Kayarian ng mga Salita

Layunin:

Nalalaman ang mga kayarain ng salita.

Natutukoy ang pagkakaiba ng payak at maylapi na salita.

May apat (4) na kayarian ang mga salita.

a. Payak

b. Maylapi

c. Inuulit

d. Tambalan

1. Payak

Ang salita ay payak kung ito ay salitang-ugat lamang, walang panlapi, hindi inuulit at walang katambal na ibang

salita.

Halimbawa:

bayan

burol

dagat

bahay

ganda

aklat

takbo

sariwa

bango

kristal

bakasyon

2. Maylapi

Maylapi ang salitang binubuo ng salitang-ugat at isa o higit pang panlapi.

Halimbawa:

umalis

tinulungan

magtakbuhan

tindahan

umasa

bumasa

basahin

sambahin

Uri ng Panlapi

Maaaring isa o higit pang panlapi ang matatagpuan sa isang salitang-ugat. Maaaring nasa unahan, gitna o sa

hulihan. Buhat nito, may iba’t ibang uri ng panlapi

a. unlapi. Ito ay mga panlapi na ikinakabit sa unahan ng salitang-ugat.

Um + asa = umasa

Mag + aral = mag-aral

Mang + isda = mangisda

b. gitlapi. Ito ang mga panlaping isinisingit sa pagitan ng unang katinig at kasunod nitong patinig. Madaling

salita, ang gitlapi ay mamatgpuan sa gitna ng salitang-ugat. Nagagamit lamang ang gitlapi kung ang salitang-

ugat ay nagsisimula sa katinig.

-um- + basa = bumasa

-in- + sulat = sinulat

-um- + punta = pumunta

-in- + biro = biniro

c. hulapi. Ito ay mga panlaping matatagpuan sa hulihan ng salitang-ugat.

-hin + basa = basahin

-an + gupit = gupitan

-in + sulat = sulatin

-han + una = unahan

Mapapansin na ang –hin at –han ay hinuhulapi sa mga salitang nagtatapos sa patinig. Samantalang ang –in at –

an ay hinuhulapi sa mga salitang nagtatapos sa katinig at sa impit na tunog na itinuturing din na isang

ponemang katinig. Tulad ng sumusunod:

hindi basahin

d. kabilaan.    Kabilaan ang tawag sa mga panlaping nasa unahan at hulihan ng salitang-ugat.

ka- -an + laya = kalayaan

Kayarian NG Salita

BSED- Filipino

Bohol Island State University

Recommended for you

Comments

Students also viewed

Related documents

Preview text