Chaim Rumkowski
Chaim Rumkowski (1877-1944), przemysłowiec, działacz syjonistyczny, przewodniczący Judenratu w getcie łódzkim. Znany jako filantrop w latach międzywojennych m. in. wyposażył sierociniec żydowski w Helenówku pod Łodzią. Działacz organizacji Syjonistycznej w Polsce, reprezentujący tę partię w łódzkiej gminie wyznaniowej. Po zajęciu Łodzi przez Niemców dostał rozkaz zorganizowania rady starszych (Judenratu), w której funkcję przewodniczącego sprawował do momentu likwidacji getta, w sierpniu 1944. Wraz z rodziną przyłączył się do ostatniego transportu do Auschwitz. Był postacią kontrowersyjną.
Z relacji Adama Czerniakowa:
„ W Łodzi Rumkowski wypuścił pono własne pieniądze ‘Chaimki’. Ma on przydomek ‘Chaim Groźny’”.
Adama Czerniakowa dziennik getta warszawskiego. Oprac. M. Fuks, Warszawa 1983 s.146
„17 V 1941 w Gminie Rumkowski zdawał relację ze swojej działalności w Łodzi. Jednostka dla niego nie egzystuje. Ma Sonderkommando do spraw rekwizycji. Zbiera brylanty i futra. Nie ma biedaków na ulicach.
|
Zwrócono mu uwagę, że 150 000 łodzian uciekło do Warszawy, gdzie jest gorzej, że umiera u niego 1000 ludzi miesięcznie, że ilość urodzin się zmniejsza. Odpowiedział podrażniony, że nie mówił, iż w Łodzi jest dobrze. (...) Zarozumiały i głupi. Szkodliwy, bo wmawia władzom, że u niego jest dobrze”. s.183
Z relacji E. Ringelbluma:
„Przyjechał dziś, 6IX, Rumkowski z Łodzi. Nazywają go ‘król Chaim’, 70-letni starzec, człowiek o wybujałych ambicjach i trochę pomylony. Opowiadał cuda o getcie. Jest tam żydowskie państwo, mające 400 policjantów i 3 więzienia. Ma on ministerstwo spraw zagranicznych i wszelkie inne ministerstwa”.
E. Ringelblum, Pisma z getta 1939-1943,Warszawa 1961, t. I s.137.
Jego postawa jako prezesa Judenratu jest oceniana krytycznie także przez wielu historyków. Podkreślają oni zgodnie jego despotyzm, uległość wobec Niemców, zwalczanie konspiracji antyfaszystowskiej w getcie. Likwidacja getta nastąpiła w lipcu 1944, ocalało ok. 7 tys. osób. Adolf Rudnicki, napisał o nim powieść pt. „ Kupiec łódzki”, Warszawa 1963.
(asw)
Czy chcesz się wypowiedzieć na temat "Chaim Rumkowski " ?
|
|