De Ieren voelen zich extra solidair met de Palestijnen vanwege ‘achthonderd jaar Britse bezetting’

Pal voor het parlement scanderen tientallen demonstranten de leus die in andere landen omstreden is. From the river to the sea, Palestine will be free. Hier in Dublin kijkt niemand ervan op.

In Ierland zijn bijna elke dag wel ergens demonstraties, wakes of optredens van artiesten om steun te betuigen aan de Palestijnen in Gaza. Groot, zoals deze demonstratie bij het parlement tegen het Israëlische offensief in Rafah. Waar de politie demonstranten maant op de stoep te blijven staan, ook al passen ze daar met zijn allen amper op. En klein, zoals een handvol mensen elke dinsdagavond een wake houdt in Listowel, een plaatsje in het westen van Ierland waar nog geen vijfduizend mensen wonen.

Áine Hayden uit Dublin heeft nog geen enkele demonstratie gemist. Aan de rand van de stoep houdt ze een A4’tje omhoog: „We zullen jullie nooit vergeven: VS, EU, UK en VN.” Die landen en de Verenigde Naties laten de Palestijnen in de steek, vindt ze „Ik geef hén de schuld. Ze zijn zo ongelofelijk kwaadaardig door dit geweld te financieren.” Ze bedoelt de wapenleveringen aan Israël.

Erkenning van Palestina

Ierland is een van de meest pro-Palestijnse landen in Europa. In 1980 was Ierland de eerste EU-lidstaat die opriep tot een volledig soevereine Palestijnse staat. Tijdens het geweld van nu is Ierland zeer kritisch op Israël en riep Dublin als een van de eerste landen op tot een staakt-het-vuren. Volgende week zou de regering, samen met EU-leden Spanje, Malta en Slovenië, Palestina officieel als staat willen erkennen.

Het bestuur van het Trinity College, de oudste universiteit in Dublin, gaf vorige week binnen een paar dagen toe aan de studenten die de campus bezetten en zegde hun toe investeringen in Israëlische bedrijven waar mogelijk ongedaan te maken. En een grote meerderheid van 79 procent van de Ierse bevolking is van mening dat Israël genocide pleegt in Gaza.

Die grote betrokkenheid komt doordat Ieren weten hoe het is om gekoloniseerd te zijn, zegt demonstrant Áine Hayden. „We zijn achthonderd jaar bezet door de Britten. We hebben geleden en daarover geleerd op school. Het zit in ons dna.” In 1921 werd Ierland onafhankelijk van het Verenigd Koninkrijk. Ook de Palestijnse gebieden zijn bestuurd door het VK, van 1920 tot mei 1948. Winston Churchill, toen de Britse staatssecretaris voor koloniën, besloot in 1922 om een regiment beruchte militairen die in Ierland hadden huisgehouden naar Palestina te sturen. Naast deze overeenkomst zien de meeste Ieren Israëls gestage inname van Palestijnse gebieden door de decennia heen ook als kolonialisme.

In de Ierse geschiedenis komt ook honger voor, zoals nu in Gaza. Tijdens een grote hongersnood tussen 1845 en 1850 kwamen ongeveer een miljoen Ieren om. Hayden: „In het noorden van Gaza zien moeders zich gedwongen om soep van gras te maken. Zoiets raakt ons. Bij de hongersnood hier aten de Ieren ook gras om te overleven.” Al zegt ze ook dat je niet gekoloniseerd zou hoeven te zijn om het geweld in Gaza af te keuren: „Hoe kun je níét krankzinnig worden van wat er daar gebeurt?”

Watermeloenen-merch

Ook voor dichter Sarah Clancy spreekt het vanzelf dat ze de Palestijnen steunt. „Ook al zitten we vast in Noord-Europa, door onze geschiedenis voelen we ons solidair met het mondiale Zuiden. Wat nu in Gaza gebeurt is niet abstract voor ons.” Clancy doet mee aan Irish Artists for Palestine, een initiatief uit de Ierse culturele sector dat al jarenlang bestaat, al ver vóór de aanval van terreurbeweging Hamas op 7 oktober vorig jaar. Nu verkopen ze merchandise op de site: truien met watermeloenen erop, het symbool voor de Palestijnse strijd. Clancy draagt gedichten voor bij demonstraties en trad vorige week op bij het ‘alternatieve songfestival’, een culturele avond georganiseerd uit protest tegen de Israëlische deelname aan het echte songfestival.

De kunstenaars en artiesten zetten druk op de regering in Dublin omdat ze vinden dat die niet ver genoeg gaat in het verdedigen van de Palestijnse belangen. Ze willen, net als enkele oppositiepartijen in het parlement, dat Ierland de diplomatieke banden met Israël verbreekt en economische sancties oplegt, maar zo ver gaat de regeringscoalitie niet. Die wil in EU-verband samenwerken rond sancties. Clancy: „Wij willen dat hetzelfde gebeurt als toen Rusland Oekraïne binnenviel. Waarom deze dubbele standaarden? De politieke elite wil hun relatie met de Verenigde Staten niet op het spel zetten.” Ierland heeft van oudsher een goede relatie met de VS, maar rond Israël verschillen de landen sterk van mening.

Reden dat de joodse stem in het Ierse debat weinig wordt gehoord is ook dat Ierland een relatief kleine joodse gemeenschap heeft. Volgens de laatste volkstelling in 2022 wonen er bijna 2.200 joden in Ierland, op een bevolking van ruim vijf miljoen is dat nog geen 0,05 procent van de populatie. Antisemitisme kwam amper voor in Ierland, de meldingen waren meestal op één hand te tellen. Al zei de voorzitter van de Joodse Representatieve Raad dat na 7 oktober een „enorme stijging” in incidenten te zien was. Posters met foto’s van de gegijzelde Israëli’s werden kapot gescheurd en bekalkt met leuzen: Free Palestine.

Bij veruit de meeste Ieren komt hun steun aan de Palestijnen absoluut niet uit antisemitisme voort, zegt Sarah Clancy: „Antisemitisme is waarschijnlijk één van de oudste vormen van discriminatie wereldwijd, dus het zal ook hier voorkomen. Maar onze beweging houdt zich daar niet mee bezig, wij focussen op de absolute ontmenselijking van Palestijnen die al decennia aan de gang is. Die kunnen we niet accepteren.”

Lees ook Hoe denkt de EU over erkenning van Palestina?