Omijanie, wymijanie, wyprzedzanie – różnice, bezpieczeństwo, zasady

Omijanie, wymijanie, wyprzedzanie – czym się różnią?

W art. 2 Ustawy Prawo o ruchu drogowym z dnia 20 czerwca 1997 roku znajdziemy definicję interesujących nas manewrów:

• wymijanie – przejeżdżanie (przechodzenie) obok pojazdu lub uczestnika ruchu poruszającego się w przeciwnym kierunku,
• omijanie – przejeżdżanie (przechodzenie) obok nieporuszającego się pojazdu, uczestnika ruchu lub przeszkody,
• wyprzedzanie – przejeżdżanie (przechodzenie) obok pojazdu lub uczestnika ruchu poruszającego się w tym samym kierunku.

Na przykładzie autobusu, który zatrzymał się na jezdni, by wypuścić pasażerów:

• jeśli jedziesz za nim, aby jechać dalej, musisz go ominąć,
• jeśli jedziesz w przeciwnym kierunku, musisz go wyminąć,
• jeśli autobus się porusza, możesz go wyprzedzić.

Omijanie w przeciwieństwie do wymijania i wyprzedzania dotyczy statycznych (nieporuszających się) obiektów i innych uczestników ruchu.

Wymijanie od omijania i wyprzedzania różni się kierunkiem poruszania pojazdów. Zawsze wymijasz pojazdy jadące w przeciwną stronę. Podczas wykonywania wszystkich omawianych manewrów należy pamiętać o podstawowych zasadach bezpieczeństwa. Warto także wiedzieć, kiedy można wyprzedzać, wymijać i omijać, a kiedy jest to zabronione.

Omijanie – jak prawidłowo to zrobić?

Na drogach często pojawiają się przeszkody. Tu doszło do awarii i część lub całość pasa ruchu jest nieprzejezdna, dalej zatrzymał się autobus, by wypuścić pasażerów, a w innym miejscu drogowcy naprawiają nawierzchnię. Jak bezpiecznie i zgodnie z zasadami wykonać manewr omijania, by nie stworzyć zagrożenia w ruchu drogowym?

Każdy kierowca podczas wykonywania manewru omijania zobowiązany jest do zachowania bezpiecznego odstępu od omijanej przeszkody, samochodu lub uczestnika ruchu. Jeśli zajdzie taka potrzeba, to należy zwolnić lub nawet zatrzymać pojazd.

Przed wykonaniem manewru omijania powinieneś się upewnić, że pieszy lub inny uczestnik ruchu nie wejdzie na jezdnię zza omijanego obiektu. Kierowcy powinni być szczególnie wyczuleni na pasażerów autobusów, którzy spiesząc się, wychodzą nagle na jezdnię.

Na co powinieneś zwrócić jeszcze uwagę przed rozpoczęciem omijania?

• Jeśli musisz zjechać na przeciwny pas ruchu, to upewnij się, że nic po nim się nie porusza,
• zerknij w lusterka, czy nikt nie zaczął Cię wyprzedzać,
• upewnij się, że masz wolne miejsce na zjazd – szczególnie ważne jest to na wąskich drogach osiedlowych zastawionych samochodami,
• używaj kierunkowskazów, by zasygnalizować innym, co planujesz.

Kiedy omijanie jest zabronione? Nie wolno omijać pojazdu, który:

• zatrzymał się, by ustąpić pierwszeństwa pieszemu,
• stoi przed przejazdem kolejowym, a ominięcie go wymagałoby wjechanie na pas o przeciwnym kierunku ruchu.

W przypadku zamknięcia pasa ruchu ze względu na roboty drogowe często umieszczany jest znak nakazu C-9 lub C-10, który wskazuje, po której stronie znaku należy jechać, czyli de facto ominąć przeszkodę. 

Wymijanie – w przeciwnych kierunkach!

Jaki może być problem z wymijaniem? Ot, jakiś pojazd jedzie w przeciwnym kierunku do Ciebie – wymijacie się i tyle… Niestety nie jest to takie proste, jak mogłoby się wydawać. Podczas wykonywania tego manewru musisz pamiętać o kilku rzeczach, choćby o światłach!

Podstawowa zasada przy wykonywaniu manewru wymijania mówi, by koniecznie zachować bezpieczny odstęp od wymijanego uczestnika ruchu. W przypadku braku miejsca na drodze należy zwolnić lub się zatrzymać. W końcu dość łatwo “pocałować się” lusterkami bocznymi lub otrzeć bokami pojazdów!

Co należy zrobić w przypadku zwężenia drogi? Kto powinien pierwszy przejechać, jeśli dwa pojazdy nie mogą wykonać manewru jednocześnie? Jeśli dojdzie do takiej sytuacji, to pierwszy powinien przejechać pojazd, który ma wolny pas, a zwężenie jest po drugiej stronie jezdni.

Pierwszeństwo przejazdu przez zwężenie, które uniemożliwia wyminięcie się na nim dwóch pojazdów, w wielu miejscach określone jest przez znaki. Znak informacyjny D-5 wskazuje, że to ten kierowca może przejechać pierwszy – znak z czerwoną strzałką skierowaną ku dołowi i większą białą ku górze. Z kolei po drugiej stronie zwężenia musi znaleźć się znak B-31, czyli pierwszeństwo dla jadącego kierowcy z naprzeciwka. 

Zdarzają się sytuacje na wąskich drogach, kiedy dwa pojazdy nie mogą się łatwo minąć – na przykład samochód ciężarowy i osobowy. Praktyka wskazuje, że w takim przypadku to ciężarówka powinna przejechać pierwsza – samochodem osobowym łatwiej manewrować i zjechać na bok.

Należy także wyłączyć światła drogowe w przypadku zbliżenia się do samochodu poprzedzającego, by nie oślepić jego kierowcy. W taki sam sposób trzeba przełączyć światła, jeśli grozi to oślepieniem kierujących pojazdami szynowymi lub komunikacji wodnej.

Wyprzedzanie – niebezpieczny manewr!

Wielu specjalistów od ruchu drogowego podkreśla, że wyprzedzanie jest jednym z trudniejszych manewrów. Wymaga ono nie tylko pełnej koncentracji, ale także odpowiedniego zaplanowania i przewidzenia zdarzeń. 

To właśnie nieprawidłowo wykonane wyprzedzanie było trzecią najczęstszą przyczyną wypadków spowodowanych przez kierujących. W takich zdarzeniach zginęło ponad 9% wszystkich ofiar wypadków drogowych. O czym więc powinniśmy pamiętać podczas wykonywania tego manewru? 

Przed rozpoczęciem wyprzedzania kierowca zobowiązany jest do zwrócenia uwagi, czy:

• ma dobrą widoczność,
• przed nim jest dostatecznie dużo miejsca na wykonanie manewru tak, by nie utrudnić innym ruchu,
• kierowca z tyłu nie rozpoczął właśnie manewru wyprzedzania,
• kierowca poprzedzający nie sygnalizuje zamiaru wyprzedzania, zmiany kierunku jazdy lub zmiany pasa.

Przy wykonywaniu manewru wyprzedzania kierowca musi zachować bezpieczny odstęp od wyprzedzanego pojazdu lub grupy pojazdów.

Podstawowa zasada mówi, że pojazdy wyprzedza się z lewej strony. Jednak i w tym przypadku w przepisach znajdują się wyjątki. Z prawej strony wyprzedza się:

• pojazdy szynowe – chyba że układ torów to uniemożliwia lub manewr ma miejsce na jezdni jednokierunkowej,
• pojazdy lub uczestników ruchu sygnalizujących skręt w lewo.

Dodatkowo można także wyprzedzać z prawej strony na drodze z wyznaczonymi pasami ruchu zgodnie z wcześniej omawianymi zasadami, jeśli jest to:

• jezdnia jednokierunkowa,
• dwukierunkowa w mieście z co najmniej dwoma pasami w jednym kierunku,
• dwukierunkowa poza terenem zabudowanym z co najmniej trzema pasami w tym samym kierunku.

Przepisy ruchu drogowego wspominają także o obowiązkach kierowcy wyprzedzanego. Zabrania mu się przyspieszać w momencie, kiedy jest wyprzedzany. Pojazdy wolnobieżne, ciągniki i pojazdy bez silnika mają obowiązek zjechać jak tylko to możliwe na prawo, by ułatwić manewr wyprzedzania innym uczestnikom ruchu.

Musimy także pamiętać, że w art. 24 ust. 7 Kodeksu drogowego wymienione są przypadki, w których zabronione jest wyprzedzanie pojazdów silnikowych:

• przy dojeżdżaniu do wierzchołka wzniesienia,
• na zakręcie oznaczonym znakami ostrzegawczymi,
• na skrzyżowaniu, z wyjątkiem skrzyżowania o ruchu okrężnym lub na którym ruch jest kierowany.

Od powyższych zakazów istnieją również wyjątki. Dotyczą one po pierwsze jezdni jednokierunkowej, a po drugie dwukierunkowej z wyznaczonymi pasami ruchu – jeżeli kierujący nie wjeżdża na przeciwny pas ruchu w miejscach, gdzie zabraniają tego znaki.

Przeczytaj też: Techniki i zasady bezpiecznego wyprzedzania

FAQ – najczęściej zadawane pytania o omijanie, wymijanie, wyprzedzanie

Autor artykułu: Tomasz Sowa

Jestem redaktorem, który pisze artykuły związane z ubezpieczeniami komunikacyjnymi i podróżami. W swoich tekstach staram się wyjaśniać trudne i problematyczne zagadnienia związane z rynkiem ubezpieczeń. W poradach turystycznych zależy mi na przedstawieniu ciekawych miejsc w lekki oraz inspirujący sposób z nutką humoru.