Vangelis

Vangelis

Vangelis (2012)
Imię i nazwisko	Ewangelos Odiseas Papatanasiu
Data i miejsce urodzenia	29 marca 1943 Agria k. Wolos
Data i miejsce śmierci	17 maja 2022 Paryż
Instrumenty	pianino, syntezator, instrument klawiszowy, organy Hammonda, gitara basowa, perkusja
Gatunki	muzyka instrumentalna, muzyka elektroniczna, muzyka filmowa, new age, muzyka poważna, rock progresywny
Zawód	kompozytor, producent, aranżer
Aktywność	od 1961
Wydawnictwo	RCA Records, Atlantic Records, Sony Music, Warner Music Group, Polydor Records
Powiązania	Forminx, Aphrodite’s Child, Jon and Vangelis
Współpracownicy
Jon Anderson Demis Roussos Irene Papas Milva
Odznaczenia

Vangelis (gr. Βαγγέλης), właśc. Ewangelos Odiseas Papathanasiu (gr. Ευάγγελος Οδυσσέας Παπαθανασίου; ur. 29 marca 1943 w Agrii koło Wolos, zm. 17 maja 2022 w Paryżu) – grecki kompozytor muzyki elektronicznej i filmowej. Charakterystyczną cechą jego muzyki jest bogate brzmienie instrumentów elektronicznych.

Życiorys

Okres młodzieńczy

Vangelis urodził się 29 marca 1943 roku w Agrii koło Wolos, w Grecji. Edukację muzyczną rozpoczął w wieku 4 lat, a już w wieku 6 lat miał swój pierwszy publiczny występ, na którym prezentował własne kompozycje. Vangelis był w dużej części samoukiem – odmawiał pobierania lekcji gry na pianinie, a w ciągu swojej kariery nie zdobył formalnej wiedzy na temat notacji muzycznej. Uczył się muzyki poważnej, malarstwa i reżyserii filmowej na Akademii Sztuk Pięknych w Atenach.

We wczesnych latach sześćdziesiątych założył grupę Forminx, która stała się w Grecji bardzo popularna. W 1968 roku pod wpływem zamieszek studenckich w Grecji przeniósł się do Paryża, gdzie założył wraz z Demisem Roussosem i Loukasem Siderasem zespół Aphrodite’s Child (Dziecko Afrodyty). Grupa została rozwiązana w 1972 roku.

Początek kariery solowej

Twórczość solową Vangelis rozpoczął pisząc muzykę do dwóch filmów Frederica Rossifa w 1973 roku. Pierwszym oficjalnym solowym albumem Vangelisa był Earth z 1974 roku. W tym okresie Vangelis odbywał też próby z zespołem Yes, do którego jednak nie dołączył. Zaprzyjaźnił się jednak z Jonem Andersonem, wokalistą zespołu, z którym później wielokrotnie współpracował.

Po przeprowadzce do Londynu Vangelis podpisał kontrakt z RCA Records, założył własne studio (Nemo Studios) i rozpoczął nagrywanie własnych albumów elektronicznych. Razem z Jonem Andersonem wydał w latach 80. i 90. kilka albumów jako Jon & Vangelis.

Muzyka filmowa i sukces komercyjny

Vangelis na premierze filmu El Greco (2007).

W 1982 roku Vangelis dostał Oscara za muzykę do filmu Rydwany ognia. W tym samym roku rozpoczął współpracę z Ridleyem Scottem, co zaowocowało stworzeniem muzyki do filmów Łowca androidów i 1492. Wyprawa do raju. Vangelis jest również autorem muzyki do wielu filmów dokumentalnych Jacques’a Cousteau.

Zasiadał w jury konkursu głównego na 44. MFF w Cannes (1991). W 1992 Francja uhonorowała go Orderem Sztuki i Literatury.

Wydana w 2001 roku Mythodea (pierwotnie napisana w roku 1993) została użyta przez NASA jako motyw marsjańskich misji kosmicznych. W roku 2004 został autorem ścieżki dźwiękowej do filmu „Aleksander”. Jest także twórcą hymnu piłkarskich mistrzostw świata, które odbyły się w 2002 roku w Korei i Japonii.

Odznaczenia

• Kawaler Orderu Sztuki i Literatury (1992)
• Kawaler Legii Honorowej (2001)
• Komandor Orderu Sztuki i Literatury (2017)

Twórczość Vangelisa

Solowe płyty studyjne

Okładka płyty El Greco, 1998.

• 1972 Fais Que Ton Rêve Soit Plus Long Que La Nuit
• 1973 Earth
• 1975 Heaven and Hell
• 1976 Albedo 0.39
• 1977 Spiral
• 1978 Beaubourg
• 1979 China
• 1980 See You Later
• 1984 Soil Festivities
• 1985 Invisible Connections
• 1985 Mask
• 1988 Direct
• 1990 The City
• 1995 Voices
• 1996 Oceanic
• 1998 El Greco
• 2001 Mythodea: Music for the 2001 NASA Space Mission
• 2016 Rosetta
• 2019 Nocturne: The Piano Album
• 2021 Juno to Jupiter

Opublikowane płyty z muzyką filmową

Vangelis Papatanasiu jako doctor honoris causa Uniwersytetu Narodowego im. Kapodistriasa w Atenach, 2008.

• 1970 Sex Power
• 1973 L'Apocalypse des animaux
• 1975 Ignacio
• 1976 La Fête sauvage
• 1979 Opera Sauvage
• 1981 Chariots of Fire
• 1983 Antarctica
• 1992 1492: Conquest of Paradise – złota płyta w Polsce
• 1994 Blade Runner
• 2004 Alexander
• 2007 El Greco
• 2007 Blade Runner Trilogy
• 2008 Świadectwo (wspólnie z Robertem Jansonem)

Kompilacje solowe

• 1978 The Best of Vangelis
• 1982 To the Unknown Man
• 1985 Magic Moments
• 1989 Themes
• 1991 Greatest Hits
• 1995 Mundo Magico de Vangelis
• 1996 Portraits
• 2000 Reprise 1990–1999
• 2002 Cosmos
• 2003 Odyssey: The Definitive Collection
• 2012 The Collection

Albumy nagrane z Aphrodite’s Child

• 1968 End of the World
• 1969 It’s Five O’Clock
• 1972 666 (The Apocalypse of John,13/18)
• 1980 Best of Aphrodite’s Child
• 1995 Aphrodite’s Child's Greatest Hits
• 1996 The Complete Collection (Aphrodite’s Child)

Albumy nagrane w duecie jako Jon and Vangelis

• 1980 Short Stories
• 1981 The Friends of Mr Cairo
• 1983 Private Collection
• 1984 The Best of Jon and Vangelis
• 1991 Page of Life
• 1994 Chronicles

Albumy nieoficjalne

• 1978 Hypothesis
• 1978 Dragon

Obydwa albumy to nagrania jam session z 1971 roku, wydane nielegalnie, bez wiedzy i zgody Vangelisa. Dobór i układ nagrań oraz ich tytuły są własną inwencją wydawcy albumów.

• 1995 Themes II (składanka)

Współpraca

• 1977 Chinese Restaurant – Krisma
• 1979 Odes – Irene Papas
• 1979 Hibernation – Krisma
• 1986 Rapsodies – Irene Papas
• 1986 Tra Due Sogni – Milva

Ważniejsza filmografia

Vangelis z aktorami grającymi w scenicznej adaptacji Chariots of Fire (Rydwanów ognia) w londyńskim Gielgud Theatre, lipiec 2012.

• 1966 5.000 psemmata
• 1970 Sex Power
• 1975 Entends-tu les chiens aboyer? (Ignacio)
• 1976 La Fête sauvage
• 1976 Ace Up My Sleeve
• 1979 Opera Sauvage
• 1981 Rydwany ognia (Chariots of Fire)
• 1982 Łowca androidów (Blade Runner)
• 1982 Zaginiony
• 1983 Nankyoku Monogatari (Antarctica)
• 1984 Bunt na Bounty (The Bounty)
• 1984 Sauvage et Beau
• 1989 Franciszek (Francesco)
• 1992 Gorzkie gody (Bitter Moon)
• 1992 The Plague
• 1994 1492. Wyprawa do raju
• 1995 De Nuremberg à Nuremberg
• 1996 Kawafis
• 1998 Microneurosurgery with video tapes – Spinal Space-Occupying Lesions, by dr. Stergios Tegos (Medical Publications, Konstandaras, Athens 1998)
• 2004 Alexander
• 2007 El Greco
• 2008 Świadectwo

Linki zewnętrzne

• Vangelis w bazie Filmweb
• Vangelis w Stopklatka. stopklatka.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-27)].