechowywania będą przewiewne pojemniki, takie jak kartonowe pudełka czy worki z siatki. Zapewnią odpowiednią cyrkulację powietrza i zapobiegną gniciu kłączy.
Wiosną, po ostatnich przymrozkach, kłącza można ponownie wysadzić w gruncie. Do lata powinny wypuścić liście i kwiaty.
Istnieją odmiany, które są bardziej odporne na chłód i mogą lepiej znosić niższe temperatury. Jednak i one wymagają odpowiedniego zabezpieczenia przed zimą, aby mogły bezpiecznie przetrwać do wiosny. W praktyce większość ogrodników decyduje się na wykopywanie i przechowywanie kłączy wewnątrz, aby uniknąć ryzyka przemarznięcia.
Choroby i Szkodniki
Kalie, choć dość odporne, mogą być atakowane przez różne szkodniki i choroby. Najczęstszymi problemami są:
- Mączniak prawdziwy: objawia się białym, mączystym nalotem na liściach. Walka z nim polega na stosowaniu odpowiednich środków zwalczających.
- Zgnilizna kłączy: spowodowana przez nadmierną wilgoć. Zapobiegaj jej przez umiarkowane podlewanie i dobry drenaż.
- Przędziorki i mszyce: te szkodniki można zwalczać poprzez stosowanie środków chemicznych. Także przez mechaniczne usuwanie i zwiększenie wilgotności powietrza.
Wskazówki
Aby Twoja kalia była jeszcze piękniejsza, zastosuj następujące wskazówki:
- Regularnie usuwaj przekwitłe kwiaty, aby stymulować roślinę do produkcji nowych.
- W okresie wzrostu zapewnij dobre źródło światła. Szczególnie wiosną, aby roślina mogła do lata w pełni odbudować pokrój.
- Eksperymentuj z różnymi odmianami. Tak stworzysz unikalną kompozycję kolorystyczną w swoim domu.
Czy kalia jest trująca
Tak jest rośliną trującą. Wszystkie jej części, w szczególności kłącza, zawierają kryształy szczawianu wapnia. Mogą one być niebezpieczne zarówno dla ludzi, jak i zwierząt domowych. Po spożyciu kryształy te mogą powodować silne podrażnienie błon śluzowych. Prowadzi to do takich objawów jak: pieczenie i obrzęk ust, języka i gardła, a także trudności w połykaniu. W niektórych przypadkach może dojść do poważniejszych reakcji, takich jak problemy z oddychaniem.
Z uwagi na jej toksyczność, zaleca się ostrożność. Szczególnie należy uważać w domach, gdzie są małe dzieci i zwierzęta. Aby uniknąć narażenia na potencjalne niebezpieczeństwo, warto umieścić zantedeschię w miejscach niedostępnych dla nich.
Jeśli dojdzie do spożycia jakiejś części rośliny, należy niezwłocznie zasięgnąć porady lekarskiej. Przydatne może być również poinformowanie ich o tym, że spożyta roślina zawiera szczawian wapnia. Może to ułatwić właściwą diagnozę i szybką pomoc.
Symbolika i znaczenie
Kalia od dawna zajmuje wyjątkowe miejsce w kulturze i tradycji różnych społeczności. Stała się symbolem wielu ważnych wartości i emocji.
- Czystość i niewinność: Białe kalie są kojarzone z czystością i niewinnością. Czyni je to popularnym wyborem w bukietach ślubnych i ceremoniach religijnych. Ich imponująca, lecz delikatna uroda podkreśla szczerość uczuć i czystość intencji.
- Przemijanie: W niektórych kulturach z kolei kalia symbolizuje przemijanie. Jest stosowana w wiązankach pogrzebowych jako wyraz szacunku dla zmarłych oraz przypomnienie o ulotności życia.
Uprawa kalii doniczkowej może być satysfakcjonującym hobby. Pamiętając o kilku kluczowych zasadach pielęgnacji, możesz cieszyć się zdrową i kwitnącą rośliną przez długie lata.
Przeczytaj także: Masz kwitnący amarylis? Zobacz co trzeba zrobić kiedy przestanie kwitnąć!
