Photo from Facebook: หมากรุกไทย ฆราวาสผู้ใฝ่รู้

ในตอนที่ผ่านมากล่าวถึงหมากศักดิ์เล็กที่สุดบนกระดานคือ เบี้ย ไปแล้ว คงทำให้พี่น้องที่เข้ามาอ่าน ได้ทำความเข้าใจในเบื้องต้นกันไปบ้าง พอจะทราบถึงความสำคัญของสิ่งที่ดูไร้ค่า ไร้ราคากันบ้างแล้ว ตอนนี้ก็ขอกล่าวถึงหมากที่ศักดิ์สูงขึ้นไปอีกขั้น นั่นคือ “เม็ด”

เม็ด เป็นหมากที่มีลักษณะพิเศษเฉพาะตัว เมื่อเริ่มเปิดหมากบนกระดาน เราไม่พะวงเลยที่จะเปิดเม็ดไปยืนหน้า เพื่อต้านคู่ต่อสู้ ยืนรองมาจากเบี้ย ในกระดานหมากรุกไทย ก็เปรียบได้กับการต่อสู้ประชิดตัว เม็ดจะเดินทแยงไปครั้งละ 1 ตาทั่วกระดาน เดินทแยงและกินทแยง ไม่สามารถเดินตรงหรือถอยตรงได้ ความพิเศษคือสามารถก่อเกิดขึ้นใหม่ได้ โดยการเดินเบี้ยมาเข้าตาหงาย ก็จะแปลงร่างเป็นเม็ดได้อีกตามจำนวนเบี้ยหงาย

โดยการให้ค่าศักดิ์หมากที่มากกว่าเบี้ยเพียงเล็กน้อย จึงทำให้มือใหม่ไม่ให้ความสำคัญกับเม็ด มากไปกว่าก็แค่หมากเล็กๆ ตัวหนึ่ง ต่อเมื่อเข้าสู่ปลายกระดาน ขณะที่มีการรุกไล่ – การหนีโน่นแหละจึงจะเห็นคุณค่าความสำคัญของหมากตัวเล็ก ๆ ตัวนี้

เม็ด 1 ตัวรวมกับหมากอื่นบนกระดานอีกแค่ 1 ตัวและขุน สามารถรุกไล่คู่ต่อสู้ให้พ่ายแพ้ได้ และเม็ดเพียง 1 ตัว สามารถป้องกันเรือ ที่ว่ากันว่าเป็นปืนยาวได้เบ็ดเสร็จ ให้ไม่อาจมาเกาะแกะกับขุนของเราได้

หากหมากรุกเปรียบกับชีวิต ที่เดินหน้า – ถอยหลังได้ตามสถานการณ์ ตัวเม็ดเองก็เปรียบกับการข้ามผ่านอุปสรรคของชีวิต ด้วยคุณสมบัติของการเดินทแยง เมื่อหมากอื่นไปตรง ๆ ไม่ได้ ก็มีเพียงเม็ดนี่แหละที่กล้ารุกไล่ ด้วยศักดิ์หมากที่ดูด้อยค่า ทำให้คู่ต่อสู้ไม่อยากเอาหมากอื่นที่ศักดิ์สูงกว่ามาแลก ไม่ว่าจะเป็น โคน ม้า หรือเรือ จึงทำให้เม็ดแทบจะเป็นนักรบเสรี ราชินีบนกระดานหมาก

เมื่อขุนยืนอยู่ในที่คับขัน ก็มีเม็ดนี่เองเข้าประคองป้องกัน เมื่อขุนต้องร่วมรุกไล่คู่ต่อสู้ ก็ได้เม็ดนี่เองที่ช่วยทะลุทะลวง ในชีวิตของเรามีใครเป็นเม็ดให้หรือไม่ หรือในชีวิตจริง เราทำตัวเป็นเม็ดให้ผู้ใดหรือไม่

ในการรุกไล่ เม็ดก็มีตาจนของเม็ด ไม่อาจไล่แบบไม่มียุทธวิธีได้ หมากรุกสอนให้เรารู้จักคิดกลยุทธ์ วางแผนการเดิน มองให้ถ้วนถี่ทั้งกระดาน และต้องอ่านหมากล่วงหน้า

หากต้องรุกไล่…จะเดินหมากเช่นไร
หากต้องเป็นฝ่ายหนีเล่า… จะเดินหมากอย่างไร

กับชีวิตที่ไร้ระเบียบแบบแผน คิดหรือว่าจะเดินทางไปสู่จุดหมายได้ง่ายดาย อุปสรรคที่ขวางหน้าคอยเราอยู่ ประดุจผนังทองแดงกำแพงเหล็ก หากเราวางกลยุทธ์ที่ดี อย่างน้อยที่สุดคำว่า “จนกลางกระดาน” คงไม่เกิดขึ้น เมื่อมีการวางแผนให้ชีวิต และเดินตามแผนนั้น แม้จะมีอุปสรรคขวางกั้นอยู่บ้าง แต่อย่างน้อย ขอให้หัวใจเรามีเม็ด

เดินตรง ๆ ไม่ได้ก็ทแยงไปอีกทาง แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นต้องเดินตามจังหวะของหมาก แม้อาจต้องแลกอาจต้องสูญเสียไปบ้าง แต่หากเรายังรักษาทัพใหญ่และขุนไว้ได้ หมากเกมนั้น…ไม่แพ้แน่นอน…

ทิดโส โม้ระเบิด