Marije Schnabel: Namen bij dodenherdenking zijn verhalen van mensen die geloven in vrijheid
DORDRECHT - In het programma op RTV Dordrecht Op Pad met Ad (van den Herik) krijgt vrijdagavond (26 april) vanaf 18 uur Marije Schnabel aan het woord. Ze leest in het uur voor de dodenherdenking in de Singelkerk de namen, die staan voor verhalen van Dordtenaren die opkwamen voor de vrijheid.
Het programma met Ad op pad met Marije Schnabel zal vrijdagavond 3 mei worden herhaald. Tevens is het in de loop van de vrijdag 26 april ook op de website van RTV Dordrecht te zien.
Ad praat met Marije Schnabel ook over haar werk als gemeenteraadslid van de PvdA. De eens grootste partij van Dordrecht heeft in de 39 leden tellende gemeenteraad nog maar een zetel.
Op weg naar de interkerkelijke bijeenkomst op zaterdag 4 mei heeft het raadslid nog een bijzondere rol.
Marije Schabel leest in het bezinningsuur voor de dodenherdenking namen voor. Deze voordracht is een traditie in de Singelkerk (hoek Dubbeldamseweg/Singel) tijdens de bijeenkomst, die ditmaal al om half zeven begint. Het raadslid gaat in september verder met haar master opleiding theologie. ,,Ik heb al mijn bachelordiploma theologie gehaald. Dat was gelijk met Eveline Plaisier, die nu predikant van de Wilhelminakerk in Dordrecht is. Marije volgde ook met succes de opleiding toneelregie gedaan. (zie foto Marije Schnabel)
Geloven heeft voor Marije alles met haar eigen persoonlijke weg te maken. ,,Ik ben via mijn moeder vriendschappelijk betrokken bij de gemeente van de Grote Kerk. Daarnaast ben ik me bewust van mijn Joodse wortels via de familie van de kant van mijn overleden vader. Daarom sta ik met hart en ziel achter de dialoog in de stad tussen verschillende religieuze overtuigingen. Het mooie is dat de namen, die ik nu mag lezen, staan ook voor heel veel verhalen. Bovenwater staat in alle gevallen: Het zijn allemaal Dordtenaren, die geloven in vrijheid."
De namen, die staan voor verhalen en geloven in vrijheid en die op de avond van 4 mei klinken:
Sytze Roelof (Roel) Beinama (1894-1944).
Beinema wordt gezien als grondlegger van het (gereformeerde) verzet in Dordrecht. De hoofdopzichter van het Gemeentelijke Elektriciteitsbedrijf (GEB) woonde aan de Singel 152 in de nabijheid van de Singelkerk. Hij werd tachtig jaar geleden, in de nacht van maandag 17 op dinsdag 18 april thuis opgepakt en verhoord. In het boek De Dordtse Affaire staat in detail hoe het met Roelof Beinema verging. Hij werd op 2 augustus 1944 vanuit kamp Amersfoort op transport gezet naar kamp Vught Bij zijn vertrek nam hij afscheid van zijn zoon Henk met de woorden: ,,Ik ga met God, houd je maar goed". Op 11 augustus 1944 stond de gereformeerde verzetsman met 33 andere mannen voor het executiepeloton in Vught.
Arpad Weisz (1896-1944)
Weisz - een Joodse toptrainer in de Italiaanse hoogste voetbaldivisie - serie A - werd voor de tweede wereldoorlog door de rassenwetten gedwongen met zijn gezin te vluchten uit Italië. Zo kwam het gezin Weisz op het spoorstation Dordrecht aan. Dat was op loopafstand van het toenmalige terrein van DFC aan de Markettenweg. Hij werd daar de nieuwe trainer. Door de bezetters werd zijn werk in Dordrecht in 1941 onmogelijk gemaakt. De vier leden van het gezin Weisz werden op 2 augustus 1942 vanaf het Betlehemplein afgevoerd. Zij vonden daarna de dood in vernietigingskampen. Arpad Weisz werd op 31 januari 1944 vermoord in Auschwitz Om hem niet te vergeten zijn in park Weizigt tachtig jaar later paden naar hem genoemd en is een informatiebord onthuld.
Diet Kloos Barendregt (1924-2015) en Jan Kloos (1919 - 1945)
Diet, een succesvol leerling van het Johan de Witt gymnasium waar ze haar A en B haalde, ging vroeg in het verzet. De liefde bracht haar in 1943 op het pad van de bijna afgestudeerd bioloog Jan Kloos. Het smoorverliefde stel ging samen verder in het verzet. De liefde bleek een uitstekende dekmantel om de bezetters lang te misleiden en zij waren betrokken bij de inlichtingen groep Albrecht. Diet en Jan trouwden op 22 november 1944. Zestien dagen later werden zij opgepakt in het huis van Jan aan de Nieuweweg 40. Diet werd stevig verhoor en na enkele weken vrijgelaten. Jan werd op 30 januari 1945 door de nazi's in Amsterdam gefusilleerd. Diet werd na de oorlog een internationaal gewaardeerde en geëerde zangeres. Diet Kloos overleed op Goede Vrijdag 3 april 2015, onder de klanken van het ‘Erbarme dich’ uit de Mattheüspassie.
De afscheidsbrief van Jan heeft ze altijd bij zich gedragen, net als de ring en het medaillon met zijn foto’s. Zijn naam bleef zij - als weduwe van haar grote liefde - altijd dragen. Op begraafplaats de Essenhof komen de namen van Jan en Diet samen. Dinsdagmorgen 14 mei 2024 zal het Jan Kloos en Diet Kloos Barendregtpad worden onthuld.
Tien slachtoffers op de Buitenschool
Het is dit jaar tachtig jaar geleden - op 24 oktober 2024 - dat 59 Dordtenaren omkwamen bij het bombardement op park Merwesteyn. Daaronder waren acht leerlingen en twee leerkrachten van de Buitenschool. De Buitenschool is een plek voor jonge kinderen, die na een ziekte zoals TBC, extra aandacht nodig hadden.
We noemen de namen van de slachtoffers:
De leerlingen:
ADRIANUS DEKKER GEB. 19- 1 -1936
HENDRIK GRENS ” 14-9-1934
PIETER GROESBEEK ” 30-12-1934
ELISABETH GEDELLA ” 20-4-1932
JOHANNA KLEIPAS ” 3-3-1933
JOHANNES KELDERMANS ” 26-6-1936
AANTJE MOLENAAR ” 14-7-1931
JACOBUS SMITS ” 3-1-1934
En het personeel:
Bernadina DICKE (geboren 1887)
Wilhelmina MORKS (geboren 1923)
Anne Willem Arie Koopman (1911-1944)
Het is 10 november tachtig jaar geleden dat een communistische leider van het verzet rond de illegale krant de Waarheid in Dordt en omgeving, Anne Koopman, in handen van de vijand viel. In Rotterdam werd hij bij een razzia herkend door een verrader uit Sliedrecht. Koopman was net met de trein uit Dordrecht gekomen voor een illegale vergadering. Drie dagen later al, op 13 november - dus dit jaar tachtig jaar geleden - werd Anne Koopman dood geschoten op de Waalsdorpervlakte bij Den Haag. Pas eind 1946 kreeg de familie in Dordrecht bericht dat het lichaam van Koopman was gevonden. Op 12 december 1946 stond zijn overlijdensbericht in de krant. Anne Koopman kreeg in januari 1947 een eregraf op de algemene begraafplaats de Essenhof in Dordrecht. Een pad dat naar het ereveld loopt zal zijn naam gaan dragen om ook het communistisch verzet een plek te geven in het geheugen van de stad Dordrecht. De onthulling van het Koopman-pad volgt later.
