What do you think?
Rate this book
Barfüßiger Februar: Prosa
German
124 pages, Paperback
First published January 1, 1987
About the author
Herta Müller
88 books1,088 followersHerta Müller was born in Niţchidorf, Timiş County, Romania, the daughter of Swabian farmers. Her family was part of Romania's German minority and her mother was deported to a labour camp in the Soviet Union after World War II.
She read German studies and Romanian literature at Timişoara University. In 1976, Müller began working as a translator for an engineering company, but in 1979 was dismissed for her refusal to cooperate with the Securitate, the Communist regime's secret police. Initially, she made a living by teaching kindergarten and giving private German lessons.
Her first book was published in Romania (in German) in 1982, and appeared only in a censored version, as with most publications of the time.
In 1987, Müller left for Germany with her husband, novelist Richard Wagner. Over the following years she received many lectureships at universities in Germany and abroad.
In 1995 Müller was awarded membership to the German Academy for Writing and Poetry, and other positions followed. In 1997 she withdrew from the PEN centre of Germany in protest of its merge with the former German Democratic Republic branch.
The Swedish Academy awarded the 2009 Nobel Prize in Literature to Müller, "who, with the concentration of poetry and the frankness of prose, depicts the landscape of the dispossessed".
She currently resides in Berlin, Germany.
She read German studies and Romanian literature at Timişoara University. In 1976, Müller began working as a translator for an engineering company, but in 1979 was dismissed for her refusal to cooperate with the Securitate, the Communist regime's secret police. Initially, she made a living by teaching kindergarten and giving private German lessons.
Her first book was published in Romania (in German) in 1982, and appeared only in a censored version, as with most publications of the time.
In 1987, Müller left for Germany with her husband, novelist Richard Wagner. Over the following years she received many lectureships at universities in Germany and abroad.
In 1995 Müller was awarded membership to the German Academy for Writing and Poetry, and other positions followed. In 1997 she withdrew from the PEN centre of Germany in protest of its merge with the former German Democratic Republic branch.
The Swedish Academy awarded the 2009 Nobel Prize in Literature to Müller, "who, with the concentration of poetry and the frankness of prose, depicts the landscape of the dispossessed".
She currently resides in Berlin, Germany.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 10 of 10 reviews
February 13, 2022
niets van begrepen lol
August 26, 2016
Müller is een fantastische schrijver, laat dat duidelijk zijn, maar veel van deze verhalen zitten zo bomvol beeldspraak dat ik met regelmaat passages moest herlezen om vervolgens nog niet te begrijpen wat er staat. en dat vind ik heel jammer, aangezien ik haar thema's en onderwerpen buitengewoon interessant vind. een tekst als 'Overal waar je de dood hebt gezien. Een reis naar Maramures' maakt dan weer heel veel goed maar daar staan er wat mij betreft te weinig van in.
October 3, 2017
'Heb je een zakdoek?'
(uit Barrevoetse februari)
Misschien stelde jij iemand die vraag vandaag? Of misschien was het net andersom, vroeg iemand jou om een zakdoek. Je gleed met je vingers in je broekzak of handtas en haalde verontschuldigend je schouders op of vond precies wat je zocht: een zakdoek. Heb je een zakdoek? Een onverslijtbare vraag. Dagelijks wordt ze ontelbare keren door ontelbare mensen gesteld. De zakdoekvraag duikt ook op in De grote zwarte as, een kortverhaal uit Barrevoetse februari, een bundel van de Roemeense schrijfster Herta Müller. In 2009 opende ze met diezelfde vraag een toespraak. De plaats was Stockholm, Zweden. Het evenement: de overhandiging van de Nobelprijs voor de Literatuur.
Herta Müller, geboren in 1953, groeide op in een familie van boeren in Nitzkydorf, Roemenië. Het gezin maakte deel uit van een Duitssprekende minderheid. Müller was veertien jaar oud toen de communistische dictator Nicolai Ceausescu aan de macht kwam. Haar debuut als schrijfster, de kortverhalenbundel Niederungen, schoot in het verkeerde keelgat van het regime. Het boek schetste in hun ogen een negatief beeld van Roemenië. Naar aanleiding van de publicatie legde de Securitate, de Roemeense geheime dienst, een dossier over haar aan. De dienst probeerde haar vervolgens als spion in te lijven, wat Müller resoluut weigerde. Uit wraak werd ze zelf systematisch achtervolgd, verhoord, afgeluisterd en vernederd.
*
'Ik zou een witte deken in mijn kamer kunnen leggen, barrevoets door de wol kunnen lopen. Ik zou me kunnen toedekken en mijn ogen sluiten als slaap. Eindeloos lang zou ik kunnen liggen, in het ijssteenbed, net zo lang tot ik van mezelf geen weet meer heb.'
(uit Barrevoetse februari)
Müller schreef Barrevoetse februari toen ze nog in Roemenië woonde. Net als in haar debuut Niederungen was haar jeugd in Nitzkydorf de belangrijke bron van inspiratie. In 1987, het jaar waarin de Duitse uitgeverij Rotbuch Verlag het boek publiceerde, emigreerde ze naar Berlijn. Barrevoetse februari telt 27 kortverhalen. De meeste daarvan tellen slechts twee of drie pagina’s. De naam Ceausescu valt niet één keer, maar de dictator, het regime en vooral de onderdrukking zitten in elke zin. De personages slepen zich door de dag, ze overleven, omdat er nu eenmaal niets anders opzit. Ze zijn arm, hebben honger en lijden kou. Ze kunnen zich niet voorstellen dat het ooit beter of anders wordt. In het niet bij naam genoemde land ben je dictator of hond, en er kan maar één iemand dictator zijn. Alleen de dood is een uitweg, maar ook die laat op zich wachten. De klok lijkt wel bevroren. De vorige dag lijkt op de huidige, de huidige lijkt op de volgende.
‘Heb je een zakdoek?’ vraagt een moeder aan een dochter in een van de verhalen van Barrevoetse februari. ‘Heb je een zakdoek?’ vroeg de moeder elke ochtend aan de jonge Herta Müller. Ze vergat hem opzettelijk omdat ze hield van het ritueel, zegt ze in haar Nobelprijsrede. Boeren geven elkaar geen knuffels, peilen niet naar elkaars gevoelens. Affectie tonen ze op andere manieren, bijvoorbeeld door de zakdoekvraag te stellen. Müller gooit haar eigen levenservaring in de strijd om haar verhalen te laten ademen en bloeden. Wie haar essaybundel De koning buigt, de koning moordt leest, beseft echter dat de realiteit – het echte leven onder Ceausescu – gruwelijker was dan de fictie. De terreur van de Securitate was vooral van psychologische aard. Slachtoffers – de dienst noemde ze tegenstanders van het regime – ondergingen een eindeloze reeks vernederende verhoren en huiszoekingen. Wie zich te recalcitrant gedroeg, werd vermoord.
*
'Alle bloemen draaien hun hoofdje in dezelfde richting met de zon mee. Alsof er onder de aarde, veldbreed, een magneet ligt. Of boven aan de hemel, groot als een landschap, een dictator staat.'
(uit Barrevoetse februari)
Müller voelde zich op de duur permanent in het oog gehouden en achtervolgd. Niet alleen door spionnen van de Securitate, maar ook door planten en dieren. Levensbomen en sparren rasterden staatsgebouwen af, gladiolen en varens dienden voor statieboeketten en rode anjers werden als partijinsigne opgespeld. De meeuwen bij de Donau pikten met hun snavels in lijken en honden waren werknemers van de politie. Mieren, vlooien en luizen teisterden de huizen van de armen. Het regime rukte met andere woorden planten en dieren uit de onschuld van hun natuurlijke toestand en lijfde ze in.
Alles had een uiterlijke, bekende verschijningsvorm én een schaduwzijde. In het Roemenië van Ceausescu was je maar beter op je hoede. Een man op straat kon gewoon een mens zijn, maar ook een spion. Een gladiool was een bloem, maar ook een rode knuppel. Een meeuw was een vogel, maar ook een lijkenpikker. En een zakdoek? Die is, afhankelijk van de context, veel meer dan een wit stuk stof waarmee je je neus snuit. Je kunt hem gebruiken om je tranen te drogen, een wond te verbinden of om het stof in een kantoor af te nemen waar een agent je urenlang opsluit.
*
'Deze streek heeft mij niet gevoeld. Deze streek heeft mij pijn gedaan. Maar overal waar je de dood hebt gezien, voel je je een beetje thuis.'
(uit Barrevoetse februari)
In 1989 implodeerde de regering van Ceausescu na een reeks gewelddadige gebeurtenissen in Timisoara en Boekarest. Om de gemoederen te bedaren, hield de dictator op 20 december een donderpreek op het Revolutieplein. De misnoegde burgers keerden zich tegen hem en het leger schaarde zich aan hun zijde. Ceausescu probeerde te vluchten, maar het leger onderschepte zijn helikopter. Op kerstdag verscheen hij voor een ongrondwettelijk tribunaal en werd na een proces dat iets langer dan een uur duurde ter dood veroordeeld. Een vuurpeloton fusilleerde hem later op de dag. Een dokter stelde voor de camera zijn dood vast, beelden die de wereld rondgingen. Een wit doek werd over zijn lichaam gelegd.
In De koning buigt, de koning moordt vertelt Müller over een klusje dat ze als kind tijdens de zomer moest opknappen. Op het kerkhof gaf ze samen met haar buurjongen de bloemen op de graven water. Dat mocht pas na zonsondergang, als het koeler was. Op een bepaald moment zegt de jongen: ‘Voor de zielen van de doden is de wereld niet groter dan een zakdoek.’ Müller vraagt zich op haar beurt af hoe het komt dat een lijkkleed in het gras er op een foto altijd uitziet als een zakdoek.
*
'Wat is dat voor een land, dat aan je vingers rukt zodra je je koffer optilt.'
(uit Barrevoetse februari)
De bekendmaking van de winnaar van de Nobelprijs neemt ongeveer één minuut in beslag. Een lid van de Zweedse Academie komt de persruimte binnen, noemt de naam van de winnende auteur en motiveert de keuze met één zin, maximum twee. Müller kreeg de prijs omdat ze ‘met poëtische verdichting en prozaïsche openhartigheid het landschap van de ontheemden optekent.’ Daar valt weinig aan toe te voegen. Al kan ik me voorstellen dat zo’n heftige definiëring van een oeuvre potentiële lezers afstoot. Heeft elke boekenliefhebber zin om zoiets te lezen? Welnee. Dat neemt niet weg dat Müller lezenswaardig is. Misschien niet in een strandstoel op een drukke dag aan de kust, maar wel op de bank thuis terwijl het buiten stenen uit de grond vriest.
Een bundel als Barrevoetse februari dwingt je om traag te lezen, om je zin na zin af te vragen: waar gaat dit over? Ja, de thema’s wegen zwaar op de hand. Ja, het einde is unhappy. En ja, de taal leunt soms eerder aan bij poëzie dan bij proza. Het zijn vaststellingen die wel vaker terugkeren in besprekingen over Müller. Over het algemeen zijn recensenten lovend over haar verhalen en romans, maar tegelijkertijd laten ze uitschijnen dat je er ‘klaar’ voor moet zijn. Klaar waarvoor? Voor een keurmerk dat alleen geoefende lezers toekomt?
*
De taal in Barrevoetse februari is sober, op het eenvoudige af. De zinnen zijn vaak op dezelfde, simpele manier opgebouwd: onderwerp + persoonsvorm + de rest van de zin. Die aanpak zorgt ervoor dat de zinnen klinken als een troep flink marcherende soldaten. Het gaat maar door en door, zoals ook de personages maar door en door moeten gaan met hun weinig benijdenswaardige leven. Anders gezegd: bij Müller vallen vorm en inhoud samen.
Als je ergens klaar voor moet zijn, dan wel hiervoor: de goesting om aan Barrevoetse februari te beginnen. En goesting komt vanzelf. Daar moet je niet op wachten, daar moet je niet ‘klaar’ voor zijn. Een schrijfster die een toespraak begint met ‘Heb je een zakdoek?’ is er heus niet op uit om het haar lezers moeilijk te maken.
(uit Barrevoetse februari)
Misschien stelde jij iemand die vraag vandaag? Of misschien was het net andersom, vroeg iemand jou om een zakdoek. Je gleed met je vingers in je broekzak of handtas en haalde verontschuldigend je schouders op of vond precies wat je zocht: een zakdoek. Heb je een zakdoek? Een onverslijtbare vraag. Dagelijks wordt ze ontelbare keren door ontelbare mensen gesteld. De zakdoekvraag duikt ook op in De grote zwarte as, een kortverhaal uit Barrevoetse februari, een bundel van de Roemeense schrijfster Herta Müller. In 2009 opende ze met diezelfde vraag een toespraak. De plaats was Stockholm, Zweden. Het evenement: de overhandiging van de Nobelprijs voor de Literatuur.
Herta Müller, geboren in 1953, groeide op in een familie van boeren in Nitzkydorf, Roemenië. Het gezin maakte deel uit van een Duitssprekende minderheid. Müller was veertien jaar oud toen de communistische dictator Nicolai Ceausescu aan de macht kwam. Haar debuut als schrijfster, de kortverhalenbundel Niederungen, schoot in het verkeerde keelgat van het regime. Het boek schetste in hun ogen een negatief beeld van Roemenië. Naar aanleiding van de publicatie legde de Securitate, de Roemeense geheime dienst, een dossier over haar aan. De dienst probeerde haar vervolgens als spion in te lijven, wat Müller resoluut weigerde. Uit wraak werd ze zelf systematisch achtervolgd, verhoord, afgeluisterd en vernederd.
*
'Ik zou een witte deken in mijn kamer kunnen leggen, barrevoets door de wol kunnen lopen. Ik zou me kunnen toedekken en mijn ogen sluiten als slaap. Eindeloos lang zou ik kunnen liggen, in het ijssteenbed, net zo lang tot ik van mezelf geen weet meer heb.'
(uit Barrevoetse februari)
Müller schreef Barrevoetse februari toen ze nog in Roemenië woonde. Net als in haar debuut Niederungen was haar jeugd in Nitzkydorf de belangrijke bron van inspiratie. In 1987, het jaar waarin de Duitse uitgeverij Rotbuch Verlag het boek publiceerde, emigreerde ze naar Berlijn. Barrevoetse februari telt 27 kortverhalen. De meeste daarvan tellen slechts twee of drie pagina’s. De naam Ceausescu valt niet één keer, maar de dictator, het regime en vooral de onderdrukking zitten in elke zin. De personages slepen zich door de dag, ze overleven, omdat er nu eenmaal niets anders opzit. Ze zijn arm, hebben honger en lijden kou. Ze kunnen zich niet voorstellen dat het ooit beter of anders wordt. In het niet bij naam genoemde land ben je dictator of hond, en er kan maar één iemand dictator zijn. Alleen de dood is een uitweg, maar ook die laat op zich wachten. De klok lijkt wel bevroren. De vorige dag lijkt op de huidige, de huidige lijkt op de volgende.
‘Heb je een zakdoek?’ vraagt een moeder aan een dochter in een van de verhalen van Barrevoetse februari. ‘Heb je een zakdoek?’ vroeg de moeder elke ochtend aan de jonge Herta Müller. Ze vergat hem opzettelijk omdat ze hield van het ritueel, zegt ze in haar Nobelprijsrede. Boeren geven elkaar geen knuffels, peilen niet naar elkaars gevoelens. Affectie tonen ze op andere manieren, bijvoorbeeld door de zakdoekvraag te stellen. Müller gooit haar eigen levenservaring in de strijd om haar verhalen te laten ademen en bloeden. Wie haar essaybundel De koning buigt, de koning moordt leest, beseft echter dat de realiteit – het echte leven onder Ceausescu – gruwelijker was dan de fictie. De terreur van de Securitate was vooral van psychologische aard. Slachtoffers – de dienst noemde ze tegenstanders van het regime – ondergingen een eindeloze reeks vernederende verhoren en huiszoekingen. Wie zich te recalcitrant gedroeg, werd vermoord.
*
'Alle bloemen draaien hun hoofdje in dezelfde richting met de zon mee. Alsof er onder de aarde, veldbreed, een magneet ligt. Of boven aan de hemel, groot als een landschap, een dictator staat.'
(uit Barrevoetse februari)
Müller voelde zich op de duur permanent in het oog gehouden en achtervolgd. Niet alleen door spionnen van de Securitate, maar ook door planten en dieren. Levensbomen en sparren rasterden staatsgebouwen af, gladiolen en varens dienden voor statieboeketten en rode anjers werden als partijinsigne opgespeld. De meeuwen bij de Donau pikten met hun snavels in lijken en honden waren werknemers van de politie. Mieren, vlooien en luizen teisterden de huizen van de armen. Het regime rukte met andere woorden planten en dieren uit de onschuld van hun natuurlijke toestand en lijfde ze in.
Alles had een uiterlijke, bekende verschijningsvorm én een schaduwzijde. In het Roemenië van Ceausescu was je maar beter op je hoede. Een man op straat kon gewoon een mens zijn, maar ook een spion. Een gladiool was een bloem, maar ook een rode knuppel. Een meeuw was een vogel, maar ook een lijkenpikker. En een zakdoek? Die is, afhankelijk van de context, veel meer dan een wit stuk stof waarmee je je neus snuit. Je kunt hem gebruiken om je tranen te drogen, een wond te verbinden of om het stof in een kantoor af te nemen waar een agent je urenlang opsluit.
*
'Deze streek heeft mij niet gevoeld. Deze streek heeft mij pijn gedaan. Maar overal waar je de dood hebt gezien, voel je je een beetje thuis.'
(uit Barrevoetse februari)
In 1989 implodeerde de regering van Ceausescu na een reeks gewelddadige gebeurtenissen in Timisoara en Boekarest. Om de gemoederen te bedaren, hield de dictator op 20 december een donderpreek op het Revolutieplein. De misnoegde burgers keerden zich tegen hem en het leger schaarde zich aan hun zijde. Ceausescu probeerde te vluchten, maar het leger onderschepte zijn helikopter. Op kerstdag verscheen hij voor een ongrondwettelijk tribunaal en werd na een proces dat iets langer dan een uur duurde ter dood veroordeeld. Een vuurpeloton fusilleerde hem later op de dag. Een dokter stelde voor de camera zijn dood vast, beelden die de wereld rondgingen. Een wit doek werd over zijn lichaam gelegd.
In De koning buigt, de koning moordt vertelt Müller over een klusje dat ze als kind tijdens de zomer moest opknappen. Op het kerkhof gaf ze samen met haar buurjongen de bloemen op de graven water. Dat mocht pas na zonsondergang, als het koeler was. Op een bepaald moment zegt de jongen: ‘Voor de zielen van de doden is de wereld niet groter dan een zakdoek.’ Müller vraagt zich op haar beurt af hoe het komt dat een lijkkleed in het gras er op een foto altijd uitziet als een zakdoek.
*
'Wat is dat voor een land, dat aan je vingers rukt zodra je je koffer optilt.'
(uit Barrevoetse februari)
De bekendmaking van de winnaar van de Nobelprijs neemt ongeveer één minuut in beslag. Een lid van de Zweedse Academie komt de persruimte binnen, noemt de naam van de winnende auteur en motiveert de keuze met één zin, maximum twee. Müller kreeg de prijs omdat ze ‘met poëtische verdichting en prozaïsche openhartigheid het landschap van de ontheemden optekent.’ Daar valt weinig aan toe te voegen. Al kan ik me voorstellen dat zo’n heftige definiëring van een oeuvre potentiële lezers afstoot. Heeft elke boekenliefhebber zin om zoiets te lezen? Welnee. Dat neemt niet weg dat Müller lezenswaardig is. Misschien niet in een strandstoel op een drukke dag aan de kust, maar wel op de bank thuis terwijl het buiten stenen uit de grond vriest.
Een bundel als Barrevoetse februari dwingt je om traag te lezen, om je zin na zin af te vragen: waar gaat dit over? Ja, de thema’s wegen zwaar op de hand. Ja, het einde is unhappy. En ja, de taal leunt soms eerder aan bij poëzie dan bij proza. Het zijn vaststellingen die wel vaker terugkeren in besprekingen over Müller. Over het algemeen zijn recensenten lovend over haar verhalen en romans, maar tegelijkertijd laten ze uitschijnen dat je er ‘klaar’ voor moet zijn. Klaar waarvoor? Voor een keurmerk dat alleen geoefende lezers toekomt?
*
De taal in Barrevoetse februari is sober, op het eenvoudige af. De zinnen zijn vaak op dezelfde, simpele manier opgebouwd: onderwerp + persoonsvorm + de rest van de zin. Die aanpak zorgt ervoor dat de zinnen klinken als een troep flink marcherende soldaten. Het gaat maar door en door, zoals ook de personages maar door en door moeten gaan met hun weinig benijdenswaardige leven. Anders gezegd: bij Müller vallen vorm en inhoud samen.
Als je ergens klaar voor moet zijn, dan wel hiervoor: de goesting om aan Barrevoetse februari te beginnen. En goesting komt vanzelf. Daar moet je niet op wachten, daar moet je niet ‘klaar’ voor zijn. Een schrijfster die een toespraak begint met ‘Heb je een zakdoek?’ is er heus niet op uit om het haar lezers moeilijk te maken.
October 11, 2018
I poetiska, kortare och längre prosastycken ger Herta Müller en blek bild av människan. De som lever i hennes berättelser lever under svåra förhållanden, ansatta av själsliga sammanbrott, våldtäkt och existentiella frågor. Språket i boken är både avskalat och poetiskt utan att vara fattigt. Bokens undertitel är "Berättelser", och det är i kortare ögonblicksbilder vi möter de flesta karaktärerna. Som många andra samlingar av kortare berättelser kan det vara svårt att engagera sig i alla. Men när det är bra så är det riktigt bra.
March 15, 2014
Zie mijn recensie op: http://www.drspee.nl/barrevoetse-febr...
March 15, 2014
Als ik in de commissie van de Nobelprijs voor Literatuur zou zitten...
https://www.goodreads.com/author_blog...
https://www.goodreads.com/author_blog...
Read
March 15, 2014Over deze verhalenbundel heb ik een blogpost geschreven op dobbinga.wordpress.com: http://wp.me/p2FK3Z-bb
December 25, 2022
Citaat : “Het lied kwam uit een viool. En de snaren waren als draden aan de telegraafpalen over het dorp heen gespannen”.
Review : Herta Müller (°1953) won in 2009 de Nobelprijs voor literatuur. Ze vluchtte al voor de val van het communisme naar West-Berlijn. In haar meestal korte romans en verhalen legt ze de zenuwen bloot van het Ceauscescu-systeem. In 'Ademschommel' bijvoorbeeld beschrijft ze de opeising van Duitstaligen door de Sovjet-Unie, de bevrijders, om Rusland mee herop te bouwen. In 'De Koning buigt, de koning moordt' heeft ze het over haar ervaringen als onderwijzeres bij kinderen die verknoeid lijken door de leugenachtige taalpolitiek van de dictatuur.
In 'Barrevoetse februari' gaat het ook over taal. De arme, geïsoleerd levende dorpelingen communiceren nauwelijks met elkaar. Een snak en een beet, een grauw en een snauw volstaan om de primaire behoeften duidelijk te maken. Meer valt er ook niet te beleven in een streek waar het altijd late herfst of winter lijkt. Het boek dat al in 1987 verscheen, is geen roman of verhalenbundel, maar een verzameling schetsen van een uitzichtloos leven in een bar vijandig landschap. De spoorweg lijkt de enige verbinding met een andere wereld, maar de trein rijdt naar even vereenzaamde grauwe dorpen. Het gras langs de sporen wuift mee met de windverplaatsing van de wagons. Enkele schetsen hebben de opbouw en de allure van een verhaal, andere zijn maar een bladzijde lang en doen veeleer aan een kaal gedicht denken.
Müller gebruikt geen woord te veel, en die uiterste zuinigheid werkt perfect voor dit thema. De meeste verhalen starten met indringers in het onveranderlijke dorpsleven. Zigeuners slaan hun al even treurige tentenkamp op, zingen en acteren. En stelen, menen de plaatselijken, want kijk, er zijn een metalen ketting en twee kippen verdwenen. Er is zelfs de suggestie van kinderroof. Nog maar onlangs kregen Bulgaarse Roma in Griekenland meteen het etiket ontvoerders opgekleefd, omdat ze mooie blonde dochtertjes hebben.
Herta Müller schrijft in dit boek over haar aankomst in het Westen, de kilte die ze daarbij ervaart en de herinneringen aan haar geboorteland die zich bewegen tussen sentimentaliteit, onzekerheid en verschrikking. De grote kracht van Müller is de poëtische taal, die met zijn over elkaar buitelende metaforen sterk naar het impressionistische neigt, wat soms het inhoudelijke element versluiert. Blootsvoets in de sneeuw, brrr, koud, ongezellig, pijnlijk. Zelden dekte een vlag zo juist de lading als de titel 'Barrevoetse Februari' / 'Barfüssiger Februar' van Herta Müller.
Review : Herta Müller (°1953) won in 2009 de Nobelprijs voor literatuur. Ze vluchtte al voor de val van het communisme naar West-Berlijn. In haar meestal korte romans en verhalen legt ze de zenuwen bloot van het Ceauscescu-systeem. In 'Ademschommel' bijvoorbeeld beschrijft ze de opeising van Duitstaligen door de Sovjet-Unie, de bevrijders, om Rusland mee herop te bouwen. In 'De Koning buigt, de koning moordt' heeft ze het over haar ervaringen als onderwijzeres bij kinderen die verknoeid lijken door de leugenachtige taalpolitiek van de dictatuur.
In 'Barrevoetse februari' gaat het ook over taal. De arme, geïsoleerd levende dorpelingen communiceren nauwelijks met elkaar. Een snak en een beet, een grauw en een snauw volstaan om de primaire behoeften duidelijk te maken. Meer valt er ook niet te beleven in een streek waar het altijd late herfst of winter lijkt. Het boek dat al in 1987 verscheen, is geen roman of verhalenbundel, maar een verzameling schetsen van een uitzichtloos leven in een bar vijandig landschap. De spoorweg lijkt de enige verbinding met een andere wereld, maar de trein rijdt naar even vereenzaamde grauwe dorpen. Het gras langs de sporen wuift mee met de windverplaatsing van de wagons. Enkele schetsen hebben de opbouw en de allure van een verhaal, andere zijn maar een bladzijde lang en doen veeleer aan een kaal gedicht denken.
Müller gebruikt geen woord te veel, en die uiterste zuinigheid werkt perfect voor dit thema. De meeste verhalen starten met indringers in het onveranderlijke dorpsleven. Zigeuners slaan hun al even treurige tentenkamp op, zingen en acteren. En stelen, menen de plaatselijken, want kijk, er zijn een metalen ketting en twee kippen verdwenen. Er is zelfs de suggestie van kinderroof. Nog maar onlangs kregen Bulgaarse Roma in Griekenland meteen het etiket ontvoerders opgekleefd, omdat ze mooie blonde dochtertjes hebben.
Herta Müller schrijft in dit boek over haar aankomst in het Westen, de kilte die ze daarbij ervaart en de herinneringen aan haar geboorteland die zich bewegen tussen sentimentaliteit, onzekerheid en verschrikking. De grote kracht van Müller is de poëtische taal, die met zijn over elkaar buitelende metaforen sterk naar het impressionistische neigt, wat soms het inhoudelijke element versluiert. Blootsvoets in de sneeuw, brrr, koud, ongezellig, pijnlijk. Zelden dekte een vlag zo juist de lading als de titel 'Barrevoetse Februari' / 'Barfüssiger Februar' van Herta Müller.
June 5, 2020
Roemenië wordt door Hertha Müller altijd in een donker, akelig licht geportretteerd, het tijdperk Ceausescu met al z’n verschrikkingen. Maar het land heeft zoveel meer te bieden, daarover schrijft ze nooit. In deze verhalenbundel is het wederom ellende, kou en noodlot dat de klok slaat. Alleen het verhaal over de prachtige regio Maramureş verdient m.i. bijzondere vermelding. De schrijfstijl is nogal poëtisch, zozeer dat veel zinnen op cryptogrammen lijken. Door mijn reizen op het Roemeense platteland kan ik me een aardige voorstelling maken, maar ik blijf me vaak verbazen: wat bedoelt ze nou?
April 20, 2022
Weinig toegankelijk, vaak meer poëzie dan proza. Wel boeiend als je meer weet over de achtergrond van de auteur.
Haar debuutroman is iets toegankelijker, vooral het titelverhaal 'Lage streken'.
Haar debuutroman is iets toegankelijker, vooral het titelverhaal 'Lage streken'.
Displaying 1 - 10 of 10 reviews