سوگلی‌های حرم‌سرای شاه قاجار • در اندرونی چه خبر بود؟

صنعت عکاسی حدودا يک سال پس از به سلطنت رسيدن ناصرالدين شاه قاجار در سال ۱۲۴۶ (۱۸۴۹ ميلادی) در اروپا اختراع شد و خيلی زود به ايران راه يافت. ناصرالدين شاه شیفته دوربین بود و به همین دلیل سر و کله‌ی دوربین در اندرونی ناصری و حرم‌سرا پیدا شد. ناصرالدین‌شاه خود عکاسی می‌کرد ولی پس از مدتی عکاسان دربار نیز عکس‌های بسیاری از دوران قاجار ثبت کردند.

زنان درون حرم‌سرای ناصرالدین شاه، عکس از آنتوان سوریوگین. ناصرالدین شاه علاقه‌ی زیادی به عکس‌های دربار و پرتره آنتوان خان داشت.

ناصرالدین شاه زنان بسیاری داشت. گفته‌اند که بسیاری از دختران فقط برای یک شب یا چند ساعت به عقد شاه در می‌آمدند.

گفته می‌‌شود این عکس از اولین عکس‌های سلفی جهان است. ناصرالدین شاه و برخی همسران او به همراه یک دوربین عکاسی روبروی آینه بزرگی ایستاده‌اند و از خودشان عکس سلفی گرفته‌اند.

ناصرالدین شاه در حرمسرا به همراه انیس‌الدوله و عالیه خانم

این خانم عصمت‌الدوله دختر بزرگ ناصرالدين شاه و همسر دوست‌محمد خان معيرالممالک است. ناصرالدين شاه پدر عصمت‌الدوله درباره آرايش او می‌نويسد: «وعده داشتيم خانه ظل‌السلطان از صبح رفتيم ... من و ظل‌السلطان و نايب‌السلطنه رفتيم اندرون از همان راه گلخانه ... عصمت‌الدوله سبيل داشت به قدر سبيل نايب‌السلطنه».

عصمت‌الدوله و فخرالتاج به همراه پدر

سایت "فرارو" درباره این عکس نوشته گروهی از زنان دربار قاجاری که گویی دوربین را غریبه نیافته و شکلک درآورده‌اند. در این تصویر، عصمت‌الملوک دختر دوست محمدخان معیرالممالک و نوه ناصرالدین شاه قاجار در میان بستگانش دیده می‌شود.

يک خانم کرمانی که به دليل آشنايی با برخی از امرای کرمان و مادر چند تن از همسران شاه بودن، به درون دربار ناصری راه یافته در سفرنامه خود درباره حرم‌سرا می‌نویسد: «امروز كه شنبه هجدهم است، باز هم اندرون بودم. يک خدمتكاری امين اقدس دارد، زينب نام. او را مدتی است شاه می‌خواهد. امروز او را صيغه كردند. عصری او را بزک كردند، بردند پيش شاه. امشب هم شاه او را برد.»

در بخش دیگری از سفرنامه این زن کرمانی آمده: «امروز كه جمعه بيست و سوم است، رفتيم تعزيه. اين خانم‌ها هر كدام دوست و رفيقی دارند، وعده می‌گيرند. دايه‌ها، دختر دايه‌ها، امروز سه دختر از توی آدم‌های خانم‌ها پسند كرد. تعزيه كه تمام شد، اين‌ها را بردند حياط امين اقدس. خوب زير و روی اين‌ها را ديد. گفت امشب اين‌ها را نگاه داريد، فردا صبح من می‌‌خواهم عكس اين‌ها را بيندازم.»

در ادامه این سفرنامه آمده: «امروز كه شنبه بيست و چهارم است، شاه صبح از خواب برخاست. دخترها را بردند حياط امين اقدس. جواهر زيادی آوردند. روی صندلی نشستند. شاه خودش عكس اين‌ها را انداخت. ما هم رفتيم تماشا. يكی از اين‌ها را پسند كرد. سپرد به دست همان خانمی كه بسته‌بان بود. امروز كه پنج‌شنبه بيست و نهم است، دختری كه شاه سپرده بود، آوردند، صيغه خواندند. شب بزک كردند، بردند برای شاه».

دو تن از دلقک‌های دربار

از همسران ناصرالدین شاه

از همسران ناصرالدین شاه

گروهی از نوازندگان

ناصرالدین شاه و همسرانش

ناصرالدین شاه

از زنان حرم‌سرا

زنان حرم‌سرای شاهان قاجار

تصاویری از زنان حرمسرای ناصرالدین شاه