Żółty Lew
| Historia | |
| Wodowanie |
1622 |
|---|---|
 I Rzeczpospolita
| |
| Wejście do służby |
1622 |
| Zatonął |
1628 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
120 t |
| Długość |
20 m |
| Szerokość |
5,4 m |
| Uzbrojenie | |
| 10 dział niewielkich wagomiarów (do kilku funtów) w baterii burtowej miotacz kamieni | |
| Załoga |
30 marynarzy i do 50 żołnierzy piechoty morskiej |
Żółty Lew – polski okręt wojenny – pinka (pinasa)
Historia[edytuj | edytuj kod]
Prawdopodobnie został zbudowany w Gdańsku w 1622 roku, jako pierwszy okręt wojenny zbudowany i ukończony w Polsce. Wyposażony był w 10-12 dział, a jego załogę stanowiło 40 marynarzy[1]. W źródłach okręt ten występuje pod niemiecką nazwą (polskie brzmienie jest rekonstrukcją).
Był pierwszym i najmniejszym okrętem floty polskiej tworzonej przez króla Zygmunta III Wazę i biorącej udział w wojnie ze Szwecją; nazywany był też „starą pinką”[2] w odróżnieniu od nowszych okrętów tej klasy.
„Żółty Lew” wchodził w skład pierwszej eskadry okrętów polskich, która wzięła udział w zwycięskiej bitwie z eskadrą szwedzką pod Oliwą[2] 28 listopada 1627[3]. Jego kapitanem był Hans Kizero[4]. Okręt nie odegrał w bitwie większej roli; uczestniczył w nieudanej próbie pogoni za wycofującymi się Szwedami.
2 grudnia 1627 roku „Żółty Lew” został wysłany w rejs rozpoznawczy w składzie eskadry czterech okrętów (ponadto „Latający Jeleń”, „Arka Noego” i „Panna Wodna”). Jako jedyny z nich odniósł powodzenie, zdobywając fluitę holenderską, z którą powrócił do portu 13 grudnia (zdobyty statek następnie wzmocnił polską flotę jako okręt „Feniks”). 15 kwietnia 1628 „Żółty Lew” wyruszył w kolejny rejs rozpoznawczy (z „Panną Wodną”, „Czarnym Krukiem” i „Feniksem”).
Podczas ataku wojsk szwedzkich wspieranych przez artylerię na polskie okręty stojące u ujścia Wisły koło twierdzy Latarnia (Wisłoujście) po północy 6 lipca 1628, „Żółty Lew” został trafiony zapalającą kulą w magazyn prochu i eksplodował, zginął przy tym również kapitan Hans Kizero[4].
W sierpniu 2017 roku dzięki dotacji MKiDN podjęto próbę odszukania pozostałości okrętu[1].
Dane[edytuj | edytuj kod]
- dwumasztowa pinka
- pojemność: 60 łasztów (ok. 120 ton)
- długość kadłuba między stewami – ok. 19,9 m (70 stóp amsterdamskich)
- szerokość kadłuba – ok. 5,4 m (19 stóp)
- załoga: 30 marynarzy i do 50 żołnierzy piechoty morskiej
- uzbrojenie: 10 dział niewielkich wagomiarów (do kilku funtów) w baterii burtowej oraz prawdopodobnie kilka miotaczy kamieni (perier) (liczba dział była zmienna w niewielkich granicach)
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Wyborcza.pl [online], trojmiasto.wyborcza.pl [dostęp 2017-08-25].
- ↑ a b Kocham Szanty, Polskie Żaglowce - część II [online], KochamSzanty, 3 sierpnia 2020 [dostęp 2023-01-25] (pol.).
- ↑ Bitwa pod Oliwą (28 listopada 1627) [online], TwojaHistoria.pl [dostęp 2023-01-25] (pol.).
- ↑ a b l, Bitwa pod Latarnią [online], Gdańsk - oficjalny portal miasta [dostęp 2023-01-25] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Eugeniusz Koczorowski: „Bitwa pod Oliwą”, Gdynia 1968