ZX Spectrum Wprowadzenie
Serwis Edukacyjny
w I-LO w Tarnowie
obrazek

Materiały dla uczniów liceum

  Wyjście       Spis treści       Wstecz       Dalej  

obrazek

Autor artykułu: mgr Jerzy Wałaszek

©2024 mgr Jerzy Wałaszek
I LO w Tarnowie

SPIS TREŚCI

ROZDZIAŁ 2 Klawiatura

obrazek

Klawiatura Spectrum jest bardzo podobna do klawiatury typowej maszyny do pisania. Klawisze literowe i cyfrowe znajdują się w tym samym miejscu; jednakże każdy klawisz może wykonywać więcej niż jedną funkcję. Na normalnej maszynie do pisania litery są wypisywane jako małe, a gdy użyje się ich w połączeniu z klawiszem SHIFT, powstają duże litery. Klawiatura Spectrum działa tak samo.

Aby pomóc ci w zorientowaniu się, w jakim trybie znajduje się klawiatura, na ekranie pojawia się negatywowa litera (biała na czarnym tle), która wskazuje pozycję, gdzie trafi kolejny znak po naciśnięciu klawisza. Nazywa się ona kursorem.

Gdy Spectrum jest dopiero co włączony, ekran ukazuje napis firmowy (C) 1982 Sinclair Research Ltd. Naciśnięcie dowolnego klawisza umieszcza w dolnym wierszu ekranu słowo wypisane pod literą na tym klawiszu (nazywa się ono słowem kluczowym). Jest tak dlatego, iż komputer oczekuje od ciebie rozkazu, który mu powie, co ma robić, a wszystkie rozkazy rozpoczynają się od słów kluczowych. W przeciwieństwie do większości innych komputerów Spectrum umożliwia ci wprowadzanie słów kluczowych poprzez naciśnięcie pojedynczego klawisza.

obrazek

Na przykład, jeśli tuż po włączeniu komputera naciśnięty zostanie klawisz P, to na ekranie pojawi się słowo kluczowe PRINT. Znak " jest również zaznaczony na klawiszu P. Aby go otrzymać, musisz jednocześnie nacisnąć dwa klawisze; przytrzymaj wciśnięty klawisz SYMBOL SHIFT, który znajduje się w dolnym rzędzie klawiszy po prawej stronie klawiatury, i wraz z nim wciśnij dodatkowo klawisz P.

obrazek

Kursor zmienia się na  L , ponieważ teraz komputer oczekuje liter. Wpisz litery "Witaj". Jeśli na ekranie znajdują się już jakieś napisy, wyłącz i włącz komputer (wyjmij wtyczkę 9V), rozpoczynając od początku. Aby otrzymać dużą literkę W, użyj klawisza CAPS SHIFT. Ogólnie, wszystko pokolorowane na biało na klawiszu wymaga naciśnięcia z klawiszem CAPS SHIFT przy wprowadzaniu, a wszystko pokolorowane na klawiszu na czerwono wymaga naciśnięcia z klawiszem SYMBOL SHIFT.

Rozkaz rozpoczynający się słowem PRINT (ang. drukuj) każe komputerowi wypisać na ekran litery ujęte w cudzysłów. Aby wpisany rozkaz został wykonany przez komputer, należy użyć klawisza ENTER.  Gdy to wykonasz, na ekranie powinno pojawić się słowo:

obrazek

oraz kilka innych znaków u dołu. (Mrugający znak pytajnika oznacza błąd w którymś miejscu. Jeśli się pojawi, rozpocznij od nowa i powtórz to ćwiczenie). Wiadomość na spodzie w rzeczywistości jest raportem zwrotnym komputera, który informuje cię, że wszystko poszło jak należy. Ta wiadomość jest istotna przy uruchamianiu programu, lecz chwilowo można ją zignorować.

Zauważ coś innego: litera O oraz cyfra 0 są przedstawiane przez różne znaki. Warto to zapamiętać. Cyfra 0 zawsze  jest przekreślona kreską. Komputer zawsze  zinterpretuje literę O jako literę, zatem nie naciskaj złego klawisza. Podobnie cyfra 1 oraz mała litera l różnią się i w przeciwieństwie do niektórych maszyn do pisania nie można używać ich zamiennie.

Ponieważ tryb klawiatury jest tak ważny do zrozumienia, pożyteczne będzie podsumować ponownie to, co się dzieje.

Mrugający znak  L  jest zwany kursorem. Wskazuje on miejsce na ekranie, gdzie komputer wstawi to, co wpiszesz. Nie zawsze jest to  L ; Gdy wyłączysz i włączysz komputer, a następnie naciśniesz ENTER, tekst z nazwą firmy zmieni się w kursor  K . Używana litera mówi ci, jak komputer zinterpretuje to, co wpiszesz. Na początku wiersza będzie to mrugające  K  i oznaczające oczekiwanie na "słowo kluczowe" (K = keyword - słowo kluczowe). (Napis firmowy oraz raport również liczą się jako mrugające  K ). Słowo kluczowe jest jednym ze specjalnych słów komputera, występujących na początku wiersza i dających komputerowi ogólne pojęcie na temat tego, co ten rozkaz każe mu wykonać. Ponieważ komputer oczekuje słowa kluczowego na początku wiersza, to gdy naciśniesz, powiedzmy, klawisz P, komputer decyduje się nie zinterpretować go jako P, lecz jako PRINT;  a ostrzega cię, że tak właśnie zrobi, umieszczając na ekranie kursor  K . Gdy dostanie najpierw słowo kluczowe, nie oczekuje drugiego, zatem to, co teraz wpiszesz, zostanie zinterpretowane jako litery. Aby cię o tym poinformować, komputer zmienia kursor na  L  (L = letter - litera).

Te różne stany często nazywa się trybami  - będziemy mówić o trybie słów kluczowych (lub K) oraz trybie literowym (lub L).

Jeśli chcesz wpisywać dużo dużych liter bez ciągłego wciskania CAPS SHIFT, możesz sprawić, że wszystkie litery będą pojawiać się jako duże, naciskając najpierw CAPS LOCK (CAPS SHIFT z 2). W celu zaznaczenia, że tak się dzieje, kursor  L  zostanie zastąpiony przez mrugające  C  (C = capitals - duże litery). Aby otrzymać z powrotem litery małe i kursor  L , naciśnij drugi raz CAPS LOCK.

(Jeśli naciśniesz CAPS LOCK podczas trybu K, nie zauważysz od razu żadnej różnicy, lecz ten efekt stanie się widoczny po wprowadzeniu słowa kluczowego, gdy komputer będzie w trybie C zamiast trybu L).

obrazek

Oprócz słów kluczowych, liter, cyfr i różnych wyrażeń naukowych i do programowania, komputer posiada również osiem znaków graficznych. Pojawiają się one na klawiszach od 1 do 8 i mogą być drukowane na ekranie w podobny sposób jak litery i cyfry. Aby to zrobić, klawiatura musi zostać przełączona w tryb graficzny. Dokonuje się tego przez naciśnięcie klawiszy CAPS SHIFT i 9. Zwróć uwagę, że kursor zmienia się na  G . Naciśnięcie klawisza 9 przywróci z powrotem tryb L.

Istnieje ostatni tryb, w który może być przełączona klawiatura. Tryb rozszerzony  oznaczony kursorem  E  (E = extended - rozszerzony) otrzymuje się przez równoczesne naciśnięcie CAPS SHIFT i SYMBOL SHIFT. Pozwala to wykorzystywać większość funkcji naukowych i do programowania. Ponowne naciśnięcie tych dwóch klawiszy przełączy klawiaturę z powrotem na tryb L.

Nawet pisząc biegle na klawiaturze nie da się uniknąć pomyłek. Jak dotąd jedynym sposobem pozbycia się ich było wyciągnięcie wtyczki zasilania! Chociaż może to być wygodne, gdy komputerowi wydano pojedynczy rozkaz, to jednak jest bardzo niewygodne, gdy wprowadzono już dużo danych.

Na szczęście możemy użyć klawisza DELETE do usuwania błędów. Na przykład, niewiele może pójść źle przy pojedynczym rozkazie:

PRINT "Witaj"

... a może jednak?

Załóżmy, że nie użyłeś klawisza SYMBOL SHIFT do wpisania otwierającego cudzysłowu. Na ekranie pojawiłoby się:

PRINT PWitaj"

Komputer nie rozpoznałby tego, co znajduje się za PRINT, ponieważ brak cudzysłowu oznacza dla ZX Spectrum, że oczekiwana jest liczba - a zamiast niej znalazł on literę. Swoje zakłopotanie sygnalizuje on umieszczeniem mrugającego  ?  na końcu wiersza (gdy każesz mu wykonać taki rozkaz, wciskając klawisz ENTER).

obrazek

Na szczęście nie musisz wpisywać wszystkiego od nowa. W górnym rzędzie klawiatury są cztery strzałki wskazujące w różnych kierunkach oraz słowo DELETE. Aby używać tych klawiszy, musisz wraz z nimi naciskać klawisz CAPS SHIFT, Strzałki poziome po bokach przesuwają kursor w lewo i w prawo, a klawisz DELETE wymazuje znak bezpośrednio przed kursorem.

Aby poprawić swój bezsensowny wiersz, naciśnij obrazek (CAPS SHIFT i 5 w tym samym czasie) aż kursor ustawi się tuż za P, które wstawiłeś omyłkowo - jeśli przytrzymasz je wciśnięte przez 2, 3 sekundy, zaczną działać ciągle, wydając ciche kliknięcia. W zasadzie, jeśli przytrzymasz swój palec na dowolnym klawiszu dłużej niż około 3 sekundy, zacznie się on automatycznie powtarzać. Wciśnij DELETE (CAPS SHIFT i 0), aby usunąć błędne P, a następnie wpisz " (SYMBOL SHIFT i P), aby wstawić to, co tam się powinno było znaleźć - zwróć uwagę, że zostanie to wstawione bez nadpisywania czegokolwiek innego. Wypróbuj również klawisz kursora w prawo, po prostu aby sobie wyrobić jakieś pojęcie na ten temat. Jeśli popełniłeś jakiekolwiek autentyczne błędy przy wpisywaniu, popraw je w ten sam sposób, pamiętając, że nie możesz nadpisać błędów, musisz je usunąć a następnie wprowadzić poprawkę.

Teraz, gdy naciśniesz Enter, komputer wypisze twoją wiadomość na górze ekranu - lub poniżej tej, którą otrzymałeś za pierwszym razem, jeśli wciąż tam jest.

Pełny opis klawiatury znajdziesz w Rozdziale 1 instrukcji programowania w języku BASIC.


Na początek:  podrozdziału   strony 

Zespół Przedmiotowy
Chemii-Fizyki-Informatyki

w I Liceum Ogólnokształcącym
im. Kazimierza Brodzińskiego
w Tarnowie
ul. Piłsudskiego 4
©2024 mgr Jerzy Wałaszek

Materiały tylko do użytku dydaktycznego. Ich kopiowanie i powielanie jest dozwolone
pod warunkiem podania źródła oraz niepobierania za to pieniędzy.

Pytania proszę przesyłać na adres email: i-lo@eduinf.waw.pl

Serwis wykorzystuje pliki cookies. Jeśli nie chcesz ich otrzymywać, zablokuj je w swojej przeglądarce.

Informacje dodatkowe.