Hay pouco celebrouse o día internacional das lenguas maternas, esta fecha celebra a diversida lingüística e cultural en todo o mundo.
Celébrase precisamente o día 21 de Febreiro, desde o ano 2000, en honor os estudiantes bengalíes que morreron o ano 1952 por defender o seo dereito natural de usar a sua lingua maternal.
Preténdese promover o uso ia preservación das linguas maternas, así como o respeto polas diferentes culturas e tradiciós.
A Unesco cree que a diversida lingüística, e un pilar para a paz io desenrrolo sostenible.
Sobre este tema temos moito que falar os galegos, bueno, os galegos ios demais usuarios de linguas romances como os catalanes, ias que non son romances como o euskera, que dentro de un conxunto social oubo que defender co mismo entusiasmo cos estudiantes bengalíes.
O idioma galego é mais antiguo co castelan, é una lengua romance que surxe de unha mezcla de lenguas autóctonas en este caso celtas (que o non estar normalizadas había moitas formas tribales) e un latín digamos vulgar imposto polos romanos, non era un latín culto, pero de esta mezcla salío unha forma de entenderse, un idioma con unha riqueza enorme pre expresar calquer sentimento, calquer congoxa, preocupación, alegría ou tristeza que unah alma podía sentir mediante palabras escritas.
Este idioma que surxío, foi o que deo en chamarse galaico portugués, que era o mismo idioma, anque co tempo sufrió distintas influencias, políticas sociaes e culturaes.
Galicia é moitos siglos mais antigua que Portugal, polo tanto o idioma galaico portugués é sencillamente galego.
En cuanto a literatura se refiere, o galego atravesa tres etapas básicas.
A primeira é unha etapa larga que parte dos finales da dominación romana, mentras se vai configurando, sin obras literarias escritas de importancia esta etapa, alcanza hasta o siglo XVI.
Durante este período a producción literaria era solo poesía lírica, tanto profana como religiosa, recordemos de este período as siguientes obras.
Cántigas de amor, de amigo e de escarnio, que expresaban os sentimentos ias críticas os trovadores, alguhos autores destacados de este género foron:
Paio Gómez Charino, Alfonso X o sabio, Martín Códax e Xoan de Cangas.
As cántigas de Santa María, un conxunto de 420 composicios en honor a Virgen María, escritas por Alfonso X o Sabio, axudado por gran parte da súa corte. Estas cantigas, —que non era outra cousa que coplas, género que ainda conocemos alguhos escritas en cuartillas de colores— narraban milagros, alabanzas e leccios morales relacionadas ca devoción a María.
As cántigas de maldecir e de loar, eran composiciós satíricas dirixidas a personaxes públicos. Alguhos dos autores mais importantes de este xénero foron Alfonso Sánchez, Pero da Ponte e Johan Zorro.
Estas obras literarias, conservanse en tres cancioneiros manuscritos: O Cancioneiro da Ajuda, O cancioneiro da Vaticana e o cancioneiro Colocci-Brancuti.
Este é o alcance da literatura galega hasta o siglo XIV, coplas e poesía lírica escrita pre trovadores e cousas así.
Despois ven unha etapa de tres siglos que se chaman os Anos Oscuros que alcanzan os siglos XVI, XVII e XVIII, en esta época a penas se escribe en galego, si, que se escriben coplas e poesía lírica pero en castelan.
Todos conocemos aqueles tempos donde os reis Católicos, sobre todo Ysabel la Católica se entregou de cheo a un plan que se chamou Doma e Castración do reino de Galicia, impoñía de unha forma moi severa o castelan —que tampouco era castelan— O castelan e tamén unha lingua romance, e si lemos poemas de Gonzalo de Berceo que foi un dos precursores do castelan, vemos que mais da mita son palabras galegas, ou o que sexa, pero de castelan pouco.
Pois esta situación durou tres séculos, hay moito que contar de esta era, que pre Galicia foi unha especie de defunción, os anos oscuros na literatura gallega foron tamén anos oscuros na economía e terminaron na mais completa ruina.
Os verdadeiros motivos de esta ruina galega foron moitos pero todo radica na política dos reis Católicos e toda aquela obsesión por cercenar e cambiar a nobleza galega.
Na segunda mitá do siglo XIX, o siglo das pandemias, da fame e da miseria mais absoluta en Galicia, prodúcese o que se chama o rexurdimento, cuando se publica o poemario de Rosalía de Castro —Cantares Gallegos— no ano 1863.
Os representantes mais destacados do rexurdimento foron ademais de Rosalía de Castro, Eduardo Pondal, Ramón Cabanillas, Alvaro Cunquiero, Celso Emilio Ferreiro, Manuel Rivas, Soso de Toro, e outros moitos que me gustaría nombrar.
Este foi un pequeno paseo por a historia da nosa lingoa materna, o noso galego, a nosa linga de leite, aquela lingua que aprendemos mentras mamábamos na teta da mai e que nos nosos ancestros conservaron, sufrindo todo tipo de burlas, desprecios e privaciós, todo derivado de unha política castellana que se chamou doma e castración do reino de Galicia.
