Jack London

Jack London
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	John Griffith Chaney Lobondon
Jaiotza	San Frantzisko, 1876ko urtarrilaren 12a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Heriotza	Glen Ellen (Kalifornia), 1916ko azaroaren 22a (40 urte)
Hobiratze lekua	Jack London State Historic Park (en)
Heriotza modua	berezko heriotza; giza hilketa; suizidioa: pozoitzea; uremia; droga-gaindosia
Familia
Aita	William Henry Chaney
Ama	Flora London
Ezkontidea(k)	Charmian London (en) ; Bessie Maddern London (en)
Seme-alabak	ikusi Joan London (en) ; Becky London (en) ;
Familia	ikusi John London (en) (aitaorde);
Hezkuntza
Heziketa	Kaliforniako Unibertsitatea Berkeleyn ; Oakland High School (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	idazlea, kazetaria, eleberrigilea, gerra-berriemailea, saiakeragilea, autobiografialaria, gidoilaria, zientzia-fikzio idazlea, haur literatura idazlea, bidaia idazlea, prosalaria, poeta eta eguneroko-idazlea
Lantokia(k)	Sonoma (Kalifornia)
Lan nabarmenak	ikusi Oihanaren deia; The People of the Abyss (en) ; The Sea-Wolf (en) ; Letagin zuri; The Roads (en) ; Sua piztu; Martin Eden (en) ; The Valley of the Moon (en) ; The Star Rover (en) ; The Road (en) ;
Genero artistikoa	naturalismoa; abentura-nobela
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	ateismoa
Alderdi politikoa	Ezkerreko Alderdia

Jack London (San Frantzisko, Kalifornia, Ameriketako Estatu Batuak, 1876ko urtarrilaren 12a - Glen Ellen, Kalifornia, Ameriketako Estatu Batuak, 1916ko azaroaren 22a) idazlea, kazetaria eta gizarte ekintzailea izan zen. Letagin zuri eta Oihanaren deia eleberriengatik da ezaguna bereziki.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Biografo batzuek Jack Londonen aita William Chainey astrologoa izan zela uste dute. Dena dela, Jack Londonek ez zuen heldua izan arte astrologo horren aitatasunarena jakin. 1897an Chaneyri idatzi zion, eta hark Flora Wellmanekin inoiz ez zela ezkondu eta harekin bizi zen bitartean inpotentea zela ihardetsi zion, eta beraz, ezin izan zela haren aita izan.

Ezkontza gauzatu zenetz ez da jakin, San Frantziskoko errolda 1906ko lurrikaran erre baitzen. Arrazoi berbera zela kausa bere benetako bataiatze izena ere ez da jakin. Chaneyk bere gogoetan Flora Wellmani bere emaztea deitzen dio, eta Florak ere bere burua Florence Wellman Chaneytzat agertu zuen iragarki batean.

Jack London bere burua hezitako gizasemea izan zen. 1883an Ouidaren "Signa" eleberri viktoriarra irakurri zuen. Eleberri hartan operagile ospetsu bilakatutako Italiako nekazari baten bizitza aipatzen da. Jackek hori bere idazlea izateko grinaren hasieratzat hartu zuen. 1889an eskolan amaitu ostean latak egiteko Hickmott lantegian hamabi-hamazortzi orduko laneko txandak egiten hasi zen. Lan neketsu horretatik ateratzeko nahian Jennie Prentiss amaordeari dirua maileguan hartu zion eta Razzle-Dazzle ontzia French Frank deritzon ostra piratari erosi zion. Eta segituan bera ere ostra pirata bilakatu zen. Hilabete batzuk pasa eta gero, hala ere, ontziak konponezinezko kalteak izan zituen, orduan lege aldera pasatu zen eta Kaliforniako arrantza patruilan sartu zen.

1893an "Sophia Sutherland" bela ontzian izena eman eta Japonia aldera abiatu zen. Itzultzean herria kinka larrian zegoen eta Oakland greban murgilduta zegoen. Lan latz batzuk izan zituen: errota batean eta argindar lantegi batean adibidez. Orduan Kellyren armadaren bazkide bilakatu eta ehiztari joan zen.

1894an alperkeria zela kausa Buffaloko Erie konderriko espetxean sartu zen hogeita hamar egunez.

1895ean Oaklandeko liburutegi publikoa eta Coolbrith liburuzaina ezagutu zituen (gero Kaliforniako lehen olerkari izendatu ziotena eta San Frantziskoko idazlerik garrantzitsuenetako bat).

Eskale, marinel eta Kelly armadako bazkide izan ostean Oaklandera itzuli zen eta hango unibertsitatean sartu zen. Hor "The aegis" literaturari buruzko aldizkarian artikulu batzuk idatzi zituen.

Jack London Kaliforniako unibertsitatera joateko irrikan zen, eta 1896an, udan asko ikasi eta gero, sartu ere sartu zen. Hala ere, diru kontua zela eta 1897an joateari utzi behar izan zion eta inoiz ez zuen bukatu.

Bere bizitza osoan zehar London kultur askoko laguna izan zen eta 15.000 liburu ale izan zituen.

Idazle ibilbidearen hasiera (1898-1900)[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1897ko uztailaren 25ean Londonek Klondikeko urre bilatzeko karreran esku hartu nahi izan zuen eta haraino nabigatu zuen. Han bere lehenengo istorio arrakastatsuak idatzi zituen. Jack Oakland utzi zuenean lanaren etikan sinesle bat zen eta sozialista itzuli zen. Hor laneko tranpari ihes egiteko abagune bakarra heziketan eta bere "burmuina saltzean" zetzala ebatzi zuen. Idazketa lana edo negoziotzat hartu zuen; txirotasunetik ateratzeko eta aldi berean aberatsak haien joko propioan kolpatzeko aukera bakarra.

Oaklandera, 1898an, itzuli zenean ospetsu bilakatzeko bere borroka pertsonala hasi zen. Borroka hori, Martin Eden, haren eleberrian kontatu zuen. Argitaratutako bere lehenengo istorioa "To the Man On Trail" izan zen. Overland Monthly aldizkariak 5 dolar besterik eskeini zituenean eta gainera motel-motel ordainduz idazteari uztear egon zen. Hala ere, Black Cat, beste aldizkari batek "A thousand deaths" beste istorio baten truke 40 dolar ordaindu zizkion.

Jack Londonek oso zori ona izan zuen, idazten hasi zenean, merkeago argitaratzeko teknologia berriak sortzen ari baitziren. Honek merkatu zabal bat hedatu zuen eta jendea aldi berean erakarri zuen. Atlantic Monthly aldizkariaren lehenengo aleak Londonen "An odyssey to the North" istorioa argitaratu zuen. 1900ean 2.500 dolar irabazi zituen gaur egunean 50.000 dolar izango zirenak. Bere karrera literarioak erro finkoak zituen dagoeneko.