15 Interesujących Ciekawostek o Stanisławie Staszicu
Stanisław Staszic był polskim działaczem oświeceniowym, pisarzem politycznym i filozofem o rozległych zainteresowaniach. Co warto o nim wiedzieć? Poniżej znajdują się wybrane informacje na jego temat.
1. Stanisław Staszic urodził się w rodzinie mieszczańskiej w Pile. Zarówno jego ojciec, jak i dziadek, byli burmistrzami tego miasta. W 1779 roku Staszic przyjął święcenia kapłańskie i został duchownym.
2. Był zapalonym geografem i geologiem, a w związku z tym bardzo dużo podróżował po kraju.
3. Jego badania geologiczne dotyczyły również Tatr, dlatego wszedł na Krywań oraz Łomnicę. W przypadku tego drugiego szczytu, było to pierwsze udokumentowane wejście w historii. Był zresztą zapalonym propagatorem turystyki górskiej.
4. To on był autorem patriotycznej broszury, która miała wielki wpływ na uchwalenie Konstytucji 3 maja. Konstytucja ta nie spodobała się przeciwnikom reform, a kiedy Targowiczanie przejęli władzę w państwie, doszło do drugiego rozbioru Polski.
5. Do dziś wśród historyków istnieje przekonanie, że Stanisław Staszic wszedł do stanu duchownego nie ze względu na powołanie, ale ze względu na chęć wywierania realnego wpływu na sytuację polityczną oraz społeczną, co zresztą z powodzeniem robił.
6. Przez ostatnich dwadzieścia lat życia Stanisław Staszic nie pełnił żadnych obowiązków związanych z Kościołem, ani nawet nie nosił sutanny. Założył z to Hrubieszowskie Towarzystwo Rolnicze, które w tamtym czasie było największym tego rodzaju przedsięwzięciem w Europie.
7. Po śmierci Andrzeja Zamoyskiego stał się doradcą wdowy po nim, a wkrótce wdał się w konflikt z jej synami, kórzy do tej pory byli jego wychowankami. Jeden z jej synów wytoczył mu nawet proces o sfałszowanie dokumentów.
8. Był jednym z największych uczonych i reformatorów polskiego oświecenia. Wyznawał monistyczną koncepcję rozwoju świata i bardzo dużo działał na rzecz polskich chłopów.
9. Stanisław Staszic był zatwardziałym antysemitą, a jego stosunek do wyznawców religii mojżeszowej był bardzo krytyczny. Uważał, że judaizm należałoby zastąpić inną religią, a Żydzi są największym nieszczęściem Polski.
10. Jego publikacje na temat Gór Izerskich i Karkonoszy w wielkim stopniu przyczyniły się do rozwoju przemysłu. To dzięki niemu wznowiono eksploatację węgla kamiennego na terenie Dąbrowy Górniczej.
11. mimo swoich antysemickich poglądów był promotorem oraz mecenasem wynalazcy żydowskiego pochodzenia, Abrahama Sterna. To właśnie tego człowieka nazywa się dziś prekursorem cybernetyki, a do jego najważniejszych osiągnięć zalicza się stworzenie maszyn liczących, dalmierza geodezyjnego, młockarni czy żniwiarki konnej.
12. Stanisław Staszic zmarł w 1826 roku i został pochowany na warszawskich Bielanach. 800 tysięcy złotych z jego majątku zgodnie z jego wolą zostało przekazanych na dom dla ubogich, Szpital Dzieciątka Jezus, Szpital Głuchoniemych oraz pomnik Mikołaja Kopernika.
13. Przez kilka lat po jego śmierci jego grób był miejscem spotkań młodzieży oraz ruchów patriotycznych.
14. Dzięki swojemu wielkiemu wkładowi w polską oświatę i kulturę stał się po śmierci patronem około dwustu szkół.
15. Jedna z komór przeznaczonych do zwiedzania w kopalni soli w Wieliczce nosi imię Stanisława Staszica.