Weggebruikers rijden sinds maandag weer vrolijk over het Julianaplein in Groningen van Assen (A28) naar Drachten (A7/N7), door de eerste nieuwe verbindingstunnel op het knooppunt.

De ringweg is nu tot 2 september aan de oostkant van het Julianaplein afgesloten. Toch kun je op sommige plekken zien dat de noordbaan van de grote tunnel aan die kant van de weg, de Verdiepte Ligging, al klaar ligt. Waarom kunnen we daar pas in september doorheen?

Woordvoerder Bert Kramer van ringwegbouwer Combinatie Herepoort heeft snel het antwoord klaar: de tunnel is nog niet af. Sterker nog: Je kunt die noordbaan niet eens in. „Aan beide kanten van de tunnel moeten we het asfalt nog verbinden met de naastgelegen wegvakken: het Europaplein en het Julianaplein. Daarnaast kan de tunnel pas open als alle systemen compleet zijn en goed werken. Daar zijn we de komende periode druk mee.”

Af is af, klaar is klaar

Onder het motto Af is af, klaar is klaar heeft Herepoort het eerste deel van de tunnel, de noordbaan, alvast afgebouwd. Weggebruikers rijden daar straks over de A7/N7 van oost naar west: van de knooppunten Euvelgunne en Europapark naar het Julianaplein en verder richting Drachten of Assen (A28).

Hekken houden werkverkeer tegen, de toplaag erop zit en de vier rijstroken van strakke belijning zijn voorzien. Wie geluk heeft en meekan met een excursie, veert mee op de zachte toplaag van zeer open asfaltbeton dat ook op de vloer van deze tunnel ligt.

De verlichting brandt (veel lampen op de plek waar je de drie tunneltjes inrijdt, minder in de buurt van de uitgang), tussen noord- en westbaan zitten groene nooddeuren en de noodtrappen zijn bereikbaar.

Polderconstructie beschermt tunnel tegen water

„Rond beide ingangen maken we de polderconstructies verder af. Die zorgen ervoor dat er geen grondwater in de tunnel kan stromen”, legt Kramer uit.

Met name aan de oostkant, bij het Europaplein, is dat nog een hele klus omdat de tijdelijke ringweg, waar het verkeer de afgelopen jaren overheen reed, midden in het poldergebied stond.

„Voordat we het laatste deel van de damwand van de Verdiepte Ligging kunnen plaatsen, moet de tijdelijke weg aan de kant. Gelukkig konden we daar in de meivakantie alvast mee beginnen toen het verkeer in één richting werd gestremd”, aldus Kramer.

Vanwege die tijdelijke weg heeft de gebouwde toevoerweg naar de tunnel nog niet de volle breedte. Kramer: „Zodra de definitieve damwand in de grond zit, kunnen we graven en voegen we een laatste strook aan de betonvloer toe. Aansluitend hijsen we daar betonnen wanden op hun plek die vanwege de snelheid al voor een deel zijn voorgebouwd en afgewerkt met steenstrips. Daar bouwen we de rest van de wanden tegenaan.”

Tunnel induiken

Zodra de wanden zijn gestort en de ‘foliepolder’ aan de oostzijde gereed is, kan er geen grondwater meer in de tunnel stromen en kan Herepoort de ringweg vanaf het viaduct boven de Europaweg doortrekken. „We verplaatsen ook de oprit vanaf de Europaweg. Daar ging je altijd omhoog naar het Julianaplein. Straks duik je de tunnel in.”

Aan de westkant van de Verdiepte Ligging, bij De Papiermolen, is de ‘polder’ technisch wat gemakkelijker te bouwen. Daar wordt ook nog een damwand aangebracht op de definitieve plek, maar op deze locatie is geen betonwerk meer nodig.

Ondertussen werken ringwegbouwers de andere zuidelijke ‘tunnelbuis’ af. Die wordt de komende tijd ook gebruikt door de vele vrachtwagens met afbraakmateriaal van de tijdelijke ringweg. Het zand gaat naar de Suikerzijde.

Tijdelijke weg verdwijnt deze zomer

Kramer: „We breken de tijdelijke weg dit jaar in principe helemaal af. Het grootste deel is in september weg. Een deel van het viaduct boven de Hereweg blijft tot de 4Mijl (13 oktober) liggen. Daarna halen we dat ook weg en gaat de Hereweg tot eind december op de schop. Als deze herinrichting klaar is, gaat ook de Máximaweg open, de nieuwe verbindingsweg tussen Hereweg en Brailleweg.”

Voor het verwijderen van het viaduct boven het spoor, moet Herepoort wachten op de treinvrije periode van 3 tot 12 augustus. Er rijden dan geen treinen tussen Hoofdstation en Groningen Europapark. De ringwegbouwers toveren dan ook een belangrijk fietsonderdeel van Aanpak Ring Zuid tevoorschijn: de Esperantotunnel.

Het deel van de fietstunnel onder het spoor ligt er al jaren, maar de fiets(toevoer)paden zijn nog niet aangelegd omdat ze tijdelijke ringweg op die plek stond. Na de zomer begint Herepoort aan weerszijden van het spoor met deze fietsroutes naar de tunnel. Deze ‘fietsvallei’ is in mei 2025 klaar.

Herepoort heeft de sloop van een klein stuk van het oorspronkelijk ringwegviaduct bij de Meeuwerderweg nog niet op de agenda staan, bevestigt Kramer. Het zou als herinnering aan de ringweg blijven staan voor het project Geheugenpaviljoen . Buurtbewoners protesteerden bij de gemeente. Kramer: „Als het weg moet, horen we het wel.”

Veel testen voor opening

Ook als straks beide tunnelbuizen zijn ingericht, moet er nog veel gebeuren, zegt Kramer. „Er zit heel veel techniek in, op en aan de Verdiepte Ligging. Zo is er geen vluchtstrook, maar een detectiesysteem dat bijvoorbeeld ‘ziet’ wanneer een auto stil staat. Het zal automatisch rijstroken ‘afkruisen’ en de verkeerscentrale van Rijkswaterstaat in Wolfheze (Gelderland, red) laten meekijken om te bepalen wat er nog meer moet gebeuren”, weet Kramer.

Bij een ernstig incident gaat een tunnelbuis dicht. Inzittenden kunnen er dan uitkomen via de trappenhuizen of vluchtdeuren naar de andere tunnelbuis. Daarvandaan kunnen hulpdiensten bij het incident komen. Aan weerszijden van de tunnel komt een calamiteitendoorgang voor hulpdiensten en verkeer dat eventueel moet keren.

Kramer: „Voor de brandweer ligt een droge bluswaterleidingbuis in de tunnel. Daar staat normaal geen water in. Dat kunnen ze er vanaf 2 vulpunten snel inpompen. Voordat de tunnel open gaat en uit-en-te-na is getest, zullen brandweer, ambulancedienst, Rijkwaterstaat en politie ook nog oefenen zodat iedereen weet hoe de tunnel eruit ziet en de veiligheidsprocedures kent.”

Aanpak Ring Zuid noemt de tunnel een Verdiepte Ligging omdat de drie overkapte wegdelen korter zijn dan 250 meter. Daardoor zijn het wettelijk gezien geen tunnels en hoeft de Verdiepte Ligging niet te voldoen aan eisen uit de tunnelwetgeving. Daardoor hangen er bijvoorbeeld geen ventilatoren in en ontbreekt een centrale vluchttunnel.