Żywotniki

Żywotnik wschodni (Thuja orientalis) to wolno rosnący krzew lub drzewo, które może osiągać około 8-10 m wysokości. Ma długie pędy skierowane do góry oraz gęsto i płasko ułożone rozgałęzienia, które rosną w kierunku pionowym. Drobne łuski mają kolor jasnej, żywej zieleni i gęsto pokrywają pędy.

Żywotniki wschodnie przeważnie mają pokrój stożkowaty lub jajowaty. Krzewy te są dość wrażliwe na mrozy, na przemarzanie narażone są szczególnie rośliny młode, które na zimę należy okrywać. Rośliny te są za to bardzo odporne na suszę i wysokie temperatury powietrza. Żywotniki wschodnie preferują stanowiska słoneczne, ciepłe i zaciszne, osłonięte od silnych wiatrów. Mogą rosnąć na niemal każdej glebie. Do najciekawszych odmian należą np.:

‘Aurea’ – jest to bardzo dekoracyjna odmiana o delikatnych, zielono-żółtych łuskach, które na zimę brunatnieją. Ten wolno rosnący krzew może osiągać około 4-5 m wysokości i ma bardzo regularny, jajowaty pokrój. Odmianę tą należy sadzić tylko w najcieplejszych rejonach kraju, gdzie panują łagodne zimy, ponieważ krzew ten może przemarzać.

‘Aurea Nana’ – odmiana ta dorasta zaledwie do około 1,5 m wysokości, więc może być uprawiana nawet w niewielkich ogrodach. Ten karłowy krzew o jajowatym pokroju jest bardzo gęsty i ma żółtozielone łuski. Odmiana ‘Aurea Nana’ dobrze prezentuję się w ogródkach skalnych, posadzona w pobliżu stawów i oczek wodnych, a także w zestawieniach kompozycyjnych z roślinami o innym pokroju i kolorze igieł bądź liści.

Żywotnik zachodni (Thuja occidentalis) ma luźną, stożkowatą koronę o wyprostowanym wierzchołku. Jego pędy ułożone są poziomo. Młode rośliny obok łusek wytwarzają także igły. Łuski żywotnika zachodniego są z wierzchu intensywnie zielone, a od spodu jaśniejsze i matowe.

Korzenie żywotnika są bardzo płytko osadzone, dlatego roślina ta jest dość wrażliwa na suszę. W związku z tym nie należy sadzić żywotników w miejscach narażonych na silne porywy wiatru, który ma działanie wysuszające. Rośliny te preferują stanowiska słoneczne lub półcieniste, najlepsze będzie miejsce o dużej wilgotności powietrza.

Żywotniki zachodnie dobrze rosną w niemal każdej glebie, trzeba im tylko zapewnić odpowiednią wilgotność. Należy je obficie podlewać w czasie bezdeszczowych i gorących miesięcy. Gatunek ten jest zimozielony i całkowicie odporny na mróz. Żywotniki bardzo dobrze znoszą cięcie, dlatego idealnie nadają się na żywopłoty formowane.

Żywopłot z żywotnika jest zielony przez cały rok, bardzo dobrze tłumi hałas i skutecznie ochrania przed wiatrem. W czasie zimy niektóre gatunki żywotnika brunatnieją, lecz jest to zjawisko całkowicie naturalne i przemijające. Na wiosnę krzewy ponownie stają się zielone. Żywotnik zachodni ma wiele ciekawych, wartościowych odmian, które różnią się między sobą pokrojem, a także zabarwieniem igieł i łusek. Na szpalery (czyli niestrzyżone żywopłoty) polecam szczególnie odmiany o pokroju kolumnowym np.:

‘Aurescens’ – odmiana ta została wyhodowana w Polsce w Kórniku niedaleko Poznania. Ma bardzo zwarty i kolumnowy pokrój. Roślina ta może osiągać nawet 5-8 m wysokości i najlepiej wygląda posadzona w grupach. Świetnie nadaje się na wysokie szpalery (czyli niestrzyżone żywopłoty). Odmiana ta ma dekoracyjne łuski koloru żółto-złocistego. Jest bardzo odporna na mróz, więc można ją sadzić na terenie całego kraju.

‘Columna’ – odmiana ta ma wąski, smukły, kolumnowy pokrój i może dorastać do około 8 m wysokości. Ma gęsto ułożone, błyszczące łuski koloru ciemnej zieleni. Nie wymaga przycinania i świetnie nadaje się na wysokie szpalery.

‘Brabant’ – odmiana ta idealnie nadaje się na formowane żywopłoty, ponieważ bardzo szybko rośnie i ładnie się zagęszcza, kiedy jest systematycznie przycinana. Roślina ta ma luźny, stożkowaty pokrój, a jej łuski są koloru jasnej zieleni.

‘Ellwangeriana’ – jest to odmiana o szerokim, stożkowatym pokroju, która może dorastać do około 6-8 m wysokości. Idealnie nadaje się na formowane żywopłoty, ponieważ świetnie znosi cięcie. Jeśli będziemy ją systematycznie przycinać, pięknie się zagęści i stworzy zwarty żywopłot. Odmiana ‘Ellwangeriana’ posiada zarówno łuski jak i igły, natomiast nie zawiązuje szyszek. Zimą roślina brunatnieje i zieloną barwę odzyskuje dopiero na wiosnę.

‘Ellwangeriana Aurea’ – odmiana ta jest bardzo popularna w naszych ogrodach, a to za sprawą kolorów, jakie przypierają jej łuski i igły w ciągu całego roku. Wiosną igły i łuski są pomarańczowe, latem zmieniają barwę na żółto-złocistą, a jesienią mają kolor miedziany. Jest to odmiana wolno rosnąca, która tworzy regularne, stożkowate formy. Może dorastać do około 2-3 m wysokości. ‘Ellwangeriana Aurea’ dobrze prezentuje się na wrzosowiskach oraz na rabatach, gdzie rosną rośliny posiadające kontrastowe ubarwienie (np. iglaki o zielono-szarych lub niebieskawych igłach).

‘Holmstrup’ – to wolno rosnąca odmiana, która ma pokrój stożkowy. Może dorastać do około 2-3 m wysokości i tworzy krzewy, które idealnie nadają się na zwarte, nieformowane żywopłoty. Odmiana ta ma delikatnie poskręcane pędy, a jej łuski przybierają barwę ciemnej zieleni.

‘Rheingold’ – to bardzo gęsty, wolno rosnący krzew o szerokostożkowatym pokroju. Dorasta do około 2 m wysokości. Posiada zarówno igły, jak i łuski, które przybierają bardzo dekoracyjne, żółto-złociste barwy. W czasie zimy krzewy odmiany ‘Rheingold’ mają brązowo-miedziany kolor. Roślina ta najpiękniej wybarwia się na stanowiskach słonecznych.

‘Spiralis’ – jest to odmiana wysoka, może osiągać nawet 10 m wysokości. Krzew ten ma kolumnowy, strzelisty pokrój i świetnie nadaje się na nieformowane żywopłoty. Dobrze prezentuje się jako tło dla innych, niższych roślin. Odmiana ta ma ciemnozielone łuski i spiralnie poskręcane pędy (stąd nazwa ‘Spiralis’).

‘Sunkist’ – to odmiana silnie rosnąca, która ma gęsty, zwarty, stożkowaty pokrój. Żółto-złociste łuski są bardzo dekoracyjne, a w okresie jesienno-zimowym stają się bardziej zielone. Odmiana ta nadaje się na swobodnie rosnące żywopłoty.

Jedną z najpopularniejszych odmian żywotnika o pokroju stożkowatym jest odmiana ‘Smaragd’. Jest to jedna z odmian żywotnika nibyolbrzymiego, który powstał ze skrzyżowania żywotnika zachodniego i żywotnika olbrzymiego. Odmiana ‘Smaragd’ ma wąsko stożkowaty pokrój i błyszczące łuski barwy soczystej zieleni. Krzew ten nie brunatnieje zimą i przez cały rok może stanowić piękne, ciemnozielone tło dla innych roślin. Odmiana ta nadaje się także na nieformowane żywopłoty. Dorasta do około 5-7 m wysokości.

‘Danica’ – jest to odmiana karłowa, którą można sadzić nawet w małych ogrodach. Ma zwarty i kulisty pokrój i może osiągać około 50-70 cm wysokości. Pędy tej odmiany są ułożone pionowo i mają kolor zielony. Odmiana ‘Danica’ dobrze prezentuję się w ogródkach skalnych i na rabatach, gdzie rosną rośliny o różnym pokroju. Nadaje się także na obwódki klombów.

‘Globosa’ – jest odmianą karłową o pokroju kulistym. Rośnie bardzo wolno i może osiągać około 1,5 m wysokości, więc nadaje się nawet do małych ogrodów. Ciekawie wygląda posadzona z roślinami o innym pokroju (np. kolumnowym czy stożkowym). Łuski tej odmiany mają barwę zielono-szarą, a pędy ułożone są wachlarzowato. Odmiana ta brunatnieje przed zimą.

‘Hoseri’ – to bardzo zwarty, karłowy krzew, który kształtem przypomina regularną kulę. Rośnie wolno i osiąga zaledwie 50-70cm wysokości. Wachlarzykowato ułożone pędy są sztywne i krótkie, a łuski mają kolor zielono-szary. Odmiana ‘Hoseri’ ładnie prezentuje się posadzona w grupach – tworzy wtedy niskie, kuliste szpalery. Nadaje się także do ogródków skalnych.

‘Hoveyi’ – jest to dość wolno rosnąca odmiana o ciekawym, jajowatym pokroju. Może dorastać do około 2-3 m wysokości. Ma pionowo ułożone pędy, które są skierowane ku górze oraz łuski kolory jasnej zieleni. Odmiana ‘Hoveyi’ dobrze prezentuje się posadzona w grupach, może wtedy tworzyć luźne szpalery. W czasie bardzo śnieżnych zim wyższe egzemplarze mogą rozłamywać się pod ciężarem śniegu. Dlatego żywotniki należy odpowiednio zabezpieczyć, związując ich pędy żyłką ogrodniczą lub sznurkiem. Zalegający mokry śnieg trzeba strząsać, by gałązki się nie połamały.

‘Little Champion’ – to odmiana karłowa o bardzo regularnym, kulistym pokroju. Może osiągać około 1 m wysokości. Początkowo krzew ten rośnie bardzo szybko, lecz kiedy osiągnie około 50 cm wysokości, jego siła wzrostu słabnie. Łuski tej odmiany mają bardzo intensywną, zieloną barwę. Odmiana ‘Little Champion’ dobrze wygląda posadzona w grupach jako niewysoki, luźny szpaler. Ciekawie prezentują się też posadzona z roślinami o innym pokroju.

‘Umbraculifera’ – to bardzo ciekawy krzew o płaskokulistym pokroju. Może dorastać do około 80-100 cm wysokości i posiada nawet dwukrotnie większą średnicą. Łuski tej odmiany są gęsto osadzone i mają bardzo ciemną, zielono-szarą barwę.

‘Woodwardii’ – to odmiana wolno rosnąca, która może osiągać około 1 m wysokości. Ma regularny, kulisty pokrój i łuski barwy ciemnej zieleni, które nie brunatnieją zimą. nadaje się do posadzenia w niskich, kulistych żywopłotach. Ładnie prezentuje się też w kompozycjach rabatowych z roślinami o innym pokroju i kolorze.