Kayak - Periscope Life (1980)

Dit blog-verhaal van Ton Scherpenzeel, met bijbehorend filmpje van het Amerika-avontuur is echt hilarisch:
Kayak in LA
Een wonder dat het album nog uitgebracht is.

Overall het lekkerste Kayak album.
Geen hele grote nummers maar alles is mooi. Soepel.
Goeie opname, mooi geluid.

Ik zie heb deze vroeger stiekem toch wel grijs gedraaid. Gekregen voor mijn verjaardag. Dit was toch wel andere koek als de oude Kayak, eigenlijk not done. Kant 1 was niet helemaal zo mijn ding(op nummer 4 na). Kant 2 helemaal geweldig, met als klapper de laatste 2 nummers.



Sinds enkele dagen komt hij uit mijn autocdspeler en inderdaad, sommige nummers zijn erg moeilijk te verstaan.

Ja, dat zijn twee heel sterke nummers waarmee het album prettig afsluit.

Nog even het filmpje opgezocht over de opnames in LA. Een waagstukje, vooral voor Ton Scherpenzeel, die leed aan vliegangst.

De laatste 2 nummers? Het niemendallerige One Way Or Another mag wel de zwakste vuller worden genoemd die ik nog steeds skip als ik er op tijd bij ben. Sad To Say Farewell is mooi als afsluiter maar veel te sentimenteel. De betere tracks zijn gelukkig gelijkmatig over het album verdeeld zodat ik niet bepaald een voorkeur voor een plaatkant heb. Degelijk album om idd nog eens te draaien overigens.

Beetje saai... Een drietal songs springen er voor mij uit qua melodie, Lost Blue, Anne en Sad. Maar die zogenaamde volwassen productie waar hier over wordt gepraat klinkt voor mij meer als nadeel, minder ruw randje, meer perfectie. Anoniemer en daardoor toegankelijker en radiovriendelijker, maar voor mij minder interessant.

Na het commerciële succes van "PHANTOM OF THE NIGHT" ging Kayak naar Amerika, Los Angeles, om de opvolger op te nemen. Het avontuurlijke was op de voorganger al grotendeels verdwenen, op "PERISCOPE LIFE" is het helemaal verdwenen. Er staan 11 "niets aan de hand" liedjes op dit album, die goed ingespeeld zijn en opnieuw prachtig worden gezongen door Edward Reekers. Maar de songs overstijgen nauwelijks het predikaat "leuk", en dat is wel een gemis. De single "ANNE" is liefelijk, "ASTRAL ALIENS" en "LOST BLUE OF CHARTRES" steken er bovenuit en het titelnummer is een lekker uptempo song. Op "PERISCOPE LIFE" wordt op veilig gemusiceerd en dat is eigenlijk Kayak onwaardig. Het zorgt voor een leuk album...niet meer, maar zeker ook niet minder!

Tweede album met leadzanger Edward Reekers. Het album is vrij toegankelijk voor een groter publiek. Ik mis de meer complexere stukken, maar hey...het was 1980 (ook al kwam hierna het prachtige Merlin). Mijn favoriet nummer is het titelstuk. Evenwichtig en prettig album. Moet een behoorlijke druk zijn geweest om de hoge verwachtingen na Phantom Of The Night waar te maken. Trouwens ook even een vermelding voor de bijzondere albumhoezen.

Een vermakelijk album van deze band. Het is inderdaad vrij toegankelijk en tevens mijn eerste echte kennismaking met de band. Prima progressieve rock met een goede zanger.

Prachtig album. Mijn eerste kayak elpee die ik kocht. Ik zocht het nummer van Spetters en ik vond het jammer dat dit prachtige nummer er niet op stond. Maar tot mijn verbazing stond het er toch op .... onder de titel Lost Blue Of Charters. Het mooiste instrumentale nummer ooit gehoord. Kippenvel!!!

Uitgebracht op 1 maart 1980, opgenomen in september en oktober 1979 en nu dus eigenlijk al 40 jaar oud.
Periscope Life had de grote doorbraak naar de VS kunnen en moeten betekenen. Dat werd het toch niet.

Als opvolger van het succesvolle Phantom of the Night kon dit album net wat minder potten breken.
Mooi is het statige thema van de film 'Spetters': Lost Blue of Chartres. Ook het op klassieke leest geschoeide Anne is prachtig.

Neemt niet weg dat er nummers op de lijst staan die voor Kayak-begrippen wel erg lichtvoetig zijn. Ik noem dan: Stop That Song (met de leuke toetertjes), het huppelende The Sight en One Way Or Another, waarvan je het refrein een kilometer tevoren al voelt aankomen.

Mooi melancholisch zijn wel: If You Really Need Me Now en Sad to Say Farewell. Het is repertoire waar zanger Edward Reekers wat mee kon. Nee, erg progressief klonk het allemaal niet meer op dit album.

Melodieuze popmuziek. Beetje Abba en BZN? Oei, dat klinkt niet aardig. Het volgende album zou dat probleem helemaal oplossen. Of tenminste voor de helft.

Wat hebben we er allemaal weer een verstand van... Staat ook wel erg interessant natuurlijk om (een deel van) de nummers af te kraken. Gelukkig, zoals W.A. al eens eerder zei, "het is maar een mening". Maar goed, ook ik zal mijn duit in het intellectuele zakje doen:
Zelf vind ik dit een van de sterkere Kayak albums, tezamen met Merlin. Eens, One Way Or Another klinkt tamelijk voorspelbaar maar iedere cabaretier maakt weleens een mindere grap tussendoor.
De opbouw van dit album vind ik ijzersterk, met Sad To Say Farewell als waardige afsluiting. What's in a Name sluit mooi aan op Astral Aliens. Periscope Life is duidelijk geïnspireerd op Earth & Fire's "Memories". De afsluitende noten zijn identiek en KayaK voert het als eerbetoon uit in dezelfde toonsoort. Voor we iets van harmonieleer weet, If You Really need me Now bevat briljante overgangen van majeur naar mineur. Tenslotte nog iets over 'Stop That Song', dat eerder op deze pagina als lied met 'leuke toetertjes' wordt gekwalificeerd. Hier spelen 3 waanzinnige sessiemuzikanten op mee (Jim Gordon, Jim Price en Lee Thornburg) die de groten der aarde hebben begeleid, van John Lennon tot de Beach Boys.

Welkom Bart op deze mooie site! Boodschap aangekomen hoor.

Ik kan me herinneren dat ik deze LP bij het verschenen dezelfde dag binnen had en hoopte op een wat steviger geluid dan het PotN dat na SD toch wel een stuk minder was. Dat zat hem wat mij betreft voornamelijk in de vlakke productie. Helaas is de sound van Persicope Life nog vlakker dan zijn voorganger. Het ontbreekt aan alle kanten de eigen scherpe kantjes waar Kayak ook zo bekend door is geworden en geliefd. Enkele composities zijn mooi maar het merendeel vind ik te veel middle of the road. Het was logisch om meer brood op de plank te krijgen en daarvoor wat meer pop-achtige nummers te maken dan symfonische rock. De toetsen en het gitaarspel zijn ook minder uitdagend geworden om opgewonden van te raken door deze move. En over de klanken van Max drumstel heb ik al eerder wat geschreven. Als Kayak de nummers van Periscope life in de huidige bezetting zou spelen, met een Marcel op gitaar dan kan het een totaal andere beleving geven.

Ik tikte gisteren de vinylsingle van Spetters op de kop in een tweedehands platenzaak. Een opmerkelijke release van Kayak, want je vindt de vermelding van de band nauwelijks terug op de hoes. Slechts in heel kleine lettertjes, links onderin op de achterkant van de single-hoes. Op het label wordt het nummer gepresenteerd als 'from the soundtrack of the movie 'Spetters'. En ook hier in heel kleine letters: 'Played by Kayak’.

Niet dat ik daarmee een wereld-ontdekking heb gedaan, want een beetje Kayak-fan weet - en ik wist dat natuurlijk ook - dat de A-kant van deze single gewoon het nummer Lost blue of chartres bevat. En hoewel de vermelding van Kayak op de hoes dus nagenoeg ontbreekt, wist ik meteen om wat voor single het hier ging. Dus ja, graag meegenomen, in topstaat bovendien. Met dank aan Minstrel Music in Zwolle.

Omdat ik de film zelf nooit gezien had - ook geen behoefte aan - heb ik het altijd een opmerkelijk gegeven gevonden: een gedragen instrumental als thema voor een geruchtmakende cultfilm van Paul Verhoeven, die zelfs in de VS enig succes had. Uit dit verhaal leid ik af dat Kayak, en dus per saldo componist Ton Scherpenzeel, ervoor gevraagd werd omdat ze destijds behoorlijk populair waren, wat na het grote succes van Phantom of the night natuurlijk ook zo was.
Toch was het niet die gedragen ballade die figureerde als titeltrack van de film, zo weet ik na aankoop van deze single. Want de B-kant daarvan bevat het eigenlijke filmthema, dat weliswaar gebaseerd is op Lost blue, maar meer uptempo is en daardoor een eigen karakter heeft. Wist ik niet, dus toch een leuke ontdekking. En gewoon in Nederland opgenomen, in tegenstelling tot de A-kant.

Ik leid uit dit knip- en plakfilmpje af dat er méér Spetters-muziek bestaat van de hand van Ton Scherpenzeel. Jammer dat er nooit een album is verschenen met de soundtrack, maar misschien had-ie juist daarvoor weer te weinig muziek voorhanden.

Het bracht me ook terug naar dit album, waar heel verschillend over gedacht wordt. Inderdaad, het Amerikaanse avontuur van Kayak, met een nóg toegankelijker sound dan op voorganger Phantom of the night. Duidelijk gericht op de Amerikaanse markt, die ze hoopten te veroveren in het voetspoor van Supertramp, dat een jaar eerder een mega-succes had gescoord met Breakfast in America.

Helaas, Amerika veroveren in een paar weken, dat lukt niet, ook al waren de Amerikaanse compilatie-LP Starlight dancer (een samenvoeging van nummers van The last encore en 'onze' Starlight dancer) en de eveneens Amerikaanse remix van Phantom of the night (met een heel andere hoes) er redelijk succesvol. De Amerikaanse LP verscheen er zelfs in ongewijzigde vorm, inclusief dezelfde hoes, en dat is toch een zeldzaamheid voor een Nederlandse productie.

Het maakt dat deze plaat vaak een beetje over het hoofd wordt gezien in de Kayak-catalogus, maar ik vind het toch een fijne luisterplaat. Met een sterk begin en daarna de onvermijdelijke ballads, die ik overigens evenmin vind tegenvallen. Kant B is minder, maar heeft in Lost blue of Chartres en het middeleeuws aandoende Anne wel twee sterke troeven in handen. Het waren dan ook terecht de singles, al werden ze op 45 toeren geen groot succes.
De plaat kent dus een paar kleine dipjes, maar ik vind 'm over de hele linie toch tamelijk evenwichtig, zodat ik mijn waardering verhoog van 3,5 naar 4.

Periscope Life en zijn voorganger Phantom of the night, zijn zeker geen slechte albums, zeer acceptabel weliswaar. Maar het duurde bij mij toch wel een tijd voor ik ze ongedwongen kon beluisteren zonder weemoed naar d oude Kayak.

Het was voor mij een stevige aderlating dat Max Werner zijn microfoon in de wilgen hing en wilde gaan drummen. Zijn stem was voor mij het surplus van Kayak, die stond op gelijke hoogte aan de kenmerkende composities van de band in mijn beleving.

De eerste vijf albums zijn voor mij Kayak Grand Cru. En toch ook nog wel Close to the Fire, het album uit 2000 waarin Max Werner een terugkeer maakte naar de zangerspositie , was weer ouderwets genieten.
Heel, heel jammer dat dit zijn Kayak legacy is en er niet meer heeft ingezeten.

Ik wil hierbij echt niets afdoen aan de zangkwaliteiten van Edward Reekers, die de rol met verve overnam, goed zingt maar nu eenmaal niet dat kenmerkende schurende randje had waar Werner wel heeft.

De composities bleven onmiskenbaar Kayak, in de eerste jaren door het tandem Scherpenzeel / Koopmans. Later werd de lading volledig gedekt door Ton Scherpenzeel die dat bewonderenswaardig lang heeft volgehouden en waarbij de kwaliteit van de albums ook stevig overeind bleef.

Het is een groep die ik altijd zal blijven koesteren.

Hier idem dito hoor. De eerste vijf van Kayak zijn top. Hun allerbeste, in mijn ogen is dat Royal Bed Bouncer, krijgt van mij zelfs vijf sterren. En inderdaad, de meer proggy inslag van die platen, maar vooral ook de zang van Max Werner, gaf Kayak een eigen identiteit, die er met Reekers minder op werd. Niettemin vond en vind ik Edward Reekers technisch en qua klank een van de beste zangers van Nederland, maar met Max Werner klonk Kayak écht anders, meer onderscheidend. Hij wilde zelf niet meer, zo heb ik altijd begrepen, maar het blijft jammer dat Kayak destijds niet op de oude voet is doorgegaan.

Aan de andere kant: misschien hadden we dan gewoon veel minder Kayak-muziek gehad. Want dat geeft Ton Scherpenzeel in het hierboven gequote artikel ook aan: als Phantom geen groot verkoopsucces was geworden, had Kayak in 1979 misschien niet eens meer bestaan. En dan hadden we dit album niet meer gehad, net zo min als Merlin, want ik per saldo toch ook wel een van de betere Kayak-platen vind. In retrospectief is het allemaal makkelijk oordelen over de commerciëlere insteek van de muzikale verrichtingen, maar ik begrijp het wel, hoor. De schoorsteen moet ook roken...

1980: lang uitgesponnen avontuurlijke muziek was feitelijk al not done. Kayak's koers was al enigzins aangepast met Reekers als vocalist.
Meer melodieuze symfonische poprock, maar daarmee tevens wat minder uniek en belegener.
Ik prefeer uiteindelijk ook de periode met Max Werner als zanger. Reekers heeft ongetwijfeld een mooiere zangstem, maar dat bijtende spannende wat Werner tentoonstelde vind ik ook boeiender.
Deze plaat is best ok, maar niet heel memorabel vind ik.

Net als zowat iedereen op dit forum vind ik Lost blue of Chartres een ijzersterke compositie.
Maar nu heb ik een vraag: wie oh wie kan mij uitleggen wat het verband is met de film Spetters? Ik kan niet bedenken waarom er gekozen is voor deze song. Past de muziek gewoon het beste bij de film? Heeft het iets te maken met de kathedraal van Chartres (die overigens prachtig is, moet je echt eens gaan bekijken als je er toevallig langs rijdt richting het zuiden)? Misschien de blauwe gloed van de glas-in-lood ramen? Of is deze kathedraal een symbolische getuige van kwalijke gebeurtenissen? Is er hier sprake van een metafoor: de oude kathedraal die het daglicht wegneemt opdat we het kwaad niet zien?
Ik kom er niet uit. Hoewel het een instrumentaal nummer is heb ik toch lyrics gevonden:

Silent witness
breathing light through colored glass
Blue enchantment
skill and magic
shadows of a secret mass
dust of the ages has buried the knowledge
showing the way how to master the arts
hidden the symbols that carry the message
leading us back to the lost blue of Chartres

Het zou fijn zijn als iemand op dit forum mij wat uitleg kan verschaffen.

Nou, in het interview met Ton Scherpenzeel waar ik in een eerder bericht op deze pagina naar linkte, geeft hij onomwonden als reden: "Ze vroegen Kayak omdat we op dat moment behoorlijk populair waren. Ik heb toen een stuk gebruikt van Periscope life, de plaat die we toen net uit hadden gebracht. Het nummer Lost blue of Chartres was een nummer waarop de muziek voor Spetters is gebaseerd."

Dat laatste klopt. Wat ik hier al eerder schreef: de muziek van Kayak die in de film wordt gebruikt, is dus niet Lost blue of Chartres, ook al bevat de A-kant van de Spetters-single wel precies dat nummer. Het thema bij het intro van de film is een uptempo variant op het Chartres-thema. Dat nummer staat op de B-kant van de single.

Ik ben het met Ton Scherpenzeel eens dat het nummer (althans de langzame versie, het uptempo-nummer gaat wel) totaal niet bij de film past. Op zijn eigen website blikt Ton er nog op zijn eigen humoristische wijze op terug.

De tekst die je hierboven aanhaalt, staat inderdaad op het tekstvel bij de LP Periscope life, hoewel die tekst dus niet te horen is in de muziek. Ik lees dat Ton allerlei varianten voor het nummer uitprobeerde, dus hij heeft er wellicht een gedicht bij geschreven die uiteindelijk nooit gebruikt is. En wat nou dat 'lost blue' van Chartres is? Ik heb geen idee. De wat vage, maar wel beeldende tekst doet me inderdaad vermoeden dat zowel lyrics als muziek zijn geschreven met de roemruchte kathedraal in gedachten. 'Colored glass' slaat hoogstwaarschijnlijk inderdaad op die glas-in-loodramen en verder lijkt de tekst te refereren aan geheime rituelen die er in een ver verleden zouden hebben plaatsgevonden. Maar dit is natuurlijk allemaal interpretatie van mijn kant.

Aha, Ton heeft ook een eigen YouTube-kanaal, en daar staat een clipje op waarop hij het nummer speelt. Met een uitgebreide toelichting, die bevestigt dat de kathedraal zijn inspiratie vormde. En ook het ‘lost blue’ legt hij uit:
"It is an instrumental called ‘Lost Blue of Chartres’, which was accompanied by a little poem I wrote and can be read on the lyric sleeve. In the late seventies Irene and I visited the world famous cathedral of Chartres in France and there we learned that, in spite of all modern technology, they were unable to reproduce the original blue colour that the old builders had used in the stained glass windows. Not a shocking find, but nevertheless I found it fascinating as it deeply symbolized ‘loss’ mirrored by the moody, melancholic atmosphere of the track."

Dank voor je uitgebreide reactie gaucho. Kortom, er valt heel wat over na te denken en te filosoferen. Wellicht zoek ik naar iets wat er helemaal niet is: een verband tussen Lost blue.... en de film.
Ik ben het niet eens met je dat Lost blue.... niet bij de film past. Integendeel zelfs, de sfeer van de muziek (van lieflijk naar dreigend en bombastisch) zie je ook wel terug in de beelden en het verhaal. Maar goed, dat is mijn mening natuurlijk. En ik respecteer die van jou. Dat is ook de essentie van een forum: info delen, meningen geven en luisteren naar elkaar.
Overigens heb je wel gelijk dat Lost blue..... niet dé overheersende filmmuziek is. Merkwaardig dat het als zodanig op mijn trommelvliezen is blijven hangen. Dat zegt wel iets over de kracht van de song. Maar feitelijk is "Theme from Spetters Part Two" het leidende muzikale thema. Wat trouwens ook een geweldige compositie is die de vaart in het leven van de drie hoofdrolspelers symboliseert.