Ağa Han ve Pritzker Ödüllü Fransız Mimar: Jean Nouvel

Fransız Mimar Jean Nouvel, 12 Ağustos 1945 tarihinde Fransa’nın güneybatısında bulunan Fumel’de dünyaya gelir. Babası, müfettişliğin yanı sıra tarih öğretmenliği yapan Roger Nouvel; annesi ise bir lisede İngilizce öğretmenliği yapan Renée Nouveldir. Çocukluğu, babasının görevi nedeniyle sık sık taşınmakla geçen Nouvel, boş vakitlerini sonraki yıllarda kariyerine önemli etkileri olan sinemalarda geçirmekten büyük haz duyar.

16 yaşındayken sanatla tanışır ve öğretmenlerinden birinin ona çizim yapmayı öğretmesiyle sanata olan ilgisi artar. Sanatla tanışana kadar ailesinin etkisiyle matematiğe ve dil eğitime yönlendirilen Jean Nouvel, ailesine Beaux Arts okuluna gitmek istediğini iletir. Ailesinin sanatçı olmasının riskli olduğu düşüncesiyle mimarlık okuması konusunda uzlaşmaya varılır. 20 yaşında Paris’e gider. Paris’te 1966 senesinde katıldığı Ecole Nationale Supérieure des Beaux-Arts'ın giriş sınavında birinci olarak buraya yerleşir ve eğitimini 1971 senesinde tamamlar.

Öğrencilik yaptığı sıralarda gelir elde etmek için işe girdiği Claude Parent ve Paul Virilio’nun yanında aynı zamanda ilk mimarlık deneyimlerini kazanır. Geçirdikleri bir senenin ardından Nouvel, apartman kompleksi projesinde proje yöneticisi olur.

Paul Virilio'dan aldığı ilham ışığında 1970 senesinde mimarlık kariyerine başlar. Modernizm ve post-modernizmin ötesinde kendi üslubunu oluşturan mimar, Mars 1976 Hareketi’nin kurucu üyesi ve Fransız Mimarlık Birliği kurucusu olur. Üstlendiği tüm projelere özgünlük aşılama yeteneğine sahip olan Nouvel’in projeleri, bağlamsallığa olan eşsiz katkısıyla kentsel ölçekte bir anlam kazanır. Geliştirdiği bu yaklaşımı ile Nouvel, kendisine ilk uluslararası tanınırlığını kazandıran binasını tasarlar. Bu yapı, cephelerinden birinin ışığa tepki vererek otomatik olarak açılıp kapandığı fotoelektrik hücreler tarafından işletilen Paris'teki Institut du Monde Arabe'dir (IMA). 1981 yılında hizmete giren IMA, 1987 yılında tamamlanmış olup bir müze, kütüphane, geçici sergi alanları, çocuk atölyeleri, dokümantasyon merkezi, oditoryum ve çatı restoranından oluşmaktadır.

Nouvel, mimar kimliğini film yönetmeni olmakla bağdaştırır. Röportajlarında sık sık mimarlık ve sinemanın birbirine çok yakın olduğunu söylemiştir.

"Mimarlık, sinema gibi, zaman ve hareket boyutunda var olur. İnsan bir binayı sekanslar açısından düşünür, tasavvur eder ve okur. Bir bina inşa etmek, içinden geçtiği alanların ardışık oluşuyla bağlantılı kontrast ve bağlantının etkilerini tahmin etmek ve aramaktır." Jean Nouvel

Ünlü mimar 1985 yılında, üç genç mimarla birlikte (Emmanuel Blamont, Jean-Marc Ibos ve Mirto Vitart) Jean Nouvel et Associés'i kurar. Yaklaşık altı yıl sonra 1994 yılında ise Michel Pélissié ile şu anki firması Ateliers Jean Nouvel'i açar. Ateliers Jean Nouvel'in Londra, Kopenhag, New York, Roma, Madrid ve Barselona'da saha ofisleri bulunmaktadır. Firma, dünya çapında müzeler, konser salonları, konferans merkezleri, tiyatrolar, oteller, toplu konutlar, ofis binaları, ticaret merkezleri ve özel konutlar inşa etmiştir.

Eserleri sayısız prestijli Fransız ve Uluslararası ödüllerle dünya çapında tanınmıştır. 1989'da Paris'teki Arap Dünyası Enstitüsü, "Fransız ve Arap kültürleri arasında başarılı bir köprü" olarak oynadığı rol nedeniyleAga-Khan Ödülü'nelayık görülür. Jean Nouvel, 2000 yılında Venedik Bienali'nin Lion d'Or'unu alır. 2001 yılında en yüksek uluslararası ödüllerden üçünü kazanır: İngiliz Mimarlar Kraliyet Enstitüsü (RIBA) Kraliyet Altın Madalyası, Japonya Güzel Sanatlar Derneği Praemium Imperial ve Lucerne'deki Kültür ve Konferans Merkezi için Borromini Ödülü. Barselona'daki Agbar Kulesi, "yüksek binalarla ilgili mevcut tartışmalara olağanüstü bir katkı sağladığı için" Frankfurt'taki 2006 Uluslararası Yüksek Katlı Ödülü'ne layık görülür. Jean Nouvel, 2008 yılında prestijliPritzker Ödülü'nün sahibi olur. Mimar Fransa'da, Fransız Mimarlık Akademisi'nden Altın Madalya, iki "Équerres d'Argent" ve Ulusal Mimarlık Büyük Ödülü de dahil olmak üzere birçok ödülün sahibi olur.

Projelerinden bazıları Arap Dünyası Enstitüsü, Fondation Cartier pour l'art contemporain ve Paris'teki (Fransa) musée du quai Branly. Lyon Opera Binası (Fransa), Luzern'deki (İsviçre) Kültür ve Kongre Merkezi – KKL, Barselona'daki Agbar Kulesi (İspanya), Madrid'deki Reina Sofia Müzesi uzantısı (İspanya), Minneapolis'teki Guthrie Tiyatrosu (ABD), New York'taki "40 Mercer" konut binası (ABD), Doha Yüksek Katlı Ofis Binası (Katar), Sidney'deki One Central Park (Avustralya), Lefkoşa'daki Beyaz Duvarlar (Kıbrıs), Kopenhag'daki (Danimarka) DR (Danmarks Radyosu) Konser Salonu ve Louvre Abu Dabi (Birleşik Arap Emirlikleri) ve Doha'daki (Katar) Katar Ulusal Müzesi’dir.