ფიზიკური აქტივობის როლი ბავშვის განვითარებაში
– რამდენად მნიშვნელოვანია ბავშვისთვის ფიზიკური აქტივობა?
– დავიწყოთ იქიდან რომ ფიზიკური აქტივობა არის ძვალ-სახსრებისა და კუნთებით განხორციელებული სხეულის ნებისმიერი მოძრაობა, რომელზეც იხარჯება ენერგია.
ფიზიკური უმოქმედობა სულ უფრო მეტად ხდება საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის მთავარი პრობლემა. ტექნოლოგიური წინსვლისა და ცხოვრებაში ფიზიკური დატვირთვის დაბალი მოთხოვნილების გამო, თანამედროვე საზოგადოებაში მცხოვრები ბავშვები, მოზარდები და ახალგაზრდები მიჩვეული არიან უმეტესად ფიზიკურ უმოქმედობას. ამიტომ საჭიროა ადრეული ასაკიდან ბავშვის ჩართვა ფიზიკურ აქტივობებში.
ფიზიკური აქტივობა ხელს უწყობს ბავშვის ზოგად განვითარებას, ფიზიკური ვარჯიშის, შემეცნებითი შესაძლებლობების განვითარებას.
ემოციური კეთილდღეობისა და სოციალური უნარების საშუალებით ის ეხმარება ბავშვს ძლიერი კუნთებისა და ძვლების განვითარებაში. აძლიერებს ტვინის მუშაობას, ამცირებს სტრესს, ზრდის თვითშეფასებას და ხელს უწყობს სოციალურ ინტერაქციას.
რეგულარული ვარჯიში ხელს უწყობს ჯანსაღი წონის შენარჩუნებას, სიმსუქნის რისკის შემცირებას და ქრონიკული დაავადებების თავიდან აცილებას, როგორიცაა დიაბეტი და გულ-სისხლძარღვთა სისტემის პრობლემები. უფრო მეტიც, ადრეული ასაკიდან ფიზიკური აქტივობის ჩართვა საფუძველს უქმნის ჯანსაღ ცხოვრებას, რაც ბავშვებს უადვილებს აქტიური ცხოვრების წესის შენარჩუნებას ასაკის მატებასთან ერთად.
– რამდენად საჭიროა ბავშვთა ფიზიკური აქტივობის დოზირება და სხვადასხვა ასაკის ბავშვებისთვის როგორი უნდა იყოს ის?
– ბავშვებისთვის ვარჯიშის რეკომენდებული რაოდენობა განსხვავდება მათი ასაკისა და განვითარების სტადიის მიხედვით.
სკოლამდელი ასაკის ან 3-5 წლის ბავშვებისთვის უმჯობესია ფიზიკურად აქტიურები იყვნენ დღის განმავლობაში და თამაშის დროს, თუმცა არ არსებობს კონკრეტული მითითებები იმის შესახებ, რამდენი ვარჯიში სჭირდებათ მათ. ხოლო სკოლის ასაკის მოზარდებმა 6-17 წლის ასაკში დღეში, სულ მცირე, 60 წუთი უნდა განახორციელონ ზომიერი და ენერგიული ფიზიკური აქტივობა.
– თქვენ ზემოთ ახსენეთ, რომ ფიზიკური აქტივობა ხელს უწყობს ტვინის მუშაობას, როგორ?
– ფიზიკური აქტივობა აუმჯობესებს კოგნიტურ განვითარებას.
1. გაძლიერებულია ტვინის ფუნქცია:
ფიზიკური აქტივობა დადებითად აისახება ბავშვების კოგნიტურ ფუნქციასა და აკადემიურ მოსწრებაზე. როდესაც ბავშვები ფიზიკურად აქტიურობენ, მათი ტვინი ჟანგბადისა და საკვები ნივთიერებების დიდ რაოდენობას იღებს, რაც აძლიერებს ტვინის მუშაობას, აუმჯობესებს მეხსიერებას, ყურადღების კონცენტრაციას და პრობლემების გადაჭრის უნარს.
2. სტიმულირებულია ნევროლოგიური ზრდა:
რეგულარული ფიზიკური აქტივობა ასტიმულირებს ტვინისა და ნერვული სისტემების ზრდასა და განვითარებას. ის ხელს უწყობს ახალი ნერვული კავშირების ფორმირებას, აუმჯობესებს კოგნიტურ შესაძლებლობებს და ტვინის ჯანმრთელობას. ფიზიკური აქტივობები, რომლებიც მოიცავს კოორდინაციას, წონასწორობას და რთულ მოძრაობებს, როგორიცაა ცეკვა ან საბრძოლო ხელოვნება, განსაკუთრებით სასარგებლოა ბავშვების ნევროლოგიური განვითარებისთვის.
– რამდენად მოქმედებს ფიზიკური აქტივობა ბავშვის ემოციურ სფეროზე?
– ფიზიკური აქტივობა ემოციური კეთილდღეობის საწინდარია.
1. შემცირებულია სტრესი და შფოთვა:
ფიზიკური აქტივობა შესანიშნავი საშუალებაა ბავშვებისთვის სტრესისა და ჩახშობილი ემოციების გასათავისუფლებლად. ვარჯიშში ჩართვა იწვევს ენდორფინების, „ბედნიერების“ ჰორმონების გამოყოფას, რომლებიც ხელს უწყობენ სტრესის, შფოთვისა და დეპრესიის გრძნობების შემსუბუქებას. რეგულარულ ფიზიკურ აქტივობას შეუძლია მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანოს ბავშვის ემოციური კეთილდღეობისა და საერთო ფსიქიკური ჯანმრთელობის გაუმჯობესებაში.
2. გაუმჯობესებულია სოციალური უნარები:
ფიზიკურ აქტივობებში მონაწილეობა ბავშვებს აძლევს თანატოლებთან ურთიერთობისა და გადამწყვეტი სოციალური უნარების განვითარების შესაძლებლობას. მაგალითად, გუნდური სპორტი ასწავლის ბავშვს კომუნიკაციას, თანამშრომლობას ერთობლივი მიზნის მისაღწევად. ფიზიკური აქტივობებით ბავშვები სწავლობენ ისეთ მნიშვნელოვან ფასეულობებს, როგორიცაა სპორტსმენობა, გუნდური მუშაობა და სხვების პატივისცემა.
– როგორია ბავშვებისთვის შესაფერისი ფიზიკური აქტივობების რამდენიმე მაგალითი?
– არსებობს უამრავი ფიზიკური აქტივობა ბავშვებისთვის, მათ შორის: ცურვა, ფეხბურთი, კალათბურთი, ტანვარჯიში, ველოსიპედი, ცეკვა, ლაშქრობა და საბრძოლო ხელოვნება. მთავარია იპოვოთ ისეთი აქტივობები, რომელიც ბავშვს სიამოვნებს და შეუძლია უსაფრთხოდ მიიღოს მონაწილეობა.
– ბავშვების ფიზიკური აქტივობა რაიმე საფრთხეს თუ შეიცავს?
– მიუხედავად იმისა, რომ ფიზიკური აქტივობა საზოგადოდ უსაფრთხოა ბავშვებისათვის, სათანადო სიფრთხილის ზომების გარეშე, შეიძლება იყოს რისკები. მნიშვნელოვანია, ბავშვებს შევურჩიოთ ასაკის შესაბამისი აქტივობები, საჭიროების შემთხვევაში ატარონ დამცავი აღჭურვილობა, მიიღონ სათანადო ინსტრუქციები ზედამხედველობა ტრავმების თავიდან ასაცილებლად.
– როგორ წაახალისონ მშობლებმა ბავშვების ფიზიკური აქტივობა?
– მშობლებს თავიანთი ფიზიკური აქტიურობით შეუძლიათ ბავშვების წახალისება, მაგალითად, ჩაერთონ ოჯახურ გასვლებში, უზრუნველყონ სტრუქტურირებული ფიზიკური აქტივობების შესაძლებლობები, შეზღუდონ ეკრანთან უმოძრაოდ ყოფნის დრო, შექმნან დამხმარე და წამახალისებელი გარემო.
ფიზიკური აქტივობების როლი ბავშვების ჯანმრთელობასა და განვითარებაში არ შეიძლება გადაჭარბებული იყოს. ეს ბავშვებს მრავალ სარგებელს მოუტანს, მათ შორისაა: გაუმჯობესებული ფიზიკური ფიტნესი, კოგნიტური ფუნქცია, ემოციური კეთილდღეობა და სოციალური უნარები. აქტიური ცხოვრების წესისკენ ბავშვების წახალისებით ჩვენ შეგვიძლია, მათ უფრო ჯანსაღი, ბედნიერი და წარმატებული მომავლისკენ ვუბიძგოთ.