‘Napoleon’ is een saai Wikipedia-verhaal
De blockbuster ‘Napoleon’ lijkt op een encyclopedietekst over de Franse bevelhebber: een ongefocust overzicht van het leven en de carrière van Napoleon dat niet duidelijk maakt hoe ‘de kleine korporaal’ zo’n impact kon hebben op de wereldgeschiedenis.
Ridley Scottin Napoleon-elokuvassa seurataan ranskalaisen komentajan kehitystä yksinkertaisesta korpraalista Euroopan mahtavimmaksi hallitsijaksi.
Het is niet makkelijk om Napoleon Bonaparte adequaat te portretteren in een film, zelfs niet in een van ruim twee uur. Daarvoor was het leven van de Franse keizer te bewogen.
De Corsicaan van lage komaf klom razendsnel op in het leger tijdens de Franse Revolutie en maakte van Frankrijk de grootste supermacht van Europa.
Hij introduceerde ook nieuwe, revolutionaire ideeën, die Europeanen vandaag de dag als vanzelfsprekend beschouwen: liberalisme, gelijkheid voor de wet, eigendomsrecht, religieuze tolerantie en seculier onderwijs.
Tegelijk verraadde hij de principes van de Franse Revolutie door zichzelf tot keizer te kronen, de slavernij weer in te voeren en wrede oorlogen te voeren die miljoenen levens eisten.
Ridley Scott probeert dit na te vertellen in zijn blockbuster Napoleon, die in november 2023 in première ging – maar met weinig succes.
Als portret van een van de belangrijkste en meest omstreden figuren uit de recente Europese geschiedenis stelt de film teleur, ondanks de geweldige productiekwaliteit.
Bekijk de trailer hier:
Napoleon voelt oppervlakkig en onpersoonlijk aan – als een Wikipedia-artikel over Napoleon overgezet naar film.
Kort na de wereldpremière kreeg de film al kritiek omdat hij op meerdere punten historisch onjuist zou zijn.
Historicus Andrew Roberts, die een biografie over Napoleon heeft geschreven, was bijzonder fel.
‘Van de 2 uur en 38 minuten die de film duurt, schat ik dat 38 minuten historisch accuraat zijn,’ zei hij.
Film: Napoleon bombardeert de piramiden
In een van de spectaculairste scènes beveelt Napoleon om de piramiden onder vuur te nemen. Dit gebeurt tijdens de veldtocht van de generaal tegen Egypte in 1798.
Werkelijkheid: Piramiden waren buiten bereik van de kanonnen
Napoleon noemde zijn bloedige zege op de islamitische mammelukken dan wel de ‘Slag bij de Piramiden’, maar de piramiden waren nauwelijks zichtbaar vanaf het slagveld en werden niet geraakt door de Franse kogels.
Die kritiek op de artistieke vrijheden die Ridley Scott zichzelf veroorlooft, is terecht. De weergave van de Slag bij Austerlitz uit 1805, een van de grootste overwinningen uit Napoleons carrière, is een goed voorbeeld.
In een scène die er waanzinnig uitziet, vliegen de kanonskogels door de winterse kou en slaan ze dwars door het ijs. De getroffen vijanden komen om in het ijzige water.
Maar ... bij Austerlitz is helemaal geen groot meer waarin de vijand kon verdrinken.
De filmmaker heeft heel veel vrijheid genomen bij de uitbeelding van een van Napoleons meest epische zeges.
En Napoleons briljante zet om de vijand naar de flank te lokken en een beslissende heuvel in te nemen, zien we niet. Dus je begrijpt niet hoe de Franse generaal keer op keer grote overwinningen kon behalen terwijl hij in de minderheid was.
Er zijn meer voorbeelden waarbij Scott slordig omspringt met de historische feiten om de veldslagen schwung te geven, maar dat is eigenlijk nog niet eens het grootste probleem.
Napoleon wil zo graag alles vertellen over de politieke en militaire prestaties van de Franse bevelhebber, dat de film uiteindelijk heel weinig zegt.
Film: Napoleon woont executie bij
Napoleon opent met de executie van de afgezette koningin Marie Antoinette op de Place de la Revolution in Parijs op 16 oktober 1793. De 24-jarige Napoleon Bonaparte is daarbij aanwezig.
Werkelijkheid: Napoleon was aan het vechten
Napoleon was niet bij de executie. Hij was in gevecht met de Engelsen in de Franse havenstad Toulon.
Het verhaal springt steeds heen en weer in de tijd, waardoor het gehaast en ongefocust aanvoelt. De regisseur had beter kunnen inzoomen op een specifieke gebeurtenis of periode in het leven van Napoleon, en de tijd beter kunnen besteden aan de portrettering van Napoleon als mens, met alle aspecten die hem zo interessant maken.
In plaats daarvan blijf je achter met een hoop nogal saaie informatie en het gevoel dat je Napoleons genialiteit en waanzin nog steeds niet begrijpt.
Film: Napoleon ontmoet Wellington
Na de nederlaag bij Waterloo wordt Napoleon gevangengenomen en aan boord gebracht van het Engelse oorlogsschip HMS Bellerophon. Hier ontmoet hij zijn rivaal Wellington, die hem laat verbannen naar het eiland Sint-Helena, waar hij uiteindelijk sterft.
Werkelijkheid: Vijanden ontmoetten elkaar nooit
Napoleon en Wellington kwamen het dichtst bij elkaar bij Waterloo, waar ze in de laatste fasen van de veldslag zo’n 2 kilometer uit elkaar stonden.
‘Hij is een veelzijdige figuur, zowel goed als slecht en duister, hoe je hem ook bekijkt. Hij is echt een enigma.’
Dat zei Ridley Scott over de hoofdpersoon van zijn blockbuster Napoleon. Helaas is de 86-jarige Britse regisseur er niet in geslaagd het raadsel Napoleon op te lossen.
De film gaat voorbij aan essentiële gebeurtenissen, verdraait historische feiten en reduceert zijn hoofdpersoon tot een chagrijnige, eendimensionale figuur zonder diepgang. Of hij nu een held of een schurk was, Napoleon had een betere film verdiend.
