11 maja br. w odnowionym budynku Akademii Zamojskiej w Zamościu odbyły się: wykład byłego prezydenta Niemiec Horsta Köhlera, spotkanie z przedstawicielami samorządu i delegacją Ukrainy oraz międzynarodowe sympozjum poświęcone historii i bezpieczeństwu Europy. Wydarzenia te zainicjował starosta zamojski Stanisław Grześko oraz rektor Akademii Zamojskiej dr hab. Paweł Skrzydlewski, prof. ucz.
Prof. dr. hab. Horst Köhler (urodzony w Skierbieszowie 22 lutego 1943 roku, były dyrektor Międzynarodowego Funduszu Walutowego) wykład skierował do społeczności akademickiej Akademii Zamojskiej. Przedstawił w nim pokrótce historię swego życia oraz jego osobistych związków z Zamojszczyzną. Wszystko to dokonywało się w kontekście przypomnienia tragicznych wydarzeń związanych z tzw. Aktion Zamość, niemieckim planem wysiedleń i ludobójstwa w latach 1942-1944. Przypomnijmy, że działania te dotknęły w sposób szczególny dzieci polskie, które w tym okresie były uprowadzane z rodzin polskich celem germanizacji lub też fizycznej likwidacji. Akcja ta objęła około 30 tys. polskich dzieci, które w makabrycznych warunkach ginęły w wagonach bydlęcych lub też były zabijane zastrzykiem z fenolu w serce. W swym wystąpieniu były prezydent Niemiec przychylił się do prośby wsparcia i patronatu honorowego dla ważnego przedsięwzięcia, jakim jest przygotowanie powstania Ośrodka Pamięci Dzieci Zamojszczyzny. Instytucja będzie ważnym centrum upamiętnienia historii oraz miejscem badań naukowych i działań edukacyjnych Akademii Zamojskiej. Do jej zadań będzie należał także dialog międzynarodowy związany z pamięcią i ochroną praw dzieci.
Zdaniem starosty zamojskiego Stanisława Grześko utworzenie Ośrodka Pamięci Dzieci Zamojszczyzny jest bardzo potrzebne. – Szczególnie w dzisiejszych czasach, gdy chcemy pokazać genezę powstania tego zła, które – wydawało nam się – nigdy już nie będzie miało miejsca. Niestety dziś kradzież dzieci nadal ma miejsce, szczególnie na Ukrainie, gdzie najmłodsze ofiary wojny nie tylko giną. Ponad 20 tysięcy dzieci Rosja ukradła rodzicom. Są też inne konflikty na świecie, w których dzieci doświadczają cierpienia. To my z Polski, z terenów Dzieci Zamojszczyzny musimy dać ten promyk z przesłaniem: nigdy więcej wojny, nigdy więcej tragedii dzieci. Mamy nadzieję, że ta myśl pokoju będzie emanowała stąd na cały świat. Swoje jednoznaczne i zdecydowane wsparcie dla inicjatywy wyraził także prezydent Zamościa Rafał Zwolak, który dodał, że będzie o tym przedsięwzięciu rozmawiał z władzami partnerskiego miasta Zamościa – Schwäbisch Hall w Niemczech.
Prezydent Niemiec spotkał się także z samorządowcami Starostwa Powiatowego w Zamościu oraz delegacją władz regionalnych z Ukrainy z Czerwonogradu i miasta Bełz. Rozmowy dotyczyły międzynarodowej pomocy, jakiej dziś potrzebuje Ukraina w związku z wojną toczącą się na jej terytorium.
Ostatnim wydarzeniem tego dnia było międzynarodowe sympozjum naukowe zorganizowane przez Akademię Zamojską pn. „Historia – Bezpieczeństwo – Europa”. Sympozjum to rozpoczęło się od słów prezydenta Köhlera skierowanych do wszystkich uczestników.
– Pochodzę z pokolenia, które wiele la temu miało przed oczami hasło „Nigdy więcej wojny”. Wydawało się wtedy, że wnioski z minionej wojny zostały wyciągnięte na odległą przyszłość, jednakże czas zweryfikował, że tak nie jest. Niestety Rosja rozpoczęła wojnę z Ukrainą. Przez długie lata Niemcy nie byli świadomi pewnych zagrożeń, które mogły się wydarzyć. Teraz ta świadomość się zmieniła, wzrosła. Wniosek z tego jest prosty – nawet w okresie dobrobytu należy myśleć o bezpieczeństwie. To zweryfikowało sytuację w Niemczech. Po upadku muru berlińskiego pewien amerykański politolog powiedział, że teraz mamy zagwarantowane zachodnie wartości: praworządność, demokrację. Okazało się, że politolodzy się mylą, także amerykańscy. Wartości, jak: demokracja, sprawiedliwość, praworządność, są niezwykle cenne i w czasach, w których żyjemy, gdy toczy się wojna, musimy o te wartości zabiegać, nie tylko dla Ukrainy, ale w skali globalnej.
Podczas konferencji wystąpili także: rektor AZ dr hab. Paweł Skrzydlewski, prof. ucz.; prof. Grzegorz Kucharczyk, IH PAN; prof. Hieronim Grala, UW; dr Krzysztof Rak, Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej; dr Beata Kozaczyńska, Uniwersytet w Siedlcach; Andrij Diaczenko oraz gen. Marek Łapiński, były szef Służby Wywiadu Wojskowego RP. Moderatorem sympozjum był dr Łukasz Potocki, dziekan Wydziału Nauk Społecznych i Humanistycznych AZ. Organizatorami sympozjum były: Akademia Zamojska i Starostwo Powiatowe w Zamościu we współpracy z Fundacją Współpracy Polsko-Niemieckiej oraz Związkiem Polaków w Niemczech.
