Midden in de grootste hedendaagse crisis tussen Israël en de Palestijnen is er een boek verschenen dat vertelt over de Joodse overlevenden van de Holocaust die na de oorlog naar Palestina vertrokken, destijds nog Brits mandaatgebied. Het land achter de zee is gebaseerd op een ooggetuigenverslag dat historisch letterkundige dr. Frans Blom een aantal jaar geleden in handen kreeg.

Het is niet alleen een hoofdstuk uit de pijnlijke geschiedenis van het Palestijnse volk en Israël, het laat ook het verband zien met huidige vluchtelingencrises. De Joodse vluchtelingen werden beschouwd als illegale migranten en geïnterneerd in kampen op Cyprus waar tienduizenden werden opgesloten. Dat deze kampen hebben bestaan was al lang bekend, maar persoonlijke verhalen over dit drama waren dat nog niet of nauwelijks.

Het ooggetuigenverslag is van de hand van de Joodse Amsterdammer Emil Pimentel (1923-1988), die twee jaar in zo’n kamp heeft vastgezeten en die in 1988 in Israël is overleden. Zijn zoon bezorgde het materiaal dat Emil had geschreven. Het was heel veel: dagboeken, gedichten, brieven en korte verhalen. Niemand had het ooit gelezen. Dat heeft zijn familie pas dertig jaar na zijn dood gedaan.

In voorwoord ‘Tot de lezer’ staat: ‘Het verhaal van Emiles migratie is een essentieel onderdeel van de Joodse naoorlogse geschiedenis en de ontwikkelingen in het Midden-Oosten. Tegelijk kan het een spiegel zijn voor het heden. Het grootste conflict van het Midden-Oosten, dat door de migratie na de Holocaust voor het eerst hevig oplaaide en nu bijna dagelijks het nieuws beheerst, is na 75 jaar strijd zo diepgeworteld en zo complex dat er ondanks herhaalde pogingen nog geen begin van een oplossing in zicht is.’

Omslag Het land achter de zee - Frans R.E. Blom, Vivian Beekman
Het land achter de zee
Frans R.E. Blom, Vivian Beekman
Migranten na de holocaust in detentiekampen op Cyprus. De reis van Emil Pimentel
Verschenen bij: Uitgeverij Querido (2024)
ISBN: 9789021489445
360 pagina's
Prijs: € 24,99

In Wat onbesproken bleef doet Daniël erg zijn best om met zijn vader in gesprek te gaan om zo achter een hoop geheimzinnigheid te komen. Maar het gaat moeizaam, zeker als Daniël vraagt over de oorlog en zijn Joodse moeder.

Pas als hij een map met aantekeningen van zijn vader uit de oorlog vindt, krijgt hij iets meer beeld over zowel het leven van zijn vader, die als soldaat in het Duitse leger diende, als dat van zijn moeder.

Nog even had iedereen gehoopt dat Niek Bremen de presentatie van zijn laatste boek Wat onbesproken bleef zou kunnen bijwonen, maar helaas. De Limburgse schrijver Niek Bremen overleed half maart van dit jaar, zijn boek is onlangs, op 11 mei jl. postuum gepresenteerd. Bremen begon pas laat met schrijven, op 72-jarige leeftijd debuteerde hij met zijn roman Bang voor de liefde. Ook heeft hij verschillende verhalenbundels geschreven. Over Wat ons raakt uit 2021 schreef Daan Lameijer op deze website: ‘Bremen raakt ons ontegenzeggelijk, maar richt zijn pijlen niet op de onderbuik. Liever schotelt hij ons een wonderlijke combinatie voor van gitzwarte nationale historie, niet waargemaakte dromen en een lachwekkende nietszeggendheid.’ Lees hier de hele recensie.

 

 

 

 

 

Omslag Wat onbesproken bleef - Niek Bremen
Wat onbesproken bleef
Niek Bremen
Verschenen bij: Uitgeverij In de Knipscheer (2024)
ISBN: 9789493214484 
130 pagina's
Prijs: € 18,50

Aan het begin van de twintigste eeuw bloeiden in Wenen de kunsten en de wetenschap als nooit tevoren. Als we aan bekende namen denken uit die tijd, betreft dat in vrijwel alle gevallen mannen. Alsof de vrouwen niet bestonden of geen belangrijke rol speelden. Met Van licht naar duisternis brengt Kris Lauwerys daar, voor in ieder geval drie vrouwen, verandering in. Het gaat om Emilie Flöge, Milena Jesenská en Veza Taubner-Calderon (Veza Canetti).

Emilie Flöge was een succesvol modeontwerpster. Gustav Klimt was haar vriend en bewonderaar die haar o.a. afbeeldde in haar eigen ontwerpen op zijn nu zo beroemde werken.
Milena Jesenská was schrijfster en journalist. Naar aanleiding van haar verzoek aan Kafka om zijn werk te mogen vertalen, onstond een uitgebreide briefwisseling. Kafka’s brieven aan haar zijn bewaard gebleven en werden in 1952 uitgegeven onder de titel Briefe an Milena.

Veza Taubner-Calderon publiceerde onder pseudoniem en het is ook bekend dat ze meeschreef aan het werk van haar echtgenoot Elias Canetti, zonder daar ooit waardering voor te krijgen. Haar eigen werk werd pas postuum onder haar  naam (Canetti) gepubliceerd en wordt gezien als van groot literair niveau.

Er zijn meer boeken die over de bloei en neergang van het Wenen uit die tijd gaan. Maar Lauwerys kleurt de stad in mede aan de hand van deze drie vrouwen en hun omgeving en dat is een eigentijdse en hoognodige invalshoek.

Omslag Van licht naar duisternis -  Kris Lauwerys
Van licht naar duisternis
Kris Lauwerys
Drie vrouwen in Wenen. 1900-1938
Verschenen bij: Uitgeverij Athenaeum (2024)
ISBN: 9789025312954 
456 pagina's
Prijs: € 27,50

Recent

Moederkloek
8 juni 2024

Moederkloek

Over 'Roversjong' van Jef Aerts
Kunst overwint geweld
7 juni 2024

Kunst overwint geweld

Over 'Mes. Gedachten na een poging tot moord ' van Salman Rushdie
Van God los
6 juni 2024

Van God los

Over 'Op alles wat ik ben' van Peter WJ Brouwer
Tijdens het lezen dringen beelden van het huidige front in Oekraïne zich op
5 juni 2024

Tijdens het lezen dringen beelden van het huidige front in Oekraïne zich op

Over 'Tussen de legers - Grensreportages ' van Joseph Roth