– Jeżeli spojrzymy na obecny kształt i zakres działalności PKP LHS, to implementacja przepisów unijnej Dyrektywy 34/2012 spowoduje fizyczną likwidację tej spółki – powiedział poseł Krzysztof Tchórzewski na posiedzeniu sejmowej Komisji Infrastruktury, na którym odbyło się pierwsze czytanie rządowego projektu nowelizacji ustawy o transporcie kolejowym oraz ustawy o publicznym transporcie zbiorowym.
– Zmiany w ustawie są podyktowane potrzebą dostosowania prawa krajowego do regulacji Unii Europejskiej w zakresie rozdzielenia rachunkowości przewoźników kolejowych od zarządców infrastruktury – tłumaczył potrzebę nowelizacji Sławomir Żałobka, wiceminister ds. kolejnictwa.
W 2012 r. Komisja Europejska zarzuciła Polsce niepełne wdrażanie Dyrektywy 34/2012, w której znajdują się przepisy mówiące o tym, że przewoźnicy kolejowi i zarządcy infrastruktury mają obowiązek prowadzenia odrębnej rachunkowości.
– Przede wszystkim chcemy wprowadzić formalne gwarancje, które wyeliminowałyby tzw. subsydiowanie skrośne. Chodzi o takie formuły finansowania, które sprowadzałyby się do wzajemnego dotowania ze środków publicznych poszczególnych rodzajów działalności realizowanych przed podmioty świadczące usługi kolejowe – powiedział Żałobka.
Rząd zamierza też zobowiązać firmy, które prowadzą działalność przewozową i są jednocześnie zarządcami infrastruktury do publikowania odrębnych bilansów, sprawozdań finansowych, rachunków zysków i strat obejmujących każdą sferę działalności z osobna (zarządzanie infrastrukturą, przewozy pasażerskie, przewozy towarowe, przewozy na podstawie PSC).
– Przepisy zapewnią przejrzystość działalności podmiotów kolejowych i pozwolą na wyodrębnienie i identyfikację przepływów finansowych, które wiążą się z wydatkowaniem środków publicznych – podkreślił wiceminister infrastruktury i rozwoju.
Ponadto, ustawa zobowiązuje firmy do prowadzenia ewidencji księgowej dla poszczególnych rodzajów wykonywanych przewozów, w tym pasażerskich, towarowych i realizowanych na podstawie umów PSC. Do tej pory ustawa o rachunkowości nie nakładała takiego obowiązku na podmioty kolejowe.
Posłowie podczas dyskusji nad projektem zwrócili uwagę, że Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju nie przeprowadziło analizy skutków wprowadzenia zmian, dodatkowych kosztów dla przedsiębiorstw wynikających z wdrożenia przepisów, a także nie oceniło wpływu na konkurencyjność polskich przewoźników na wspólnym europejskim rynku przewozowym.
Poseł Krzysztof Tchórzewski pytał, dlaczego rząd nie korzysta z przewidzianych w Dyrektywie 34/2012 odstępstw, które można zastosować do linii kolejowych o długości mniejszej niż 500 km.
– Dzięki nim możliwe byłoby wyłączenie spod tych przepisów takiego podmiotu jak PKP LHS. To szczególnie ważne, gdyż PKP LHS jest dużym lokalnym pracodawcą przynoszącym co roku zysk – zaznaczył Tchórzewski. – Oczywiście obowiązek prowadzenia odrębnej rachunkowości by pozostał. W ten sposób zostałby zachowany wymóg dotyczący wydatkowania środków publicznych tylko na utrzymanie infrastruktury.
– Projektując te przepisy zwróciliśmy szczególną uwagę na firmy, które funkcjonują w formule zintegrowanej. Zawarliśmy takie rozwiązania, które na sieciach wyodrębnionych funkcjonalnie i ograniczonych terytorialnie (zgodnie z artykułem 2 Dyrektywy 34/2012) pozwalają na utrzymanie dotychczasowej formuły działania pewnej grupy przedsiębiorców – stwierdził Sławomir Żałobka. – Po wejściu ustawy stworzymy listę przedsiębiorstw, które te wyłączenia obejmą.
Aby wyjaśnić zgłaszane w trakcie dyskusji wątpliwości, członkowie Komisji Infrastruktury powołali podkomisję nadzwyczajną do przygotowania dogłębnej analizy przepisów nowelizacji.
Ustawa ma wejść w życie trzy miesiące po uchwaleniu, co według planów MIR powinno nastąpić jeszcze w tym roku. Tym samym obowiązek stosowania nowych przepisów spadnie na przedsiębiorców od 2016 r.
