Mkuu wa Wales: Je, cheo cha William ni heshima au fedheha?

Mfalme Charles III amemtaja Prince William na mkewe Catherine kama Mwanamfalme mpya na Binti Mfalme wa Wales (Prince and Princess of Wales), jambo ambalo limewafurahisha baadhi ya watu na kuwafanya wengine kutaka cheo hicho kiondolewe.

Ombi la kutaka jina hilo litupiliwe mbali limewekwa sahihi zaidi ya 29,000 na lilianzishwa na Tristan Gruffydd mwenye umri wa miaka 25, kutoka Pontypridd, Rhondda Cynon Taff.

Tangu karne ya 13, cheo hicho kimekuwa kikishikiliwa na Waingereza pekee "ambao hawana uhusiano wa kweli na nchi yetu" na kwamba kinatumika kama "ishara ya kutawala", alisema.

"Ninashukuru kwamba Charles anajaribu kufanya jambo sahihi katika kutekeleza wajibu wake, lakini wakati huo huo anathamini kikamilifu jukumu la mfano la cheo, historia yake, anajua ni jina la utata sana huko Wales," aliongeza.

Wanaopinga wanasema cheo hicho kinaashiria ukandamizaji wa Kiingereza na ni tusi kwa Wales.

Wengine wanasema wawili hao wana uhusiano na Wales na watakuwa mabalozi.

Mkuu huyo alisema ataitumikia Wales kwa "unyenyekevu na heshima kubwa".

Sio mara ya kwanza kwa yeye kutoa wito wa kuahirishwa kwa cheo hicho.

Mnamo 2020, Michael Sheen, mwigizaji wa Hollywood, alimwambia mwandishi wa gazeti Owen Jones wakati ulipofika wa kukabidhi cheo hicho "kitakuwa kitendo cha maana na chenye nguvu kutochukuliwa vilevile kama zamani".

"Chukua mapumziko, rekebisha makosa kadhaa ya zamani, si lazima kwa mazoea tu, usiendelee bila kujali mila ambayo ilianzishwa kama aibu kwa nchi yetu," aliongeza.

Je, historia ya cheo ni ipi?

Kumtaja Mwanamfalme wa Wales ni utamaduni wa karne nyingi lakini ina historia ya umwagaji damu.

Llywelyn ap Griffith (au Llywelyn wa Mwisho) alikuwa mkuu wa mwisho wa Wales huru kabla ya ushindi wa Uingereza.

Aliuawa vitani mnamo Desemba 11, 1282, na kichwa chake kikatumwa kwa Edward wa Kwanza kisha kikaonyeshwa kwenye Mnara wa London.

Utamaduni wa kutumia cheo hicho ulianza wakati Edward I alipomteua mtoto wake Edward II kama Mkuu wa Wales mnamo 1301.

Miaka mia moja baadaye Owen Glendower alianzisha uasi wa miaka kumi na tano dhidi ya utawala wa Mfalme Henry IV na kutwaa cheo cha Prince of Wales kabla ya Wales kutekwa tena na Waingereza.

"Uzuri wa jukumu"

Lakini historia ya cheo hicho haimsumbui Mark Zeraski, mmiliki wa Mark's Cafe in Bury, Vale of Glamorgan.

Prince mpya na Princess wa Wales walitembelea Agosti 2020.

Alifurahi walipotangaza vyeo vyao vipya.

"Kati ya watu wote ambao wametembelea duka langu na mghahawa wangu, naweza kusema ukweli kwamba ni watu waaminifu zaidi, wanaojali, watu wema ambao nimewahi kukutana nao," alisema.

Alipoulizwa anawaonaje wanaotaka vyeo hivyo viondolewe, alijibu "kwamba kushughulikia historia ni upanga wenye makali kuwili."

"Kila mtu ana haki ya kutoa maoni nina yangu na nina furaha na maoni yangu."

Wanandoa hao walitembelea Bulldogs Boxing na Social huko Port Talbot mnamo Februari 2020.

Na huko waliacha wakiongelewa kwa mazuri.

"Walishirikiana sana na vijana ... wa kawaida, wa kirafiki na wachangamfu.

"Sijasikia mtu yeyote hapa au mtu yeyote ambaye tumefanya naye kazi akisema chochote kibaya kuhusu wao kuwa Prince na Princess wa Wales.

"Nadhani ni wazuri kwa jukumu hilo na nisingependa iwe kwa njia nyingine," Samantha Fox, meneja wa mradi.

Shamba la Gary Yeomans Pant huko Abergavenny, karibu na Monmouthshire, lilitembelewa na Prince and Princess mnamo Machi miaka 20 iliyopita.

"Charles alipokuwa Mkuu wa Wales alifanya kazi kwa bidii sana kuitangaza Wales na William na Kate watafanya kazi nzuri pia."

"Ninaweza kuelewa kwamba watu wanaopinga ufalme sidhani kama wanapaswa kulazimishwa, lakini nadhani wanaweza kuleta mambo mazuri kwa Wales na kusaidia kututangaza na kutukuza ndani ya Uingereza na kwenye jukwaa la dunia," alisema.

Pia aliwataja prince na princess wa Wales waliishi Anglesey kuanzia 2011 hadi 2013, ambapo mkuu huyo aliwekwa kama rubani wa helikopta ya uokoaji ya RAF.

Prince pia ni mlezi wa Muungano wa Raga wa Wales.

Watu wengi nchini Wales wanaonekana kuunga mkono jina hilo

Kura ya maoni ya 2018 ya YouGov ya ITV iligundua kuwa asilimia 57 ya waliohojiwa walidhani kwamba Prince William anapaswa kupewa jina la Prince of Wales ikiwa Prince Charles angekuwa mfalme, wakati asilimia 22 walidhani cheo hicho kinapaswa kufutwa.

Takriban watu 1,000 walishiriki katika utafiti.

Takwimu hizo zilikuwa sawa na matokeo ya kura ya maoni ya BBC ya mwaka wa 2009.

Chini ya watu elfu moja walishiriki katika kura hiyo ya maoni, ambapo asilimia 58 wanaamini kunapaswa kuwa na Mkuu mpya wa Wales baada ya Charles kuchukua kiti cha enzi.

"Demokrasia ya Kweli"

Kwa mwanachama wa zamani wa Sened (MS) Betan Sayed, suala ni pana kuliko matumizi ya jina la Prince of Wales na inategemea

"Ni kuhusu kile tunachotaka Wales kuwa katika siku zijazo."

"Kwa watu kama mimi, tunaamini katika Wales ambako tupo huru na ufalme na tunapaswa kuwa na demokrasia ya kweli ambayo haijumuishi familia iliyozaliwa katika upendeleo maalumu na mamlaka."

"Labda wengi wetu tusingesema chochote kama si kutangazwa kwa Mwanamfalme mpya wa Wales mara tu baada ya kifo cha Malkia, lakini tuko hapa tulipo ... imetulazimu kujibu hali ambayo tunajisikia vibaya kwa sababu kuna mtu amefariki,” alisema Sayed.

Talat Chaudhry, mwenyekiti wa chama cha wataalamu wa Wales Mellin Drafod, alisema tangazo la Mfalme Charles lilichochea mijadala ambayo imekuwa migumu kwa Republican kuwa nayo mara tu baada ya kifo cha Malkia.

"Nadhani itakuwa bora na kuheshimu hisia za watu wengine kulijadili wakati mwingine, badala ya kuifanya kwa ufanisi wakati wa maombolezo," alisema.

Lakini haamini kuwa cheo hicho kina nafasi katika Wales ya kisasa na anaamini kinapaswa kukomeshwa.

Cheo hicho, anasema, kiliwekwa kwa Wales bila ridhaa ya kidemokrasia, ndiyo maana kinahamasisha "migogoro na ugomvi kati ya Wales."

"Si kuhusu watu binafsi katika familia ya kifalme, lakini kuhusu haki na usawa katika taasisi za kitaifa," aliongeza.