‘Wilhelmus van Nassouwe ben ik, van Duitsen bloed (...)’ Veel Nederlanders kennen deze regel uit hun hoofd en zullen er meteen een melodie bij horen. Maar wie was Willem van Oranje, de ‘Wilhelmus’ aan wie het Nederlandse volkslied is opgedragen?
Wie was Willem van Oranje?
Willem van Oranje-Nassau wordt geboren op 24 april 1533 in de Duitse plaats Dillenburg, zo’n honderd kilometer ten oosten van Bonn. Zijn ouders, Willem I van Nassau-Dillenburg en Juliana van Stolberg, zijn graaf en gravin. Als Willem elf jaar oud is, overlijdt zijn neef. De jonge Willem maakt aanspraak op al zijn bezittingen, waaronder het prinsdom Orange in Zuidoost-Frankrijk en de daarbij behorende titel: prins van Oranje.
Als de Spaanse Filips II in 1555 heer van de Nederlanden wordt, werkt Willem van Oranje als legeraanvoerder. Een jaar later volgt Filips II zijn vader op als koning van Spanje, en in 1559 benoemt hij Willem als stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht. Toch worden de twee geen dikke vrienden. Filips II is strenggelovig en vastbesloten om niet-katholieke geloofsovertuigingen de kop in te drukken. Daarvoor wordt gebruik gemaakt van de inquisitie, een katholieke rechtbank die strenge straffen uitdeelt aan zogenoemde ketters.
Verzet tegen Filips II
Willem van Oranje is het niet eens met de geloofsvervolging van Filips II en pleit juist voor godsdienstvrijheid. En hij is niet de enige. Steeds meer protestanten én katholieken in de Nederlandse provincies zetten zich af tegen Filips II. Dit verzet tegen de Spaanse Kroon komt in 1566 tot uiting in de Beeldenstorm, waarbij katholieke kerken worden bestormd en vernield, en groeit uiteindelijk uit tot de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648).
Willem van Oranje speelt een belangrijke rol in de opstand tegen de Spaanse machthebbers. Hij zet legers op die vechten tegen de Spanjaarden, tot groot ongenoegen van Filips II. In 1580 wordt Willem door de Spaanse koning vogelvrij verklaard. Wie de prins van Oranje vermoordt, zal een adellijke titel en 25.000 gouden kronen ontvangen – een bedrag dat omgerekend naar nu neerkomt op ruim drie miljoen euro.
Vader des Vaderlands
Op 10 juli 1584 wordt Willem van Oranje in het Prinsenhof in Den Haag neergeschoten door Balthasar Gerards – hij overlijdt ter plekke aan zijn verwondingen. Willems zestienjarige zoon, Maurits van Oranje, volgt hem op als stadhouder. Het verzet tegen de Spanjaarden houdt aan en leidt tot het ontstaan van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden in 1588.
Het praalgraf dat voor de Prins van Oranje werd gebouwd in de Nieuwe Kerk in Delft trekt nog steeds elk jaar duizenden bezoekers. Hoewel Willem het ontstaan van de Republiek niet meer heeft meemaakt, is hij onlosmakelijk verbonden met de gebeurtenissen die geleid hebben tot een verenigd Nederland. Dit levert hem postuum de titel Vader des Vaderlands op – en een volkslied waarvan de coupletten een van zijn vele namen spellen.
Myrthe Prins werkt al ruim tien jaar als journalist – ze schreef reisverhalen voor Traveler, was verslaggever voor de PZC en interviewde tal van onderzoekers voor haar wetenschapsrubriek in National Geographic Magazine. Naast haar werk als online redacteur schrijft ze poëzie en proza, leert ze nieuwe talen en helpt ze haar team ontsnappen uit escape rooms.
